Türkiye'nin demir kuşları

Güntay ŞİMŞEK / HT CUMARTESİ

ürkiye 2012'de savunma için toplam 18 milyar 184 milyon dolar harcadı. Bu rakamla Türkiye; ABD'nin 682 milyar 478 milyon dolarla lider olduğu savunmaya en fazla para harcayan ülkeler listesinde 11'inci sırada. Oldukça sıcak bir coğrafyada yer alan ülkemiz; "İstersen sulhu selamet, cenge hazır olacaksın" atasözüyle stratejisini belirlemiş durumda.

İstanbul'da 11'nci kez düzenlenen Uluslararası Savunma Sanayi Fuarı (IDEF), Türkiye'nin sadece savunma için yaptığı harcamalarla değil, çok kısa zamanda üretim ve savunma sanayi alanındaki gelişmeleriyle de iddialı olacağını ortaya koydu. Yıllık savunma ihracatı 1.2 milyar dolar olan Türkiye; savunmanın diğer segmentlerine göre havacılığın daha ağır bastığı IDEF'te 50 ülkeden 781 şirketi ağırladı.

Savunma sanayisinin en büyüklerinin katıldığı fuara, ABD'li Boeing, Lockheed Martin, Northrop Grumman ve Airbus firmasının bağlı olduğu Avrupalı grup EADS gibi büyük havacılık firmaları da yer aldı.

Bu kadar büyük firma arasında fuara asıl damgasını vuran havacılığın savuma segmentiyle ilgilenen Türk şirketleriydi. IDEF'e Türkiye'den Aselsan, Havelsan, Roketsan, Alp Havacılık, TAI, Kale Gurubu, Baykar Makine ve Vestel başta olmak üzere büyüklü küçüklü 250'ye yakın şirket iştirak etti.

TAI'NİN TAARRUZ HELİKOPTERİ 'ATAK'

Türk Havacılık ve Uzay Sanayi AŞ (TUSAŞ/TAI), ilk defa bu fuarda en önemli ürünü Atak helikopteriyle gövde gösterisi yaptı. Türk Silahlı Kuvvetleri'ne kabulünü bekleyen 6 adet üretilmiş Atak T-129 helikopterinin biri fuarda sergilendi, diğeriyle de fuar esnasında gösteri uçuşu yapıldı. Haziran ayında test uçuşlarına başlayacak eğitim uçağı Hürkuş'un kabin mock-up'ı (bire bir modeli) ve seri üretim için Savunma Sanayi Müsteşarlığı'ndan onay bekleyen insansız hava aracı ANKA, Şimşek, Turna, döner kanat R300 insansız hava araçlarıyla fuarda hazır bulundu.

Büyükçekmece Gölü üzerinde bir uçuş gerçekleştiren Atak, 5 ton ağırlığında ve 59'u kesin, 32'si opsiyonlu olmak üzere toplam 91 adetlik siparişle Kara Kuvvetleri Komutanlığı'na teslim edilecek. İlk uçuşunu 17 Ağustos 2011'de yapan Atak, TSK'nın ihtiyaçları doğrultusunda tasarlandı. Bu özellikleriyle de dünyada kendi sınıfındaki en etkin taarruz helikopteri olarak tescil edilmiş durumda.

Atak helikopteri, bu yaz testleri tamamlanmak üzere TSK'ya teslim edilip 2013 itibarıyla kullanılmaya başlanacak. Atak, 13.45 metre uzunluğunda ve 3.4 metre yüksekliğinde, saatte 269 km hızla hiç durmadan 561 km uçuyor. Hizmet tavanı 6 bin 96 metre.

Orta İrtifa Uzun Havada Kalış (MALE) sınıfından ANKA, geçtiğimiz aylarda uçuş testlerini tamamladı. Kabul sertifikası da imzalanan İHA'dan TAI'nin elinde hali hazırda 5 adet var. Şu sıralar seri üretimine başlanması planlanan araç, 2010'un Aralık ayında ilk uçuşunu gerçekleştirmişti. 26.2 metre uzunluğundaki tümüyle kompozit yapıda tasarlanan uçak, 56.7 metrelik kanat açıklığına sahip. 9 bin 144 metrelik hizmet tavanında uçabilen İHA, saatte 217 km hıza ulaşabiliyor. ANKA'nın menzili 4 bin 896 km. Uçak 24 saat havada kalıyor ve 200 kg faydalı yük taşıyor.

DÖNER KANAT R300

ANKA'nın tamamlanmasının ardından döner kanatlı insansız hava aracı R-300'le sergiye gelen TAI; Mosquito (Sivrisinek) kit helikopterden geliştirilmiş hava aracından 2 adet üretmiş. Şu an otomatik iniş kalkış testleri süren İHA önce insanlı olarak uçurulmuş. 6.10 metre uzunluğa sahip insansız hava aracının pal çapı 5.95 metre. Saatte 130 km hız yapabilen hava aracı 3 bin 50 metre yükseklikte hizmet verebiliyor. 65 beygir gücünde çift silindirli piston motorla çalışan R-300'ün maksimum kalkış ağırlığı 325 kg. Dört saat havada kalarak gece gündüz full hd görüntü elde edebilen İHA, 50 kg faydalı yük kapasiteli.

ASELSAN DA İHA ÜRETECEK

IDEF'te en büyük stantlardan birine sahip olan Aselsan da iki konsept insansız hava aracını sergiledi. Uçaklardan biri adından anlaşılacağı üzere küçük sınıftaki insansız hava aracı MİUS (Mini İnsansız Uçan Sistem). Diğeri de TAI'nin R300'üne benzeyen döner kanatlı tasarım ARI-1T.

TSK'NIN İLK İHA'SI

TSK'nın envanterine giren, ilk insansız hava aracını üreten Kale Baykar, üç farklı İHA üzerinde çalışıyor. Bunlardan en önemlisi Orta İrtifa ve Uzun Menzil (MALE) sınıfına uygun olarak geliştirilen Bayraktar Taktik İnsansız Hava Aracı. Eylül-Ekim 2009'da uçuş testlerini başarıyla tamamlayan Bayraktar Taktik İHA'dan bugüne kadar 3 prototip üretildi.

Taktik İHA'nın haberleşme menzili 150 km. Seyir hızı 70 knot olan Bayraktar Taktik İHA, 2 saat havada kalabiliyor. Boyu 6.5 metre, kanat açıklığı 12 metre olan İHA'nın maksimum kalkış ağırlığı 60 kg, faydalı yük taşıma kapasitesi ise 35 kg.

Kale Baykar tarafından üretilen Bayraktar Mini İHA ise, bugüne kadar 300 adet imal edilmiş. 2007'de TSK hizmetine giren hava aracı, 50 binin üzerinde operasyonel uçuş gerçekleştirmiş.

Toplam 20 adet üretilen Malazgirt Döner Kanat Mini İHA, dünyada ilk olarak TSK tarafından kullanılmış.

EĞİTİMİN İLK UÇAĞI HÜRKUŞ

Fuarda Hürkuş'un kokpit mock-up'ı uçuş simülatörüyle entegre olarak tanıtıldı. Sabırsızlıkla beklenen ve 4 adet üretilen uçak, 2012'nin Haziran ayında hangardan çıkarıldı. Şu an uçuş sertifikası almak için testleri devam ediyor. Hürkuş A ve Hürkuş B olmak üzere iki varyantı bulunan uçağın 1600 shp PT6A-68T Pratt & Whitney turboprop motorla çalışacak. Hürkuş, saatte 574 km hızla uçabilecek. Türk sivil havacılığının önemli ismi Astsubay Vecihi Hürkuş'tan ismini alan hava aracının servis tavanı 10 bin 577 m.

Bin 478 metre menzilli uçağın maksimum havada kalma süresi 4 saat 15 dakika. Uçağın ilk uçuşunun haziranda gerçekleştirilmesi planlanıyor. Firma; uçağın seri üretim sözleşmelerinin müzakerelerini; Savunma Sanayi Müsteşarlığı ve Hava Kuvvetleri Komutanlığı ile yapmaya başladı. Uçak eğitim yanında keşif gözetleme amacıyla da kullanılacak. TAI son olarak uçağı Roketsan ve TÜBİTAK'ın ürünleriyle silahlandırarak yakın hava destek uçağı olarak pazarlamayı düşünüyor.

TAI'nin standında 2001 yılında TSK'nın envanterine giren ve şu an seri üretimde olan İHA Turna ve Türkiye'nin Yüksek Hızlı Hedef Uçak ihtiyacını karşılayan Şimşek de yer aldı. Son olarak stantta, bu iki İHA'nın hemen yanında TAI ve Hava Kuvvetleri Komutanlığı'nın ortaklaşa yürüttüğü "Milli Muharip Uçak Kavramsal Tasarım Projesi"nin, yani Türkiye tarafından üretilecek savaş uçağının üç farklı konseptteki tasarımı açıklandı.

Karayel temmuzda esecek

Vestel Savunma, ilk yerli taktik insansız hava aracı (İHA) Karayel’in 2009’da test uçuşlarını başarıyla tamamladı. Temmuzda TSK’ya teslim edilmeden önce IDEF’te sergilendi. Karayel’in sistemi; 6 uçak, 3 yer kontrol istasyonu ve bir fırlatma rampasından oluşuyor. 6 bin 858 metrede uçabiliyor ve havada 20 saat kalabiliyor. Karayel, gözlem amacıyla üretilmiş olmasına rağmen 70 kg faydalı yük taşıyabiliyor. Bu da gelecekte muhtemel bir taarruz modelininin geliştirilebileceği anlamına geliyor. Uçak, 10.5 metre kanat açıklığı ve 7 metre uzunlukla saatte 148 km seyir hızına sahip. Vestel Savunma; Karayel’in yanında aviyonik testlerde ve pilot eğitiminde kullanılmak için üretilmiş insansız hava aracı Bora’yı da sergiledi.