Merkez Bankası'nın 'oynak' faiz bilmecesi

FULYA ÖKTEM/ HABERTURK.COM / EKONOMİ SERVİSİ

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası yılın son Para Politikası Kurulu toplantısında faizleri sabit tuttu. Fed'in bir hafta önceki faiz artışından sonra, enflasyon ve Merkez'in fonlama oranları altında kalan politika faizinin artırılması beklentisi yükselmişti.

Merkez Bankası, dün iktisadi görünüm ve para politikası konulu sunumda her zamanki gibi iktisadi faaliyet, dış denge, enflasyon ile parasal ve finansal koşullara ilişkin değerlendirmeleri paylaştı. Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı yerine Ali Hakan Kara'nın yaptığı sunumda bankanın faiz artışına neden gitmediği açıklanırken beklenen artışın hangi şartta geleceğine dair işaret verildi. Ancak söz konusu işaret uzmanlarca belirsiz olarak değerlendirildi.

Bu açıklamalarla söz konusu sunumda iki başlık gündeme oturdu. Biri oynaklık, diğeri ise iletişim.

1. OYNAKLIK

Merkez Bankası'nın faiz artışı için koyduğu iki hedeften biri Fed'in faiz artırması, diğeri oynaklığın azalması idi.

Dün TCMB'den oynalığa ilişkin şu açıklama geldi: "Normalleşme ile VIX ve MOVE oynaklık endekslerinde bir miktar azalış gözlendi. Ekim'de cari açığı uzun vadeli borçlanma ve yabancı sermaye yatırımları fonladı."

Merkez; 'küresel piyasalardaki oynaklıklarda gözlenen düşüş kalıcı olursa' artırım yapılabileceğini söyledi.

Bu açıklama üzerine 11 farklı katılımcı eğer oynaklık varsa neden koridorun alt bandının neden yukarı çekilmediğini, oynaklık hangi seviyeye gelirse faiz artışı için uygun ortam olacağını sordu. Sunuma katılan ALB Forex Araştırma Müdürü Kenan Çınar; bu sorular üzerine Merkez Bankası'nın bir rakam ya da formül vermediğini ancak oynaklığın yüksek olduğunu vurguladığını belirtti.

MERKEZ'İN TAKİP ETTİĞİ VIX VE MOVE NEYİ GÖSTERİYOR?

Merkez Bankası'nın oynaklıkta takip ettiği veriler VIX ve MOVE endeksleri...

Chicago Opsiyon Borsası Oynaklık Endeksi kısaca VIX Endeksi nam-ı diğer 'korku endeksi” piyasalardaki 'korku ve coşku'yu ölçüyor. Küresel lider Standard & Poor's 500 (S&P 500) hisse opsiyon fiyatlarını kullanan VIX, opsiyon fiyatlarının piyasa oynaklığı ile ilişkisinden yola çıkarak piyasanın beklenen oynaklığını belirliyor.

Diğeri ise Bank of America Merrill Lynch 1 Aylık ABD Tahvil Opsiyon Volatilite Endeksi, kısaca BofAML MOVE Endeksi ise tahvillere bakarak piyasanın oynaklık beklentisini belirliyor.

ALB Forex Araştırma Müdürü Kenan Çınar; Merkez Bankası'nın ilerleyen dönemlerde planının faiz koridorunun hem alt hem üst bandından daraltma yapmak olduğunu belirtirken bankanın Fed yansınmalarını bir ay daha izlemek istediğini söyledi.

2. İLETİŞİM

“TAHMİNLERDE PİYASA DEĞİL BAŞEKONOMİSTLER YANILDI”

ALB Forex Araştırma Müdürü Kenan Çınar; sunuma öne çıkan diğer konuların sıkı para politikasının devam edeceği, portföy yatırımlarının uzun vadeye yayıldığının belirtilmesi, Avrupa Birliği'ndeki toparlanmaya değinilmesi ve enerji ile ilgili en azından ilk yarıda aşağı yönlü bir seyir beklendiğinin vurgulanması olduğunu belirtti.

“Biz neyi kaçırdık ya da siz neyi anlatamadınız?”

Teorik çerçeveden bakan ekonomistlerin çoğunun dramatik bir artış beklediğini, banka ekonomistlerinin neden artışa gidilmediğini sormaları üzerine Merkez Bankası'nın 'baştan beri söylediğimiz buydu ancak mesajımız size ulaşamamış olabilir' dediğini belirten Çınar, yetkililerin “iletişim” sorununa vurgu yaptığını söyledi. Çınar'a göre; “Merkez Bankası beklentilerinde piyasa yanılmadı banka ekonomistleri yanıldı.”

Merkez'de ne yaptığımızı biliyoruz özgüveni olduğunu belirten Çınar, piyasanın da Merkez'in tavrını reaksiyonlarıyla (borsa yükseldi, kurda hafif dalgalanma oldu) teyit ettiğini belirtti.

2016 BEKLENTİLERİ

Kenan Çınar; Merkez Bankası'nın sunumu ışığında 2016 beklentilerini şöyle özetledi:

"* Gelecek yıl Fed değil Çin gözlenecek. Çin'deki dengesizliklerin tam olarak fiyatlanmamış olması soru işaretlerini çok artırıyor. Gelişmekte olan ülkeler için ilk üç beş ayın stresi biraz daha yüksek olacak ancak Çin'de dış pazarları tekrar kazanmak için dramatik bir devalüasyon gerçekleştirilmezse bu aylardan sonra yukarı yönlü hareket başlayabilir.

* ABD'de veriler çok çok iyi gelirse enflasyonda kıpırdanma olursa piyasalar Fed'in hızlanması konusunda tedirgin olabilir.

* Euro Bölgesi'nin toparlanması, bizim açımızdan Rusya ve Suriye başlıklarının yerini alabilir. Seçimlerden sonra ispanya üzerinde bir soru işareti oluştu. İç siyaset reformların önünde bir engel olabilir, bu da Euro Bölgesi'nin 2016'daki zayıf noktası olabilir.

* Tek parti iktidarının etkilerimi 2016'da göreceğiz. Dış etkilere her zaman açığız, jeopolitik riskler her zaman var ama Türkiye için Çin kadar büyük bir etki yok gibi."

"MERKEZ YİNE ADIM ATMAYABİLİR"

Venbey Yatırım Menkul Değerler A.Ş. Araştırma Müdürü Barış Ürkün, Merkez Bankası'nın VIX ve MOVE endekslerine vurgusuna istinaden Fed’in faiz artırımı sonrası bu endekslerdeki düşüşle birlikte Türk Lirası’ndaki gidişatı izlemek istediğini düşündüklerini belirtti. Barış Ürkün, sunumdaki ipuçlarının Ocak ayında genel olarak para politikasındaki sadeleştirme adımının alt banttan bir artırım ile politika faizinde bir artırım olabileceğini gösterdiğini belirtti.

Venbey Yatırım Araştırma Müdürü Barış Ürkün, TCMB sunumu ile ilgili değerlendirmelerine şöyle devam etti: “Toplantıdan çıkarılabilecek bir başka sonuç ise volatilitedeki düşüşün olası kalıcılığı ile üst banttan bir indirim de yapılarak bandın daraltılmasının gündeme gelebileceği. Zira açıklamalara bakıldığında sadece alt banttan bir artırım yapılacağına dair bir ifade yerine oynaklıktaki azalıştan emin olunduğunda faiz koridorunun daraltılacağından bahsedildiği görülüyor. Fakat bu noktada belirtilen oynaklıkta kalıcılık sağlanabilir mi bunu dikkatle takip etmek gerekiyor.

"OYNAKLIĞIN DÜŞÜŞÜNDE KALICILIK PEK MÜMKÜN OLMAYABİLİR"

Fed’in faiz artırım sürecini başlatmasının ardından oynaklık endekslerinde düşüş gözlendi. Ancak 2016 yılı başından itibaren ABD’den gelecek yeni olumlu verilerle birlikte faiz artırımlarının devam edeceğini düşünürsek oynaklıktaki düşüşün kalıcı olabileceğini söylemek pek mümkün olmayabilir. Bununla birlikte gelişmekte olan ülkelerdeki para birimlerinde görülebilecek ani değer kayıplarının Türk Lirası üzerinde baskı yaratabileceği de düşünülmeli. Gelecek dönemde belirtilen volatilite endeksleri Ocak ayındaki toplantıya kadar yakından takip edileceğe benziyor. Oynaklık endekslerinde olası yükselişler ile Merkez Bankası gelecek toplantıda da sadeleştirme yönünde bir adım yine atmama olasılığı da hesaba katılmalı.”

YILSONU DOLAR VE BORSA BEKLENTİLERİ

Venbey Yatırım Araştırma Müdürü Barış Ürkün, Noel tatili nedeniyle yurtdışında işlem açısından kısa bir hafta olması ve yıl sonuna yaklaşılması nedeniyle işlem hacimlerinin düştüğü hesaba katılarak Dolar kurunun yıl sonuna kadar 2,88-2,90 seviyesi üzerinde 2,95 altında bant içerisinde hareket edebileceğini düşündüklerini belirtti. Barış Ürkün; “BIST100 Endeksi'nde yıl sonuna kadar 72 bin seviyesi üzerinde kalıcı olunması durumunda yukarıda 75 bin-77 bin seviyelerini görme ihtimalinin olduğunu düşünüyoruz” dedi.