Türkiye'de Gazprom'un tahtını ABD kaynaklı LNG sallıyor
Yıllık 50 milyar metreküplük göz kamaştırıcı tüketimiyle öne çıkan Türkiye gaz pazarında, büyük bir kapışma yaşanıyor. Rus Gazprom'un pazardaki hakimiyetine, Atlantik ötesinden ABD'den gelen düşük fiyatlı LNG meydan okuyor. "Gazın gazla rekabeti"yle fiyatlar düşürken BOTAŞ, Avrupa'da ortaya çıkan "gaz devrimi"ni takip ederek portföyünü LNG payını artıracak biçimde yeniliyor. Rusya ile 2021 yılında dolan ithalat sözleşmesini (4+4 milyar metreküp) yenilememe olasılığı da bulunan BOTAŞ, bu amaçla 7 milyar metreküp doğal gaza karşılık gelecek (Türkiye'nin yıllık tüketiminin yüzde 15'ine eşit) 2023 yılına kadar 70 adet spot LNG kargosu almak üzere ihale açtı. 8 Kasım olan teklif verme tarihini, 15 Kasım olarak revize etti ve teklifleri aldı. Tekliflerin değerlendirmesi sürüyor. Sektöre göre Türkiye'de ABD kaynaklı LNG ithalatı artacak, ABD bu piyasada daha görünür olacak. LNG, boru gazına göre 50 dolar daha ucuz. Olcay Aydilek'in haberi
Dünyada ve Türkiye’de doğal gaz konusunda önemli bir süreçten geçiliyor. Özellikle Avrupa’da, doğal gazda serbest piyasa dinamiklerinin belirlediği, LNG’nin, boru gazının tahtını salladığı bir “fiyat devrimi” yaşanıyor.
Birçok ülke, portföylerinde bulunan uzun dönemli sözleşmelere dayalı, petrol ve türevlerine bağlı fiyat formülünün uygulandığı, piyasa dinamiklerine çoğu zaman kapalı boru gazı miktarını azaltırken, LNG’nin payını artırıyor. Gerekçe çok basit: “Daha esnek koşullara sahip sözleşmeler yoluyla kısa vadeli ve dönemsel arz-talep dengesini gözeten, daha uygun fiyattan gaz satın almak. Ülkenin rekabet gücünü korumak. Maliyeti azaltmak. Başta sanayi olmak üzere tüketiciye en uygun fiyattan gaz tedarik etmek.”
ABD VE RUSYA KAPIŞMASI
Rusya, boru gazı piyasasında önemli ve güçlü tedarikçi ülke olarak yerini koruyor. ABD, son dönemde LNG üretimi ve ihracatıyla Rusya’nın pazarlarında önemli bir aktör olarak yer almaya başladı. Rusya, alıcı ülkeleri cezbeden LNG’nin dayanılmaz cazip fiyatı karşısında oyun kurucu rolünü sürdürmeye çalışıyor. “Fiyata fiyat” restini çekiyor. Alıcılara, sözleşmeleri rezive ederek, düşük fiyattan gaz teklifinde bulunuyor.
BOTAŞ’TAN ÖNEMLİ HAMLE
BOTAŞ da gaz portföyünü LNG payını artıracak biçimde yeniliyor. Rusya ile 2021 yılında dolan ithalat sözleşmesini (BOTAŞ 4 milyar, özel sektör 4 milyar toplam 8 metreküp) yenilememe olasılığı gündemde olan BOTAŞ, bu amaçla 7 milyar metreküp doğal gaza karşılık gelecek 2023 yılına kadar 70 adet spot LNG kargosu almak üzere ihale açtı.
Uluslar arası şirketlerden 8 Kasım’a kadar tekliflerini vermesi istendi. BOTAŞ, bu tarihi daha sonra 15 Kasım olarak yeniledi. Katılımcılar da tekliflerini bu sürede gözden geçirme olanağı buldu. Tekliflerin değerlendirmesi sürüyor.
“ABD’NİN PAYI ARTACAK”
ABD, kısa süre önce Teksas'ta Freeport LNG, Sabine Pass ve Corpus Christi; Louisiana'da Sempra's Cameron LNG ve Maryland'da Diminion's Cove Point adlı 5 LNG ihraç tesisi kurdu.
Aralarında Shell, TOTAL, İberdrola, KOGAS, EDF, Centrica gibi dünyanın önde gelen şirketleri, ABD kaynaklı LNG’yi uluslar arası pazarlara satıyor. Alıcılar arasında BOTAŞ da bulunuyor.
Bu şirketlerden bazılarının BOTAŞ’ın açtığı ihalede yer aldığı ve LNG için teklif verdiği belirtiliyor. Sektör kaynakları, HABERTÜRK’ün sorusu üzerine, BOTAŞ’ın açtığı ihalede Katar’dan ve diğer ülkelerden de LNG satışı için teklif gelmesinin kesin olduğunu söyledi.
Kaynaklar, gerek bu ihalede, gerekse de izleyen aşamalarda yapılacak alımlarla Türkiye’de ABD kaynaklı LNG ithalatının artacağını, ABD’nin bu piyasada daha görünür olacağını söyledi.
Peki, boru gazı ile LNG arasındaki fark ne kadar? Sektör kaynakları, gazın piyasada oluştuğunu belirterek, “Piyasa fiyatını arz-talep belirliyor. Yaz-kış dönemi ve jeopolitik riskler de önemli birer unsur. Tüm bunlar göz önüne alındığında her 1000 metreküp için bugünkü fiyatlarla LNG, boru gazına göre 50 dolar daha ucuz. Türkiye’nin, yıllık tüketiminin 50 milyar metreküp olduğu dikkate alındığında milyarlarca dolarlık bir farktan söz ediyoruz” diye konuştu.
