3 Büyükler Dil Bayramı'nı kutluyor!

Türk Dil Kurumu Başkanı Şükrü Haluk Akalın, 78. Dil Bayramı dolayısıyla yayımladığı mesajda, Dil Bayramı'na ve dilin doğru, güzel kullanımına dikkat çekmek amacıyla geçen yıl başlatılan uygulamayı bu yıl da sürdüreceklerini kaydetti.

Spor Toto Süper Lig takımlarının TDK tarafından hazırlanan özel pankartlarla maçlara çıkacaklarını belirten Akalın, ''Konuk takımlar 'Dil Bayramı'mız kutlu olsun!' yazısıyla çıkarken, ev sahibi takımlar da hazırladığımız özel kutlama cümlelerini taşıyacaklar. Örneğin Galatasaray 'Ali Sami Yen'in ve sözlükçülüğümüzün babası Şemsettin Sami'yi saygıyla anıyoruz', Beşiktaş 'Kartal Yuvası, Türkçe sevdalısı' cümleleriyle çıkacaklar. Böylece stattaki binlerce, ekran başındaki milyonlarca kişi de bu coşkuya dahil edilmiş olacak'' ifadesini kullandı.

DİL BAYRAMI

TDK Başkanı Akalın, Atatürk'ün gerçekleştirdiği devrimler, yaptığı atılımlar ve kuruluşuna öncülük ettiği kurumlarla benzerine az rastlanır değerde bir kültür adamı olduğunu ortaya koyduğuna dikkat çekti.

Kuruluşuna öncülük ettiği kurumların Atatürk'ün manevi önderliğinde bugün de Cumhuriyetin en köklü kurumları olarak devam ettiğini belirten Akalın, TDK'nin de 12 Temmuz 1932 günü Atatürk'ün isteği doğrultusunda kurulduğunu anımsattı.

Atatürk'ün kuruluş işlemlerinin ardından Cemiyetin yetkili kurullarını seçmek, yapılacak çalışmaları belirlemek, yöntem üzerinde tartışmak amacıyla, ama özellikle de kendi ifadesiyle '''milleti kendi dilinin işlerinde alakalandırmak'' için bir dil kurultayı toplanmasını istediğini anlatan Akalın, bu kurultayın toplanış öyküsünü şöyle aktardı:

''Bu öyle bir Kurultay olur ki düzenleneceği haberi dahi ülkede büyük bir sevinç ve heyecan dalgası yaratır. Cemiyet yayımladığı duyurularda I. Türk Dili Kurultayı'na sadece dil bilimcileri değil, yazarları, şairleri, öğretmenleri, gazetecileri, Türkçeyi en saf, en sade ve katışıksız konuştuğuna inanılan köylüleri, tüm Türkçe gönüllülerini davet eder. Kurultay'a katılmak üzere başvuruda bulunanların sayısının üç bine ulaştığı haberleri gazetelerde yer alır. Geniş bir dinleyici kitlesinin Kurultay'a katılımını sağlamak üzere de tedbirler alınır. Katılımcıların Dolmabahçe Sarayı Muayede Salonuna kolayca ulaşabilmeleri için Saray'ın planı gazetelerde yayımlanır.

I. Türk Dili Kurultayı iki ay gibi kısa bir sürede hazırlanır ve 26 Eylül günü yaklaşık üç bin kişinin tanıklık ettiği görkemli bir açılışla Türk Dili Tetkik Cemiyeti Başkanı Samih Rıfat Bey'in konuşmasıyla başlar. Atatürk herhangi bir açış veya kapanış konuşması yapmaz, ama dokuz gün süren bütün oturumları başından sonuna kadar dinler, notlar alır. Türk radyoculuk tarihinin ilk naklen yayınlarından birisi olan I. Türk Dili Kurultayı yayını, herkesin radyosu olmadığı da düşünülerek şehirlerin çeşitli yerlerine kurulan ses düzenekleriyle halka ulaştırılır.

Düzenlenişiyle, sonuçlarıyla Türk dilinin bayramı niteliğini taşıyan Kurultay'da alınan kararlarla halk ağzından sözler derlenmesi, tarihi metinlerin taranması, Türk lehçelerinin söz varlığının araştırılması, Türk dilinin kaynak eserlerinin yayımlanması gibi pek çok çalışma gerçekleştirilmiştir. 26 Eylül 1932'de Atatürk'ün talimatı ile toplanan I. Türk Dili Kurultayı, ülke ve ulus birliğinin sağlanmasında en başta gelen temel ögelerden birisi olan Türkçeye verilen önemin göstergesidir. Kurultay, Türkçenin tarihinde yeni bir dönemi müjdeleyen; Türkçenin kimliğini kazanmasını sağlayan bir büyük düşüncenin gerçekleşmesinin, Dil Devrimi'nin ilk adımıdır. Bu adım Türkçenin; bilim, edebiyat, sanat, öğretim, ticaret dili olarak daha da güçlenerek yaygınlaşmasını sağlamıştır. 26 Eylül, Osmanlı Devleti'nde Tanzimat Döneminde başlayan ve bir sonuca bağlanamayan yazı ve dil tartışmalarının Atatürk'ün kararlı adımlarıyla çözümlenmeye başlamasının da yıldönümüdür.''

Kurultayın açılış günü Muayede (Bayramlaşma) Salonundaki coşkunun gelecek nesillere aktarılması düşüncesiyle Halit Fahri'nin (Ozansoy), 26 Eylül'ün Dil Bayramı olarak kutlanması yönünde verdiği önerge Kurultay üyelerince oy birliği ile kabul edildiğini aktaran Akalın, böylece 26 Eylül'ün Türk dili tarihinin en anlamlı günlerinden biri olarak gelenekselleştiğini kaydetti.

AVRUPA DİLLER GÜNÜ

TDK'nin 78 yıl boyunca Dil Bayramı'nı her yıl aynı coşkuyla kutladığına işaret eden Akalın, Avrupa Konseyinin de 2001 yılında Türkiye'nin önerisiyle 26 Eylül gününü ''Avrupa Diller Günü'' olarak ilan etmesiyle Dil Bayramı'nın evrensel boyut kazandığını aktardı.

78. Dil Bayramı ve Avrupa Diller Gününün çeşitli etkinliklerle kutlanacağını belirten Akalın, 26 Eylül Pazar günü Devlet Bakanı Mehmet Aydın, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Başkanı Prof. Dr. Bahaeddin Yediyıldız ve kendisinin açış konuşmalarının ardından ''Gündemimiz Türkçe'' adlı açık oturumun düzenleneceğini bildirdi.

Akalın, ayrıca ''II. Uluslararası Türk Dili Araştırmalarında Yeni Arayışlar'' adlı çalıştay düzenleneceğini ve bu çalıştaya da 13 ülkeden temsilcilerin katılacağını ifade ederek, çalıştayın 27 Eylül Pazartesi günü Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri Mustafa İsen'in kapanış konuşmasıyla sona ereceğini kaydetti.

Akalın, mesajını şöyle tamamladı:

''Önümüzdeki yıl Dil Bayramı'nı resmi tatil olmadan, okullarımızda kutlanan günler, haftalar veya bayramlar arasında yer almış bir şekilde kutlama dileğiyle Dil Bayramımızı ve Avrupa Diller Gününü yürekten kutluyorum.''