Otomotivde yetkili bayiler de zor durumda
Kısa bir süre önce otomotiv sektörünü zorlu günlerin beklediğini yazmıştık. Şimdi de yetkili bayileri mercek altına aldık. Yüzde 10 u batmak üzere Ahmet Çelik yazdı
Kısa bir süre önce otomotiv sektörünü zorlu günlerin beklediğini yazmıştık. Şimdi de yetkili bayileri mercek altına aldık. Yüzde 10’u batmak üzere.
Geçtiğimiz hafta otomobil sektörünün mercek altına almış ve markalara göre ne kadar zor günler yaşadığını yazmıştım. O yazı haberturk.com’da yer alır almaz telefonum susmadı. Çeşitli şirket çalışanları “Yazdıklarınız doğru ama moral bozucu, keşke yazmasaydınız, yazılarınızla gündem oluşturdunuz” diye sitemde bulundu. Ancak ne yazık ki, yazdıklarım kısa bir süre sonra birer birer televizyon ana haberlerine bile konu oldu. Şimdi gelelim yetkili bayilerdeki son duruma.
YÜZDE ON’U KAPANABİLİR…
Türkiye’de tüm markalara bağlı 1.200 civarında bayi olduğu biliniyor. Artık çoğu plaza tarzı, gayet modern binalarda 3S (Satış, Servis, İkinci el) hizmet veriyor. Ancak son ekonomik krizle birlikte yetkili satıcıların büyük bir bölümü dar boğazın içine girdi. Yaptığım çeşitli görüşmeler sonucunda yüzde 10’unun 2009 yılı içinde kepenkleri kapacağı söyleniyor. Şu sıralarda satışların düşmesiyle birlikte maaşları ve banka ödemelerini ödemekte zorluk çeken yetkili satıcılar kredi almakta da zorlanınca çareyi ya küçülmekte ya da tamamen kapanmakta buluyor.
PARA SATIŞTA DEĞİL SATIŞ SONRASINDA
Bayiler artık otomobil satışından fazla para kazanamıyorlar. Asıl para kazandıkları alan satış sonrası. Yani servis hizmetleri.. Nakit akışını iyi yönetemeyen bayilerin orantısız büyümesi de batmalarının en büyük nedeni olarak görülebilir. Aşırı ve kontrolsüz büyüyen bayiler marka satışının yüzde 5 pazar payından daha fazla büyüdüklerinde sorun başlıyor. Yüzde 5’lik pazar paylarının üstünde satış yapan bayiler, satış sonrası ve servis hizmetlerinde aksaklıklara neden oluyorlar. Müşteri memnuniyetsizliği de işte tam bu aşamada başlıyor. Bir bayiden otomobil alan tüketicilerin yüzde 80’i servis vs. hizmetler için yine o bayi tercih ediyor. Ta ki, müşteri memnuniyetsizlikleri başlayana kadar. Bayi teşkilatında şifre satış sonrası gelirlerin tüm giderleri karşılaması olarak gösteriliyor. Karşılama oranı adı verilen denklemi iyi kuran bayiler karlarına kar eklerken, bunu hesaplayamayan bayiler de batışa doğru geçiyor. Blok muafiyetinin devreye girmesiyle çok markalı satışa geçen bayilerin de zarar gördüğü gözlemleniyor. Çünkü çok markalı satışa geçen bayi, satış konsantrasyonunu hiçbir markaya veremediği için hiç birinden yeterli performası alamıyor.
Önümüzdeki günlerde birçok bayinin batış haberlerine tanık olacağız ne yazık ki. İşte bu aşamada onların da devletten bazı beklentileri var. Kendilerine vergi konularında destek olunması istiyorlar.
Ancak şu da bir gerçek ki, yüzde 10 bayi batışa doüğru geçerken, işini bilen bazı bayiler de krizi fırsata çevirip daha da büyümenin yolunda ilerliyorlar. Bu kriz belki de bayi teşkilatının daha iyi yapılanmasına, ayaklarının yer basmasına ve ayakta kalanlar için daha karlı bir iş durumuna gelmesi için önemli bir fırsat da olabilir.
Geçen hafta yazdığım ve otomotiv sektörünü mercek altına alan yazım:
Kriz otomotiv sektörünü nasıl etkileyecek
Türkiye’deki otomotiv krizini ikiye ayırarak incelmek mümkün. Üretim yapan firmalar ve distribütörler… Üretim yapan firmalardan Renault, Tofaş-Fiat, Honda, Hyundai, Ford ve Toyota’yı diğerlerine oranla daha sıkıntılı günler bekliyor. Çünkü Avrupa pazarı daraldığı gibi iç Pazar da daralıyor. Önümüzdeki aylar içinde daha da daralacağa benziyor.Daralan iç pazar, şirketlerin hem küçülmelerine hem de reklam bütçelerinin kısılmasına neden olacak. Avrupa pazarının daralması da ihracatı etkileyeceğinden yerli üretim yapan firmaları bir başka sorun daha bekliyor demektir. İç Pazar ile ihracatın düşmesi tüm dengeleri alt üst edecek şüphesiz. İşte bu projeksiyonla bakıldığında firmalar da kendilerine göre küçülme önemleri alıyorlar. Oyak Renault ve Tofaş Fiat bayram öncesi üretime ara verirken işçilerini de izne çıkartıyor. Krizden bu yana bu iki büyük firmanın ikinci büyük üretim arası olacak bu. Honda içerideki maliyetleri kısarken, üretimde bir düşüş yaşanmayacak.. Ancak City modelinin üretimi artık Türkiye’de yapılmayacak. Toyotasa da ise bir dizi önlemler alınıyor. Üretim’de yüzde 10 düşüşe gidileceği iddia ediliyor. Türkiye’de üretilen Auris modelinin ihracat rakamlarında ise ciddi düşünler yaşandığı belirtiliyor. Hyundai de ise her hangi bir kısıtlama söz konusu değil. Her şey daha önceden planladığı gibi işliyor. Sadece ticari modeli olan Transit Connent’i üreten Ford ise iç ve dış pazarda sıkıntılı günler yaşayacağa benziyor. Üretim konusunda kriz yönetimine giren fabrikada bayramda üretime ara verileceği gibi yüzde 10 oranında küçülmeye gidileceği söyleniyor.
Yerli üreticilerin dışında distribütörlere göz atacak olursak karanlık bir tablo ile karşılaşmak mümkün. Doğuş Otomotiv’de yüzde 30 daralmaya gidilirken, önümüzdeki aylar içinde eleman çıkartılacağı ve maaşlarda indirime gidileceği konuşuluyor. Maslak’taki binadan Gebze’ye taşınacak olan Doğuş Otomotiv yine yerine küçülerek geçmiş olacak. Borusan distribütörlüğündeki BMW, Land Rover, Mini’den oluşan grupta ise bu hafta 30 kişi işten çıkartıldı. Yeni yılda da küçülmeye gidileceği belirtiliyor. Gruptaki en büyük sorun satış hedeflerinin tutmaması.
Dünyada büyük bir krizin içinde bulunan GM’in Türkiye’ye yansıması da olacak şüphesiz. Opel, Saab ve Chevrolet markalarını bünyesinde bulunduran GM Türkiye’nin elindeki en büyük kozu, Torbalıdaki yedek parça deposu. Tabii Avrupa’daki daralma bu konudaki hedeflerin de şaşmasına neden olacak. Ancak GM Türkiye’de şu anda işten çıkartma gözükmüyor. Ayrıca Nissan, Mitsubishi, Citroen, Kia, Peugeot, Subaru, Skoda, Suzuki, Mazda, Volvo ve Mercedes gibi markaların 2009 yılında satış hedeflerinde yüzde 15-20 düşüş gözettikleri ve bütçelerini buna göre yaptıkları belirtiliyor. Türkiye’ye gelen Çinli markaları ise daha büyük bir tehlike bekliyor. Daralan iç pazarda rekabet edemeyecek olan Çinli markaların 2009 yılı içinde Türkiye’den ayrılması bekleniyor. Özellikle Çin markalı ticari araç pazarında büyük bir çöküşün yaşanacağı iddia ediliyor.
