Satirik şiir nedir, ne demek ve özellikleri neler? Edebiyatta satirik şiir örnekleri ve temsilcileri
İnsanların, olayların ya da durumların iğneleyici bir dille eleştirilmesini konu edinen şiirlere edebiyatta satirik şiir adı verilmektedir. Yer yer öğretici ve didaktik öğelere de sahip olabilen ve bir bilgi vermeyi amaçlayabilen satirik şiir nedir? Satirik şiir örnekleri nelerdir? Ayrıntılar içeriğimizin devamında…
İlk örneklerine Eski Yunan edebiyatında rastlanan ve genellikle önemli bir mevkide bulunan insanları eleştirerek kendisini ifade eden satirik şiir ne demek? Satirik şiir özellikleri nelerdir? Satirik şiir hakkında merak edilen tüm bilgileri sizler için derledik. İşte, tüm detaylar…
Satirik Şiir Nedir?
Toplumun veya kişilerin beğenilmeyen yönlerini açık ya da kapalı bir şekilde eleştiren, onların gülünç yönleriyle ele alan ve şiirlere satirik şiir adı verilmektedir. Kişileri, durumları ve olayları iğneleyici bir dile konu edinen bu tür şiirlere, Divan edebiyatında hicviye, Halk edebiyatında taşlama adı da verilmektedir.
Satirik şiirlerin temelinde eleştirel ve iğneleyici bir tavır yatmaktadır. Özellikte toplum içinde önemli bir mevkide bulunan insanlar ve yöneticiler; umursamazlık, mevkilerine olan düşkünlük ve konumlarını kullanarak kendilerine çıkar sağlamak gibi noktalarda bu tür şiirlere konu olmuşlardır. Çok eski bir mazisi bulunan satirik şiirin ilk örneklerine Eski Yunan edebiyatında da rastlanmaktadır ve Özellikle ünlü filozof Diogenes’ın satirik şiirleri dikkat çekmektedir. Türk edebiyatında da eleştiri şiiri denildiğinde akla gelen ilk isim Nef’î olmaktadır. Bunlara ek olarak yaşadığı dönem içindeki toplumuna bir eleştiri ve iğneleme getirdiği Terkib-i Bent adlı eseriyle, Bağdatlı Ruhi de bu türde tanınan bir isimdir.
Her eleştirinin içinde öğretici bir yön bulunduğundan bu tür şiirleri didaktik olarak niteleyenler de olmuştur.
Satirik Şiir Özellikleri
Satirik şiir Örnekleri
Halk edebiyatında Kaygusuz Abdal; Divan edebiyatında Şeyhi, Nef’i; Tanzimat sonrası edebiyatta da Ziya Paşa, Şair Eşref, Neyzen Tevfik öne çıkan satirik şiir örnekleri kaleme almışlardır.
Bana Tahir Efendi kelp demiş,
İltifat, bu sözde zahirdir.
Maliki mezhebim benim zira
İtikadımca kelp tâhirdir.
Ormanda büyüyen adam azgını,
Çarşıda pazarda insan beğenmez.
Medrese kaçkını softa bozgunu,
Selam vermek için insan beğenmez.
Elin kapısında karavaş olan,
Burunu sümüklü, gözü yaş olan.
Bayramdan bayrama bir tıraş olan,
Berbere gelir de dükkân beğenmez.
Kazak Abdal söyler bu türlü sözü,
Yoğurt ayran ile hallolmuş özü.
Köyden şehre inse bir köylü kızı,
İnci yakut ister mercan beğenmez.
Yiyin efendiler yiyin, bu han-ı canfeza sizin,
Doyunca, tıksırınca, çatlayıncaya kadar yiyin.
Verir zavallı memleket, verir ne varsa, malını,
Vücudunu, hayatını, ümidini, hayalini.
Bütün ferağ ı halini, olanca şevk-i balını,
Hemen yutun düşünmeyin haramını, helâlini…
Söylersin de söz içinde şaşmazsın,
Helali haramı yersin seçmezsin,
Nasibin kesilir de sular içmezsin,
Akar çaylar senin olsa ne fayda.
Müdür bey dert dinler, bugün maruzat!
Çatık kaş, hükumet dedikleri zat.
Beni Allah tutmuş, kim eder azat?
Anlamaz; yazısız, pulsuz, dilekçem…
Anlamaz; ruhuma geçti bilekçem!
