Türkiye ve Yunanistan bildirimleri aynı anda kongrede
ABD Başkanı Joe Biden, İsveç'in NATO üyeliğine ilişkin protokolün TBMM'de onaylanmasının ardından Türkiye'ye 40 adet F-16 Blok 70 uçağının satışı, 79 adet mevcut uçağın modernizasyon kiti ile birlikte çeşitli füze, mühimmat ve elektronik harp teçhizatının satışına ilişkin bildirimini ABD Kongresi'ne yaptı. Türkiye, 2.5 yıldır CAATSA yaptırımları kapsamında bu program için bekletiliyordu. Biden, bu bildirimle birlikte Yunanistan'a F-35 Müşterek Taarruz Uçağı Konvansiyonel Kalkış ve İniş (CTOL) Uçağının satışına ilişkin bildirimini de Kongreye yolladı. Aynı anda yapılan bu işlem, ne anlama geliyor? Karşılaştırmalı analizini yapmakta fayda var. Habertürk'ten Bülent Aydemir kaleme aldı..
Türkiye’nin ABD’den alacağı 40 adet F-16 Blok 70 uçağının her birinin maliyeti 63-64 milyon dolar. Bu uçaklar için toplamda 2.5 milyar dolar ödenecek. Peki niçin 23 milyar dolarlık bir fatura çıkarılıyor. Bu rakamın yeni alımlarla birlikte 28 milyar dolara çıkacağı ifade ediliyor. Türkiye’nin içinden geçtiği ekonomik koşullar göz önünde bulundurulduğunda bu çok yüksek bir maliyet anlamına geliyor ancak Türkiye uzun süredir elindeki F-16 uçaklarının modernizasyonunu yapamadı.
Bu nedenle parça tedariklerinde ve uçuşlarda sıkıntılar yaşanıyor. Türkiye’nin satın aldığı program aynı zamanda 149 adet APG-83 AESA Radarı, 952 AIM 120C-8 Hava-Hava Füzesini, 864 GBU-38 Hava-Yer Mühimmatını, 96 HARM Füzesini, 96 AARGM Füzesini, 401 AIM-9X Blok 2 Hava-Hava Füzesini, 1230 JDAM Akıllı Mühimmatını ve bunun yanı sıra birçok elektronik harp sistemini içeriyor.
Yunanistan daha önce elindeki 80 adet F-16’yı modernize etmiş ve bunun için uçak başına 16 milyon dolar ödemişti. Toplamda 1.5 milyar dolarlık bir ödemeden söz ediyoruz.
YUNANİSTAN F-35’LERE 8.6 MİLYAR DOLAR ÖDEYECEK ABD Kongresi’nin onayına sunulan Yunanistan’a F-35 Müşterek Taarruz Uçağı Konvansiyonel Kalkış ve İniş (CTOL) Uçağı ve ekipmanlarına ilişkin satış programı ise 40 adetlik bir paket şeklinde 8.6 milyar dolarlık bir bütçe öngörüyor. ABD Savunma Güvenliği İşbirliği Ajansı, Kongre'ye bu satışı bildiren gerekli sertifikayı da iletti.
40 adede kadar F-35 Müşterek Taarruz Uçağı Konvansiyonel Kalkış ve İniş (CTOL) uçağının yanı sıra Yunanistan’a satılacak paket 42 Pratt & Whitney F135-PW-100 motor (40 kurulu, 2 yedek) içeriyor.
Bu pakete şunlar da dahil: AN/PYQ-10 Basit Anahtar Yükleyiciler; KGV-135A gömülü güvenli iletişim cihazları; Kartuşla Çalıştırılan Cihazlar/İtici Gazla Çalıştırılan Cihazlar (CAD/PAD); itici kartuşlar, saman ve işaret fişekleri; Tam Görev Simülatörleri ve sistem eğitmenleri; elektronik harp sistemleri ve Yeniden Programlama Laboratuvarı desteği; lojistik yönetimi ve destek sistemleri; tehdit tespit, takip ve hedefleme sistemleri; Yüklenici Lojistik Desteği (CLS); sınıflandırılmış yazılım ve yazılım geliştirme, teslimat ve entegrasyon desteği; ulaşım, feribot ve yakıt ikmali desteği; silah kapları; uçak ve mühimmat destek ve destek teçhizatı; entegrasyon ve test desteği ve ekipmanı; uçak motoru bileşeni iyileştirme programı (CIP) desteği; güvenli iletişim, hassas navigasyon ve kriptografik sistemler ve ekipmanlar; Dost veya Düşmanı Tanımlama (IFF) ekipmanı; yedek parçalar, sarf malzemeleri ve aksesuarlar ile onarım ve iade desteği; küçük değişiklikler, bakım ve bakım desteği; personel eğitimi ve eğitim ekipmanı; sınıflandırılmış ve sınıflandırılmamış yayınlar ve teknik belgeler; garantiler içeriyor.
Program kapsamında ABD Hükümeti ile mühendislik, teknik ve lojistik destek hizmetleri, çalışmaları ve araştırmaları ile lojistik ve program desteğinin diğer ilgili unsurları yer alıyor. Önerilen bu satışın; Avrupa'da siyasi ve ekonomik istikrarı sağlayan bir güç olan bir NATO müttefikinin hava yeteneklerini ve birlikte çalışabilirliğini geliştirerek ABD'nin dış politika hedeflerini ve ulusal güvenliğini destekleyeceği vurgulanıyor.
DİĞER HAVA UNSURLARIYLA DESTEKLENECEK
ABD’nin Yunanistan’ı F-35 programına almasının, Yunanistan'ın hava kuvvetlerini modernize etmesine ve hava sahası savunmasını sağlama yeteneğini geliştirmesine, bölgesel güvenliği koruma ve NATO müttefiklerini savunmaya yönelik NATO misyonlarına katkıda bulunmaya; ABD ve NATO kuvvetleriyle birlikte çalışabilirliği sürdürmesine olanak tanıyacağına dikkat çekiliyor.
F-35, F-4 ve Mirage 2000 gibi diğer Yunan Hava Kuvvetleri uçaklarının yıpranma ve eskimesini telafi edeceği belirtilirken, Rafale uçaklarıyla birlikte görev yapacağı vurgulanıyor.
ABD değerlendirmesinde, bu teçhizatın ve desteğin önerilen satışı bölgedeki temel askeri dengeyi değiştirmeyeceğine dikkat çekiliyor. Bu satışın ABD'nin savunma hazırlığı üzerinde herhangi bir olumsuz etki yaratmayacağı vurgulanıyor. Sözleşme imza aşamasında 8.6 milyar doların düşebileceği belirtiliyor.
TÜRKİYE’NİN SATIN ALACAĞI PROGRAM
ABD Savunma Güvenliği İşbirliği Ajansı, Kongre'ye Türkiye’ye 40 adet yeni F-16 uçağı alımı ve 79 adet mevcut F-16 uçağının V-Konfigürasyonuna ve modernizasyonuna ilişkin sertifikayı da iletti. Türkiye, bu kapsamda; 32 adet F-16 C Blok 70 uçağı, 8 adet F-16 D Blok 70 uçağı, 48 adet F110-GE-129D motor (40 kurulu, 8 yedek); 149 adet Geliştirilmiş Programlanabilir Görüntü Oluşturucu (iPDG) (40 kurulu, 10 yedek), modernizasyon programı için 99 (79 kurulu, 20 yedek); 149 adet AN/APG-83 Aktif Elektronik Olarak Taranan Dizi (AESA) alacak. Bu uçak, motor ve diğer elektronik radar sistemlerinin yanı sıra, şu harp teçhizatı, füze ve mühimmatlar da satın alınacak.
- 169 adet Modüler Görev Bilgisayarı (MMC) 7000AHC (veya mevcut görev bilgisayarı) (40 kurulu, 10 yedek, modernizasyon programı için 119 (79 kurulu, 40 yedek)
- 159 Seçmeli Kullanılabilirlik Sahteciliği Önleme Modülü (SAASM) veya M Kodu özelliği ve Hassas Konumlandırma Hizmeti (PPS) içeren Gömülü Küresel Konumlandırma Sistemi (GPS) Ataletsel Navigasyon Sistemleri (INS) (EGI) (40 kurulu, 8 yedek parça, modernizasyon programı için
- 168 Entegre Viper Elektronik Harp Paketi (IVEWS) veya eşdeğer Elektronik Harp (EW) sistemi (40 kurulu, 10 yedek, modernizasyon programı için
- 118 (79 kurulu, 39 yedek) - 858 LAU-129 güdümlü füze rampası - 44 M61 Vulcan topu (40 kurulu, 4 yedek)
- 16 AN/AAQ-33 Keskin Nişancı Gelişmiş Hedefleme Pod'u (ATP)
- 151 Çok Fonksiyonlu Bilgi Dağıtım Sistemi-Ortak Taktik Telsiz Sistemleri (MIDS-JTRS) (40 kurulu ve 4 yer terminali, 8 yedek ve modernizasyon programı için
- 952 Gelişmiş Orta Menzilli Havadan Havaya Füze (AMRAAM) AIM-120C-8 veya eşdeğer füzeler - 96 AMRAAM rehberlik bölümü
- 864 GBU-39/B Küçük Çaplı Bomba Artışı
- 96 AGM-88B Yüksek Hızlı Radyasyona Karşı Füze (HARM)
- 96 AGM-88E Gelişmiş Radyasyona Karşı Güdümlü Füze (AARGM)
- 10 AARGM Esir Hava Eğitim Füzesi CATM
- 11 AARGM kontrol bölümü
- 12 AARGM rehberlik bölümü
- 401 adet AIM-9X Blok II Sidewinder füzesi
- 12 AIM-9X Blok II Sidewinder Sabit Hava Eğitim Füzesi (CATM)
- 40 AIM-9X Blok II Sidewinder taktik yönlendirme ünitesi
- 12 AIM-9X Blok II Sidewinder CATM yönlendirme ünitesi
- 12 adet MK82 İnert Dolgulu genel amaçlı bomba
- GBU-31 için 850 Müşterek Doğrudan Saldırı Mühimmatı (JDAM) KMU-556 kuyruk kiti; GBU-31v3 için
- 200 adet JDAM KMU-557 kuyruk kiti; GBU-32 için
- 384 JDAM KMU-559 kuyruk kiti; GBU-38 veya Lazer JDAM GBU-54 için
- AIM-9X Sidewinder eğitim füzeleri ve Aktif Optik Hedef Dedektörleri (AOTD); HARM kontrol bölümleri, roket motorları ve savaş başlığı yedek parçaları
- FMU-139 Ortak Programlanabilir Tapalar; GBU-54 için DSU-38 Lazer Güdüm Setleri; füze konteynerleri; AN/ARC-238 radyoları; AN/APX-127 veya eşdeğeri Gelişmiş Dost veya Düşman Tanımlama (AIFF) Mod 5 ile Birleşik Sorgulayıcı Transponderleri (CIT)
- Ortak Kaska Monte Cueing Sistemleri (JHMCS) II veya Scorpion Hibrit Optik Tabanlı Atalet Takip Cihazı (HObIT) kaska monteli ekranlar
- Kızılötesi Arama ve İzleme (IRST) bölmeleri
- AN/ALE-47 Karşı Tedbir Dağıtım Sistemleri (CMDS); KY-58 ve KIV-78 şifreleme cihazları
- Basit Anahtar Yükleyiciler (SKL'ler); ek güvenli iletişim, hassas navigasyon ve kriptografik donanım;
- Uçuş Görev Planlama Sistemleri (FMPS);
- Uzaktan Kumandalı Video Gelişmiş Alıcılar (ROVER) 6i/6Sis;
- Taktik Ağ ROVER kitleri ve STINGER Çok Yönlü (MBI) antenler; KESKİN NİŞANCI podu direkleri; itici fişekler, saman, işaret fişekleri ve mühimmat; bomba bileşenleri ve Müşterek Mühimmat Yerleşik Test Yeniden Programlama Ekipmanı (CMBRE)
NE ANLAMA GELİYOR?
İki NATO üyesi ülke olan Türkiye ile Yunanistan’ın onaylanan satış programları birbirinden farklı. Belli ki ABD, Yunanistan’a çeşitli gerekçelerle farklı imkân ve kabiliyetler sağlamak istiyor. ABD, Yunanistan’ı Rusya’ya karşı farklı şekilde konumlandırmak istiyor olabilir ancak hava savunmasında Türkiye’ye karşı bazı üstünlükleri de elde etmiş olacak. Türkiye’nin NATO’dan bağımsız olarak kendi insansız hava araçlarını ve savunma sistemleri geliştirme projeleri de bulunuyor. Türkiye HİSAR hava savunma sistemleriyle birlikte saldırı füzeleri ve Milli Muharip Uçak (KAAN) Projelerini de yürütüyor. ANKA İHA-SİHA, ANKA-3 Projeleri ve özel sektör eliyle yürüttüğü İHA-SİHA, insansız uçak projeleri hızlı şekilde yürüyor.
Yunanistan, önümüzdeki 6 yıl içinde önemli hava muharebe ve elektronik harp sistemleri kabiliyetlerine ulaşacak. Kongre, 15 gün içinde iki ülkeye bu satışları engelleyecek bir karar çıkarmazsa, Pentagon ile Türkiye ve Yunanistan Savunma Bakanlıkları ayrı ayrı bu satışların teknik ayrıntılarını müzakere edecek. Savunma Sanayi Başkanlığı CAATSA yaptırımlarına tabi olduğu için Milli Savunma Bakanlığı’ndan askeri teknik heyet görüşmelere katılacak.
