Türkiye'de Strep A bakterisi kaynaklı ilk ölüm! Strep A belirtileri ve korunma yolları

STREP A NEDİR?

Strep A, boğazda ve deride görülen ve ölümcül sonuçlar doğurabilen bir bakteri olarak karşımıza çıkıyor. Birçok kişi bakteriyi farkında olmadan taşıma potansiyeline sahip. Kişinin hasta olmaması diğer kişilere bulaştırmasında bir engel değil.

STREP BELİRTİLERİ NELERDİR?

NHS'ye (National Health Service - Ulusal Sağlık Sistemi) göre Strep A veya Grup A streptokok, boğazda ve ciltte bulunan bir bakteri türüdür ve çoğu insanda herhangi bir belirtiye neden olmaz.

Bununla birlikte, Strep A bakterisi; burun, boğaz ve akciğerlerin bir dizi farklı hastalığına neden olabilir.

BU BELİRTİLER OLURSA HEMEN ACİLE BAŞVURUN

Hastalığın belirtilerine dikkat çeken Prof. Dr. Kurugöl, "Bir çocukta boğaz ağrısı, ateş, bademciklerde, boğazda veya lenf bezlerinde şişme görülürse hemen doktora başvurulmalı, bu noktada hemen antibiyotiğe başlanmalı. Bu konuda karar doktora ait olmalıdır. İngiltere ve Hollanda gibi birçok Avrupa ülkelerinde hekimlere antibiyotik yazmamaları konusunda ciddi

bir baskı olduğundan hekimler kolay kolay antibiyotik yazmıyorlar, bu nedenle de bu tür hastalıklar oralarda daha çok görülüyor. Antibiyotik gereksiz yere yazılmamalı bu çok doğru; ancak gerektiğinde de antibiyotik yazılmazsa bunun sonucunda çok daha ağır tablolar ortaya çıkar. Eğer Strep A tedavi edilmezse o hastada kalp romatizması ve nefrit de (böbrek iltihabı) ortaya çıkar. Batı dünyası bir süredir bu hastalıkları unutmuştu; bu yüzden de antibiyotik yazılmasın deniliyordu. Şimdi de aşırı bir şekilde "antibiyotik yazın" uyarısı yapılıyor. Burada akılcı antibiyotik kullanılmalı. Gerektiğinde doğru antibiyotiği doğru dozda vermek gerekir. O zaman bu kötü tablolardan kurtulmak mümkün hale gelir; ama eğer çocuğunuzda yüksek ateş, ciltte döküntü, şiddetli karın ağrısı, açıklanamayan kusma ve ishal varsa o zaman hiç vakit kaybetmeden acil servise başvurun, burada dakikaların dahi önemi vardır" diye konuştu.

STREP A BULAŞICI MI, ÖLDÜRÜCÜ MÜ?

Strep A'nın tüm dünya ülkelerini ilgilendiren bir sorun olduğunu belirten Ege Üniversitesi Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Zafer Kurugöl, "Koronavirüsle birlikte virüslere odaklanmış olsak da bakteriler de birçok mikrop türünden biridir ve virüslere göre daha ağır hastalıklar yapar ve öldürücü olabilirler. Ancak bakteri enfeksiyonlarına karşı antibiyotiklerimiz var. En sık rastlanan bakterilerden bir tanesi Strep A'dır (Grup A streptokok). Halk arasında beta diye adlandırılır. Son zamanlarda gündemde olsa da yeni çıkmış bir bakteri değildir. Pandemi yapma tehlikesi yoktur ancak önemli bir mikroptur" dedi.

STREP A NASIL BULAŞIR?

Öksürme, hapşırma ve cilt teması yoluyla bulaşabilir. Bakterileri taşıyanlarda semptom görülmeyebilir.

Strep A semptomları arasında yutkunma sırasında ağrı, ateş, beyaz benekli şişmiş bademcikler, şişmiş boyun bezleri, yüksek ateş veya deri döküntüsü de yer alır.

STREP A BAKTERİSİ HANGİ HASTALIKLARA SEBEP OLABİLİR?

Bakteriler ayrıca aşağıdakilerden herhangi birine neden olabilir:

- Bademcik iltihabı

- Farenjit

- Kızıl hastalığı

- Impetigo veya erizipel gibi cilt enfeksiyonları

- Deri altı yangısı

- Zatürre

Çoğu boğaz enfeksiyonu vakası tedavi olmaksızın kendi kendine iyileşir. Cilt enfeksiyonları antibiyotik gerektirebilirken, bazen invazif GAS (iGAS) olarak bilinen çok ciddi enfeksiyonlara da neden olabilir.

STREP A HANGİ ÜLKELERDE GÖRÜLDÜ?

Strep A enfeksiyonu nedeniyle hayatını kaybeden çocukların sayısı giderek artıyor. Dünya Sağlık Örgütü'ne göre Fransa, İrlanda, Hollanda, İsveç ve Birleşik Krallık'ta özellikle eylül ayından bu yana, 10 yaşın altındaki çocuklar arasında Strep A görülme sıklığı artarken, Birleşik Krallık'ta 16 çocuk yaşamını yitirdi. Strep A ile ilgili kaygılar artarken, hastaların ihtiyaç duyduğu antibiyotikler ise eczanelerde bulunamıyor.

"ÜLKEMİZDE STREP-A VAKALARINDA ARTIŞ VAR"

Prof. Dr. Ergin Çiftçi, Türkiye'deki vaka artışlarına ilişkin, "Ülkemizde Strep-A bildirimi zorunlu hastalıklardan biri değil ama meslektaşlarımız ve kendi gördüğümüz vakalardan biliyoruz ki Strep-A vakalarında bir artış var. Hastalığın invaziv tipleri dediğimiz ağır formlarında da artış yaşandığını biliyoruz. Streptokoksik toksik şok sendromu, kızıl, nekrotizan fasiit ve zatürre gibi hastalığın daha ağır klinik formlarını görüyoruz" bilgisini paylaştı.

Solunum yolu enfeksiyonlarının şu an çok daha sık görüldüğünün altını çizen Çiftçi, Strep-A'nın aslında yıl boyu ortaya çıkabildiğini ama solunum yolu damlacıklarıyla bulaştığı için kış döneminde daha çok görüldüğünü anlattı.

"ATEŞİ ÇIKAN HER ÇOCUK MUTLAKA DEĞERLENDİRİLMELİ"

Prof. Dr. Ergin Çiftçi, ailelere de hastalığa ilişkin şu uyarılarda bulundu: "Ateşi çıkan, hasta olan her çocuk mutlaka doktoru tarafından değerlendirilmeli. Hekimler Strep-A'yı son derece iyi tanıyor, bununla ilgili tanı testleri var. Strep-A antibiyotiklerle tedavi edilebilen bir hastalık. Doktorlar, Strep-A'yı düşündüğünde bununla ilgili uygun tedaviye doğrudan başlayabilecektir. Aileler, çocukların ilaçlarını mutlaka önerildiği şekilde kullanmalı.

Hastalık, antibiyotiklerle çok kolay tedavi edilebiliyor. Çoğunlukla, ilk 24 saat içinde ateş düşüyor ve hastalığın bulaşıcılığı da kayboluyor. Fakat verilen tedaviye rağmen ateşi düşmeyen, genel durumu kötüleşen ve özellikle döküntüsü bulunan çocuklar mutlaka yeniden doktora götürülmeli."

"ÇOĞUNLUKLA 5-15 YAŞ ARALIĞINDAKİ ÇOCUKLARDA GÖRÜLÜYOR"

Streptokoksik toksik şok sendromunun çok nadir yaşandığını belirten Çiftçi, bunun vücutta döküntü ve çocukların genel sağlık durumunun bozulmasıyla ilerleyen ağır klinik tabloya yol açtığını ve bu durumdaki çocukların hastaneye yatırılarak tedavi edilmesi gerektiğini söyledi.

Çiftçi, "Strep-A çoğunlukla 5-15 yaş aralığındaki çocuklarda görülüyor, 3 yaş altındaki çocuklarda ve erişkinlerde de daha az karşılaşılıyor" dedi.

STREP A NE ZAMAN AĞIR SEYREDİYOR?

Prof. Dr. Kurugöl, "Sağlıklı bir kişide ortaya çıkan Strep A, zamanında tedavi edilmezse hastanın durumu ağırlaşabilir. Bir diğer faktör de çocuğun bağışıklık sisteminin düşük olmasıdır. Örneğin, su çiçeği geçirmiş çocuklarda bağışıklık sisteminde düşme olur; yine aynı şekilde solunum yolu hastalıkları için de geçerlidir bu durum. Çocukta altta yatan bir hastalık olmasına gerek yoktur ve tamamen sağlıklı bir çocukta ortaya çıkan bir enfeksiyon sonrası bağışıklık sisteminin çökmesi sonucunda normalde sadece boğaz iltihabı yapan Strep A, ciddi ağır tablolara neden olabilir" şeklinde konuştu.

STREP A'DAN KORUNMAK YÖNTEMLERİ NELER?

Strep A'ya karşı bir aşının olmadığını söyleyen Prof. Dr. Kurugöl, "Buna rağmen Strep A enfeksiyonuna karşı korunmak mümkün. Viral enfeksiyonlar bu yıl çok fazla olacak. Bu nedenle bir süre daha nisan ayına kadar kapalı alanlarda maske takmamız, ellerimizi yıkamamız ve sosyal mesafeye dikkat etmemiz gerekiyor" dedi.

ERKEN DÖNEMDE TEDAVİ ÖNEM TAŞIYOR

Hastalığın belirtilerinin başlamasıyla birlikte 9 gün içerisinde tedavi edilmesi gerekmektedir. Diğer boğaz enfeksiyonlarının hiçbir türünde antibiyotik kullanılması gerekmez ancak Beta’da tedavinin amacı kalp romatizması, böbrek iltihabını gibi komplikasyonları önlemektir. Tedavilerde (alerji olmaması durumunda) tek doz penisilin iğnesi yapılabildiği gibi ağızdan antibiyotiklerin de 10 gün, 20 doz kadar kullanılması gerekir.

TÜRKİYE'DE DE STREP A VAKALARI MEVCUT

Vakalardaki artışın sebebinin son zamanlarda artan viral solunum yolu enfeksiyonları olduğunu aktaran Prof. Dr. Kurugöl, "Türkiye'de de şu an viral solunum yolu enfeksiyonlarına bağlı çok sayıda hasta var. Aciller doluyor, taşıyor. Bunları takiben bir iki hafta içerisinde Strep A'ya bağlı pnömokok, meningokok gibi ağır enfeksiyonlar gelişiyor ki bunlar menenjite de yol açabilir. Strep A geçtiğimiz yıllara kıyasla daha fazla görülüyor. İngiltere'de, Fransa'da ve başka Avrupa ülkelerinde alarm var. Sağlık Bakanlığı Türkiye'de bununla ilgili bir veri yayınlamadı; ancak bizde de Strep A vakalarında artış söz konusu. Kesin rakamları Sağlık Bakanlığı açıklayacaktır" dedi.