Çocukta otizm belirtileri nelerdir? Otizm nasıl tedavi edilir?
Çocuklarda otizmi erken teşhis etmek çok önemlidir. Küçük yaştan itibaren özel bir eğitimle büyüyen otizmli çocukların sosyal ve iletişim becerileri önemli ölçüde geliştirilebilir.
"Yazı, bilgi verme amacıyla yazılmıştır. Kesin tanı için doktorunuza başvurun."
Otizm, çocuklarda küçük yaşlarda kendini gösteriyor. Ebeveynler, kimi zaman normal çocuk davranışı ile otizmli çocuk davranışı arasında farkı anlamayabiliyor.
Özellikle, ilk üç yaşa kadar bebeklerin davranışları çok iyi gözlemlenmelidir. Çocuklarda bu belirtiler, otizmin habercisi olabilir.
OTİZM NEDİR?
Otizm, hayat boyu devam eden ve kişinin fiziksel veya sözel olarak uygun ilişki kuramamasını sağlayan gelişimsel bir bozukluktur.
Otizmin genetik olarak geçtiği düşünülse de tam olarak nedeni bilinmiyor. Otizmlilerin yüzde 70'inde zeka geriliği, yüzde 10'unda ise üstün zeka görülebiliyor.
Otizm ile birlikte dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, duygu durum bozuklukları ve epilepsi yaşanabiliyor.
OTİZM BELİRTİLERİ NELERDİR?
Bu davranışlar, normal bir çocukta da görülebilir ancak otizm teşhisi için bu belirtilerden en az birkaç tanesini taşımak gerekir.
- Göz teması ya yoktur ya da kısıtlıdır.
- Adı ile seslenince tepki vermezler.
- Aşırı hareketli veya hareketsiz olabilirler.
- Çevreleri ile ilgilenmezler.
- Sarılma ve öpme gibi fiziksel temastan hoşlanmazlar.
- Konuşmada gecikme vardır.
- İnsanlarla iletişim yerine cansız varlıklarla ilgilenirler.
- Topluluk içinde yaşıtları ile diyalog kurmazlar, oyunlara katılmazlar, kendilerini izole ederler.
- Konuşmayı öğrenseler bile hep aynı kelimeyi tekrar ederler.
- Konuşmayı iletişim aracı olarak kullanmazlar.
- Uygun olmayan cümleler kurar kalıp gibi konuşurlar.
- Konuşma şekilleri ve ses tonları tekdüzedir.
- İlgisiz şekilde her şeye gülebilir ve kıkırdayabilirler.
- Bir cismin bir parçasına takıntı yapabilirler.
- Bazı objelere aşırı bağlanabilirler.
- Düzen takıntıları vardır. Rutinleri bozulduğunda hırçınlaşabilirler.
- Tekrarlayan bir hareketi örneğin el çırpma, zıplama, kendi etrafında dönme, sürekli öne arkaya sallanma, kanat çırpma gibi yaparlar.
- Sürekli aynı oyunları oynarlar.
- Sosyal ortama girdiklerinde aşırı korkup tepki verebilirler.
- Sıklıkla yemek yeme bozukluğu gösterirler.
- Kendilerine ve etrafındaki eşyalara zarar verebilirler.
- Tehlikeye ve acıya karşı duyarsızdırlar.
- Normal öğrenme metotlarına duyarsızdırlar
OTİZM TEDAVİSİ NASIL OLUR?
Otizm, hayat boyu devam eden bir hastalıktır ve tamamen geçmesi gibi bir durum söz konusu değildir. Tedavilerde ortak güdülen amaç, otizmin keskin belirtilerini törpülemeye çalışmak ve kişiyi günlük hayata daha uygun hale getirmektir.
Bununla beraber, otizmin farkına erken varmak çok önemlidir. Otizmli bireyin çocukken almaya başlayacağı özel eğitim, gelecek yaşantısının belirleyicisi olur.
Otizmli bireylerin düzenli tedavi görmesi mühimdir. Kişide öğrenme yeteneği çok az olduğu için ilk amaç; kendi başına öğrenme yeteneğinin geliştirilmesidir. Aynı zamanda, iletişim kurma becerisini geliştirmek de tedavinin diğer önemli parçasıdır.
Küçük yaşlarda yoğun ve sürekli eğitim programları ve davranış terapileri çocukların kendine bakabilme, sosyal ve iş yetileri kazanabilmesine yardımcı olur. Etkili yaklaşımlar arasında uygulamalı davranış analizi, gelişimsel modeller, yapısal öğretme, konuşma ve dil terapisi, sosyal yetiler terapisi ve ergoterapi bulunur.
Otizmin tek bir tedavisi yoktur. Tedavi yöntemi; çocuktaki özel duruma göre belirlenir.
