Türkiye'de ilk defa bir karakulaka uydu verici takıldı
'Ormanın hayaleti' olarak adlandırılan karakulakları 16 yıldır takip eden Dr. Yasin İlemin, nesli tehlike altındaki bu türe Türkiye'de ilk defa uydu verici taktı. 7,5 kilo ağırlığındaki dişi karakulağa 'Ayda' ismi verildi
Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi'nden Dr. Yasin İlemin, bölgedeki karakulak popülasyonlarını 16 yıldır takip ettiklerini anlattı. Dr. İlemin, "1.5 yıldır süren izleme çalışmalarımız sonucunda 7.5 kilo ağırlığındaki bir dişi karakulağa verici takarak tekrar doğaya geri saldık. Adı Ayda. 'Ayda'dan gelecek veriler, ülkemiz ve dünyadaki karakulak popülasyonunun korunmasına büyük katkı sağlayacak" dedi.
2021 ve 2022 yangınları ile Marmaris ve Köyceğiz bölgesinde çok büyük orman ve makilik alanın yok olduğunu kaydeden Dr. İlemin, "Bu alanlar, ülkemizde karakulaklar için en önemli habitatları oluşturuyordu. Bu yangınlar, karakulakların habitatlarında yıkıcı etkiye neden oldu. Bu etkinin ne derecede olduğu anlayabilmek maksadıyla 2021 sonundan itibaren yangından etkilenmemiş alanlarda bulunan karakulaklara değerli meslektaşım Okan Urker ile odaklandık. Onlara zarar vermeden özel tekniklerle yakalayarak uydu vericisi yardımı ile onların ekolojilerini ve biyolojilerini daha iyi anlamak için çalışıyoruz" diye konuştu.
SAAT 02.00'DE YAKALANDI
Son 1 yıldır yangın geçirmemiş 4 noktada bulunan yakalama tuzakları ile çalışma yürüttüklerini söyleyen Dr. İlemin, "Bunlardan birine önceki gece 'Ayda' girdi ve yakalandı. Fotokapanlardan gelen sinyalin hemen ardından 53 dakika içinde 'Ayda'nın bulunduğu dağlık ve el değmemiş alana saat 02.00 civarında ulaştık. 'Ayda' üzerinde ilk görsel muayeneyi kardeşim veteriner hekim Dr. Metin İlemin yaptı. Sağlıklı olduğunu anladıktan sonra onu hemen anesteziye aldı. Ardından kısa süre içinde 'Ayda'nın gerekli ölçümlerini yaptık ve onun için çok hafif olan UHF vericili GPS tasmasını boynuna yerleştirdik. Herhangi bir komplikasyon olmadan kendisini tekrar uyandırarak doğaya bıraktık" dedi.
ANADOLU'DA 2 BİN KARAKULAK KALDIĞI DÜŞÜNÜLÜYOR
'Ayda'nın, büyük orman yangınlarından sonra karakulak popülasyonlarının alan kullanımını anlamalarını sağlayacak verileri sunacağını anlatan Dr. İlemin, "Çok değerli bir kız. Kendisinden genetik örnekler de aldık. Dişi olması bölge popülasyonu için çok önemli. Alanda erkekler de var ve her türlü olumsuzluğa karşın alanda üreme kapasitesi yüksek bir popülasyon olduğunu biliyoruz. Anadolu topraklarında 2 bin kadar kalmış karakulaklar için çok önemli, öncü bilgileri 'Ayda' bizlere sağlayacak. Onu takip etmeye ve bilgilendirmeye devam edeceğiz" diye konuştu.
"KARAKULAKLARIN CANI YANMASIN PROJESİ"
Dr. İlemin, araştırma projesine ilişkin şu bilgileri verdi:
"NATURA Doğa ve Kültür Koruma Derneği yürütücülüğünde ve üniversitelerimiz Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi ve Çankırı Karatekin Üniversitesi bilimsel koordinasyonunda devam ediyor. Faaliyetlerimizi 'Karakulakların Canı Yanmasın Projesi' kapsamında yürütüyoruz. Proje WWF Türkiye (Doğal Hayatı Koruma Vakfı) tarafından, Türkiye'nin Canı Yanmasın Destek Programı kapsamında destekleniyor.
Ayrıca çalışmalarımıza Tarım ve Orman Bakanlığı, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, Orman Genel Müdürlüğü her an katkı sağlıyor. Ayrıca İçişleri Bakanlığı Jandarma Genel Komutanlığı ve Milli Savunma Bakanlığı'nın bu özel türe ilgisini, özellikle saha güvenliğinin sağlanması konusundaki desteklerini her zaman yanımızda hissediyoruz. Yabani kedi türlerinin yakalanması ve izlenmesi konusundaki tecrübelerini bizlere her zaman aktaran değerli arkadaşımız Deniz Mengüllüoğlu'na teşekkür ederiz."
'AYDA' İSMİNİN HİKAYESİ
Uydu vericinin takılması çalışmalarına destek veren kardeşi Metin İlemin ve eşi Elif İlemin'e de teşekkür eden Dr. İlemin, "Bu ilk ile danışmanlığını yürüttüğüm Ulusal Karakulak Tür Eylem Planı'nın da en önemli faaliyetini gerçekleştirmiş bulunuyoruz. Türkiye'nin ilk uydu vericisi ile takibine başlanan Karakulak 'Ayda'nın isim annesi Aydanur Yılmaz Ergun, Hacettepe Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü'nden bizlerin dönem arkadaşı. 2006 yılında yüksek lisans tezlerimizin arazi çalışmalarını, dostum Okan Ürker ve arkadaşımız Aydanur ile farklı konularda olmak üzere Muğla'da birlikte yürüttük.
Kendisi bir ornitolog olarak özellikle Datça kuşları üzerine çok değerli yüksek lisans tezini literatüre kazandırmıştır. Karakulakları, o dönemlerde bölgede yeni keşfetmiştik. Kendisi de karakulakları çok severdi. Ancak maalesef bugünleri göremedi ve onu kanserden kaybettik. Ailesinin de onayını alarak Türkiye'nin uydu vericisi takılmış ilk karakulağına Aydanur'un ismini verdik. Karakulak 'Ayda'nın ömrü uzun olsun. Ondan gelecek bilgilerle o ve neslin korunacağına inanıyoruz."
