Gözler Asgari Ücret Tespit Komisyonunda
Yeni yıl yaklaşırken milyonlarca kişinin gözü asgari ücret görüşmelerine çevrildi. TÜRK – İŞ Genel Başkanı Ergün Atalay, Asgari Ücret Tespit Komisyonunun yapısı değişmedikçe komisyona katılmayacaklarını açıkladı. Yeni asgari ücret görüşmelerinin, komisyonun yapısı netleştikten sonra başlaması bekleniyor. Peki komisyonun yapısı değişecek mi? Taraflar nasıl bir değişiklik istiyor? Habertürk'ten Ahmet Kıvanç'ın haberi
Türkiye’de sigortalı çalışan yaklaşık 17,2 milyon işçinin yüzde 40’ını oluşturan 6,9 milyon kişi asgari ücretle çalışıyor. DİSK Araştırma Merkezi, Türkiye İstatistik Kurumunun 2023 yılı Hanehalkı İşgücü Araştırmasına dayanarak “kayıt dışı” çalışanlar ile birlikte asgari ücret ve altında ücretle çalışanların oranını yüzde 43,6, işçi sayısını ise 7,6 milyon kişi olarak hesapladı. Asgari ücretin yüzde 10 fazlası ve altında ücretle çalışanların sayısı ise 8,5 milyon kişiye (yüzde 48,9) ulaşıyor.
SORULARINIZ İÇİN: akivanc@haberturk.com
Kanuna göre asgari ücretin en geç 2 yılda bir belirlenmesi gerekiyor. Uygulamada ise bir sonraki yıl uygulanan asgari ücret aralık ayında belirleniyor. 2026 yılında uygulanacak asgari ücreti tespit görüşmeleri önümüzdeki günlerde başlayacak. Komisyon çalışmaları uzarsa asgari ücretin belirlenmesi çalışmalarının ocak ayına sarkmasının önünde bir engel bulunmuyor. Yönetmeliğe göre, Asgari Ücret Tespit Komisyonu kararları “başka bir tarih belirlenmediği takdirde” yayımlandığı tarihten itibaren yürürlüğe giriyor. Bu durumda örneğin tespit çalışmaları ocak ayının ortalarına kadar uzasa bile komisyon kararı 1 Ocak 2026 tarihinden geçerli olmak üzere yürürlüğe girecek.
TÜRK – İŞ KOMİSYON YAPISININ DEĞİŞMESİNİ BEKLİYOR
Bu yılki asgari ücret görüşmelerine başlamadan önce Asgari Ücret Tespit Komisyonunun yapısında değişiklik yapılması bekleniyor. TÜRK – İŞ Genel Başkanı Ergün Atalay, geçen yıl asgari ücret görüşmelerinin bitiminde yaptığı açıklamada, komisyon yapısında adil bir düzenleme yapılmadığı müddetçe bir daha TÜRK – İŞ olarak Asgari Ücret Tespit Komisyonuna katılmayacaklarını söyledi. Geçtiğimiz haftalarda bu konuda işçi, işveren ve hükümet temsilcileri toplantılar yaptı ancak henüz bir sonuç alınamadı.
Asgari Ücret Tespit Komisyonunda işçi, işveren ve hükümet 5’er üye ile temsil ediliyor. TÜRK – İŞ Başkanlar Kurulunda, komisyonun 15 yerine 11 üyeden oluşması, bir tarafta 5 işçi temsilcisi, karşısında da 5 kişinin yer alması, bu 5 kişinin tümüyle işveren ya da hükümet ve işveren temsilcilerinden oluşması, komisyonun başkanlığını da tarafsız bir kişinin yapması yönünde görüş benimsendi.
TÜRK – İŞ Genel Başkanı Atalay, son yaptığı açıklamada, komisyonun yapısı değişmezse TÜRK-İŞ’in asgari ücret görüşmelerine katılmayacağını tekrarladı.
Bu hafta komisyonun yapısının değiştirilmesine ilişkin gelişme sağlanması bekleniyor. Komisyon yapısı resmi olarak değiştirilmeden TÜRK-İŞ’in masaya oturmayacağı belirtiliyor.
CUMHURBAŞKANI KARARI GEREKİYOR
Asgari Ücret Tespit Komisyonunun kimlerden oluşacağı daha önce 4857 Sayılı İş Kanununun 39’uncu maddesinin ikinci fıkrasında düzenleniyordu. Cumhurbaşkanlığı sistemine geçilmesinin ardından 1 Temmuz 2018 tarihinde yayımlanan 700 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile söz konusu fıkra İş Kanunundan çıkartıldı. Komisyonla ilgili hüküm 10 Temmuz 2018 tarihinde yayımlanan Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkındaki 1 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesine taşındı.
Kararnamede yer alan düzenleme şöyle:
“Asgari Ücret Tespit Komisyonu; Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının tespit edeceği üyelerden birinin başkanlığında Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Çalışma Genel Müdürü veya yardımcısı, İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürü veya yardımcısı, Türkiye İstatistik Kurumu temsilcisi, Hazine ve Maliye Bakanlığı temsilcisi, Ticaret Bakanlığı temsilcisi ile bünyesinde en çok işçiyi bulunduran en üst işçi kuruluşundan değişik işkolları için seçecekleri beş, bünyesinde en çok işvereni bulunduran işveren kuruluşundan değişik işkolları için seçeceği beş temsilciden kurulur. Asgari Ücret Tespit Komisyonu en az on üyesinin katılmasıyla toplanır. Kurul, üye oylarının çoğunluğu ile karar verir. Oyların eşitliği halinde, Başkanın bulunduğu taraf çoğunluğu sağlamış sayılır.”
TÜRK – İŞ, komisyondan hükümet temsilcilerinin çıkartılmasını, tarafsız bir kişinin başkan olmasını istiyor.
HAK – İŞ ise komisyonun 7 işçi, 7 işveren temsilcisi ve 1 tarafsız başkan olmak üzere 15 kişiden oluşmasını, işçi temsilcilerinin TÜRK – İŞ, HAK – İŞ ve DİSK tarafından işçi sayılarına göre belirlenmesini öneriyor.
Buna karşılık, komisyona başkanlık eden Çalışma Genel Müdürünün komisyonda kalması, hükümeti temsil eden diğer üyelerin çıkartılması şeklinde de görüşler dile getiriliyor.
Sonuç ne olursa olsun komisyon yapısında değişikliğin Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile yapılması gerekiyor.
ASGARİ ÜCRET 26 YILDA 8 DEFA OYBİRLİĞİYLE BELİRLENDİ
Asgari Ücret Tespit Komisyonunca 2000 yılından bu yana 28 asgari ücret toplantısı yapıldı. 2022 ve 2023 yıllarında ara zam yapıldığı için yıl ortasında da asgari ücret toplantısı gerçekleştirildi. 2007, 2008, 2011, 2018, 2021 yılları, 2022 ocak ve temmuz ayları ile 2023 temmuz ayındaki asgari ücret zamları oybirliği ile tespit edildi. Geri kalan 20 toplantıda ise oy çokluğu ile karar alındı. Oy çokluğu kararlarının 18’inde hükümet ve işveren, 2’sinde ise hükümet ve işçi temsilcileri birlikte hareket etti.
