Döviz kuru artık enflasyonu daha fazla ateşliyor
Enflasyon dinamiklerindeki değişim: Döviz kuru geçişkenliği güçleniyor mu? adlı çalışmada Türkiye'de döviz kurundaki artışın giderek enflasyona daha fazla yansımaya başladığı ortaya çıktı. Buna neden olarak enflasyon hedefinin çıpa olmaktan çıkması gösterildi. Uzun dönem ortalama döviz kuru geçişkenliğinin on yıl önceki yüzde 18 değerlerinden yüzde 27'lere ulaştığı tespit edildi. 2018 küresel krizine kadar olan dönemde kur değişimlerinin yüzde 2'sinin aynı çeyrekte enflasyona yansıtıldığı, 2019 yılı ve sonrasında bu oranın yüzde 6'ya ulaştığı tespit edildi.
ABONE OL
Merkez Bankası eski Başekonomisti Prof Hakan Kara ve Çağrı Sarıkaya'nın yaptığı Enflasyon dinamiklerindeki değişim: Döviz kuru geçişkenliği güçleniyor mu? adlı çalışmada Türkiye'de döviz kurundaki artışın giderek enflasyona daha fazla yansımaya başladığı ortaya çıktı. Çalışmada, enflasyon katılığının ilk olarak küresel krizi takip eden dönemde daha sonrasında ise özellikle 2017’den itibaren güçlendiği tespit edildi. Son yıllarda enflasyonun çift hanelerde yüksek bir platoya oturması ile oynaklığının artmasının ve hedeflerin çıpa niteliğini yitirmesinin, beklenti oluşumunda iktisadi birimlerin geçmiş enflasyona giderek daha yüksek bir ağırlık vermesine neden olduğu belirtildi.
Hakan Kara
Çalışmada 2017 sonrasında enflasyonun çıpalanma derecesinin zayıfladığı, fiyat dinamiklerinde belirgin değişimler olduğu, bu çerçevede özellikle enflasyon katılığının ve kur geçişkenliğinin önemli ölçüde arttığı ifade ediliyor. Bu sonuçların beklentilerin ve fiyatlama davranışlarının düzelmesi açısından hedeflere olan güvenin yeniden tesis edilmesinin önemine işaret ettiği kaydedildi.
Enflasyon hedeflerinin gerçekleşmelerine yakın olduğu 2017 öncesi dönemde döviz kuru hareketlerinin orta vadeli beklentiler üzerindeki etkisinin büyük ölçüde sınırlı kaldığının tespit edildiği çalışmada takip eden dönemde ise döviz kuru hareketlerinin beklenti oluşumunun önemli bir belirleyicisi konumuna geldiği vurgulandı. Zaman içinde değişen parametre tahminleriyle uzun dönem ortalama döviz kuru geçişkenliğinin on yıl önceki yüzde 18 değerlerinden kademeli olarak artarak yüzde 27’lere ulaştığı tespit edildi.
Çalışmada enflasyon ve döviz kuru ile ilgili şu önemli tespitlere ulaşıldı:
-Geçişkenliğin hızına dair bulgular, enflasyon hedeflemesinin ilk yıllarında döviz kuru değişimlerinin ağırlıklı olarak bir çeyrek gecikmeyle fiyatlara yansıtıldığına işaret ediyor. Ancak eş anlı (aynı çeyrek içerisindeki) kur geçişkenliğinde, öncelikle küresel finans krizini takiben, sonrasında ise 2018 yılında iki sıçrama görülüyor. Küresel krize kadar olan dönemde kur değişimlerinin yüzde 2’si aynı çeyrekte enflasyona yansıtılırken, 2019 yılı ve sonrasında bu oran yüzde 6’ya ulaştı. Buna göre yüzde 10 büyüklüğündeki bir kur şoku enflasyonu aynı çeyrek içerisinde ortalama 0,6 puan artırıyor. Aynı şokun bir çeyrek sonraki enflasyona etkisi ise 0,7 puan oluyor.