Belirli belirsiz süreli iş sözleşmesi nedir? İş sözleşmesi nasıl yapılır?

4857 İş Kanunu'nun ikinci bölümünde iş sözleşmesi türleri konu edilir. Sözleşme türleri, tanımları ve uyulması gereken durumlar sıralanır. İş sözleşmesi özel bir şekle tâbi değildir. İşveren ve işçi kanun hükümlerindeki sınırlamaları gözardı etmeden kendilerine uygun sözleşme imzalayabilir.

İŞ SÖZLEŞMESİ NEDİR?

İşçi ve işveren arasında imzalanan, işçinin çalışmayı işverenin de ücret ödemeyi kabul ettiği sözleşmedir. İş sözleşmeleri belirli veya belirsiz süreli yapılır. Bu sözleşmeler çalışma biçimleri bakımından tam süreli veya kısmî süreli yahut deneme süreli ya da diğer türlerde de oluşturulabilir. Unutmayın, bir yıldan uzun süreli sözleşmelerin yazılı yapılması zorunludur.

CEZAİ ŞART NEDİR? İŞ SÖZLEŞEMELERİNDE CEZAİ ŞART

İki taraf arasında (borçlu ve alacaklı) kararlaştırılan şartlar sonucunda bir tarafın gereğini yerine getirmeyerek karşı tarafı zor durumda bırakmasını engellemek için yapılan anlaşmaya ek olarak cezai şart eklenir.

İş sözleşmesinde cezai şart, işçi ya da işverenin haklı bir sebep olmaksızın sözleşmeyi sonlandırmasıdır. Cezai şartlar sözleşme imzalanırken konulur. Sözleşmede işveren ve işçi için eşit cezai şart olmalı. Sadece işçinin aleyhine cezai şart varsa bu genellikle geçersiz kabul edilir.

İŞ SÖZLEŞMESİ TÜRLERİ

BELİRLİ VE BELİRSİZ SÜRELİ İŞ SÖZLEŞMESİ NEDİR?

Belirsiz süreli iş sözleşmesi, adından da anlaşıldığı gibi iş sözleşmesinin hangi tarihte sona ereceğini belirtmeyen sözleşmeler olarak tanımlanabilir. İşçi işe girerken sözleşme imzalanır ve sözleşmenin ıslak imzalı bir örneği işçiye teslim edilmelidir. Ayrıca belirsiz süreli iş sözleşmelerinin feshinden önce durumun diğer tarafa bildirilmesi gerekir. Aksi durumda ihbar tazminatı ödenmelidir.

Belirli süreli iş sözleşmesi, İş Kanunu'nunda şu şekilde açıklanmaktadır; "Belli bir işin tamamlanması veya belirli bir olgunun ortaya çıkması gibi objektif koşullara bağlı olarak işveren ile işçi arasında yazılı şekilde yapılan iş sözleşmesi belirli süreli iş sözleşmesidir." Ayrıca kıdem söz konusu olduğunda haklı bir gerekçe olmadığı sürece iki tür sözleşmesi olan çalışanlar eşit şekilde değerlendirilir.

KISMİ SÜRELİ İŞ SÖZLEŞMESİ NEDİR?

İş Kanunu'nunda belirtilen 45 saatlik çalışma süresini doldurmayan işçiler için kısmi süreli iş sözlemesi imzalanır. Emsal işçi, işyerinde aynı veya benzeri işte tam süreli çalıştırılan işçidir. Yasaya göre "İşyerinde böyle bir işçi bulunmadığı takdirde, o işkolunda şartlara uygun işyerinde aynı veya benzer işi üstlenen tam süreli iş sözleşmesiyle çalıştırılan işçi esas alınır."

Ayrıca Yıllık Ücretli izin Yönetmeliği'nin 13. maddesinde, kısmî süreli ve çağrı üzerine çalışan işçilerin tam süreli çalışanlarla aynı izin sürelerini kullanabilecekleri belitiliyor. Yani bir yılını dolduran kısmi süreli bir çalışan yıllık izni hak ediyor.

ÇAĞRI ÜZERİNE ÇALIŞMA VE UZAKTAN ÇALIŞMA

Çağrı üzerine çalışma; İşverenin ihtiyaç halinde ulaştığı ve çalıştırdığı işçiler ile kurulan ilişki olarak tanımlanabilir. Eğer çalışma süresi belirlenmediyse İş Kanunu'na göre haftalık çalışma süresi yirmi saat olarak kabul edilir. Ayrıca yine iş sözleşmesinde bildirilmediyse, işveren her çağrıda işçiyi günde en az dört saat üst üste çalıştırmak zorundadır.

Uzaktan çalışma; çalışanın iş yerine gitmeden evinde ya da ya da teknolojik iletişim araçları ile işyeri dışında işini yerine getirmesi esasına dayalı iş ilişkisidir.

DENEME SÜRELİ İŞ SÖZLEŞMESİ

Sözleşmeye yapılan ek ile deneme süreci eklenebilir. İşveren ve işçinin kabul etmesi durumunda en fazla 2 ay olarak belirlenen bu sürede bildirim süresine gerek olmaksızın sözleşme tazminatsız olarak feshedebilir.

TAKIM SÖZLEŞMESİ İLE OLUŞTURULAN İŞ SÖZLEŞMELERİ

Takım sözleşmesi kısaca; Takım olarak çalışan işçilerin takım liderlerinin(takım klavuzu) işveren ile yaptığı iş sözleşmesi türüdür. Takımdan bir kişinin işe başlaması ile sözleşme de işlemeye başlar. Ayrıca takım liderinin maaşından işçilerin ücretlendirilmesi ile ilgili bir kesinti yapılamaz.