Türk dili tehlikede mi?

Aykan ÇUFAOĞLU / ANKARA

ATATÜRK Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, 2017'ye kadar uygulayacağı stratejiyi belirlerken Türkçe ile ilgili önemli bir detaya da dikkat çekti. Türkçe'nin bütünlüğü ile değerlerini tehlikeye sürükleyen unsurlara dikkat çeken Kurum, "yabancı kelimeler, küreselleşme, yabancı teknolojik ürünleri" Türkçe için tehdit olarak gösterdi. Kurum, üniversitelerin Türkçe ile ilgili yeterli çalışma yapmadığına da vurgu yaptı. Uzmanlar ise Türkçe üzerindeki yabancı etkisi konusunda farklı değerlendirmeler yaptı. İşte uzmanların görüşleri:

'Türkçe popüler, yabancıların ilgisi artıyor'

İstanbul Üniversitesi Avrasya Enstitüsü Müdür Yardımcısı Doç. Dr. İsmet BİNER:

TÜRKÇE'nin şu dönemde tehlikede olduğunu düşünmüyorum. Çünkü Türkçemiz artık daha bilinçli kullanılmaya çalışılıyor. Türkçe yurt dışında çeşitli kurumlar aracılığıyla yaygınlaşıyor ve öğretiliyor. Türkçe çok popüler. Yabancıların ilgisi artıyor. Sıkıntımız, Türkçe'ye karşı duyulan ilgiye cevap dahi veremez halde olmamızdır. Şu anda sorun yabancılara Türkçe öğretecek uzman problemi yaşamamızdır. Ancak bir de 'yabancı kelimeleri kaldıralım, yerine başka kelime koyalım' diye uğraşmaya gerek yok. Bunun yerine Türkçe'nin gelişmesi adına iyi ve zengin şekilde Türkçe öğretim setleri hazırlamalıyız.

'Türkçe'nin gramer yapısı bozulmaz'

TDK İletişim Uzmanı Mesut ÇETİNTAŞ:

TÜRK Dil Kurumu olarak bir yaptırım gücümüz yok, olmayacak da. Biz yapılan çalışmaları yayımlıyoruz. Akademik tavır içerisindeyiz. Ancak geçmişte yapılan köklü çalışmaları hep dikkate alıyoruz. Bunun anlamı: 'Türkçe bir bilim dilidir iddiasını devam ettiriyoruz'. Şu anda toplumda yabancı dile özenti söz konusu, 'buna gerek yok' diyoruz. Özellikle üniversitelerde tıp ve diş hekimliği gibi akademik dili yabancı olan bölümler için akademisyenlerle konuşuyoruz. Buralarda terminolojiyi Türkçe haline getirmek için uğraşıyoruz. Günümüzdeki iletişim teknolojisi ile dilin farklı kültürlerle temasından ve etkilerinden kaçınamayız ama Türkiye'nin gramer yapısını bozacak bir yöne gidiş asla olmaz.

'Türkçe sözlüksel anlamda etkilenir'

Ankara Üniversitesi Dil Tarih ve Coğrafya Fakültesi Dilbilimi Bölümü Prof. Dr. Özgür AYDIN:

TÜRKÇE, başka dillerin etkisi altında kaldığı zaman daha çok sözlüksel anlamda etkilenir. Çünkü her dil güçlüdür. O nedenle bir dilin köklü olması ya da olmaması bozulmasına neden olmaz. 12 Eylül öncesi TDK'da Türkçe'yi koruma anlamında çalışmalar yapılıyordu. O dönemde bu işi dil bilimciler yapıyordu. Şimdi ise TDK'da dil bilimci uzman maalesef yer almıyor. TDK'nın saptamalar yapması ve çözümler getirmesi meşru görünmüyor.

'Yabancı kelimeler Türkçe'de kolay yer bulmamalı'

Türkiye Yazarlar Birliği Genel Başkanı Prof. Dr. Hicabi KIRLANGIÇ:

GENEL anlamda bütün diller tehdit altındadır ama hiçbir dil mahalli olmadıkça yok olmaz. Yani birkaç yüz kişinin konuştuğu diller yok olabilir. Türkçe ise köklüdür. Ancak yabancı kelimelerin Türkçe'de rahat yer bulması konusunda da karşı çaba gerekir. Yoksa kaygı verici olabilir. Bu konuda kurumlar gerekli çalışmalarını yapmalı. Söz varlıkları tespit edilmeli. Diller zamanla yeni şekiller alırlar. Başka dillerden alışveriş içerisinde olabilir. Bunu tehdit olarak nitelendirmek yerine dilin maruz kaldığı kültürel saldırılar olarak görülmelidir. Her dilde olur. Ben bu konuda karamsar değilim.

'Yabancı kelimelerden uzak durulmalı'

Dil Derneği Başkanı Sevgi ÖZEL:

DİL ve yazım kuralları bozuldu. Allah'tan Türkçe yolunu biliyor, bilim insanları Türkçe'yi yazmayı biliyor. Türkçe Osmanlı'da Osmanlıcanın gölgesinde dahi kalmadı. Eğitim sistemine çağdaş kalıplar getirmeliyiz. Yabancı sözcüklerden ve özellikle iş yerlerinde yabancı kelimelerden uzak durulmalı. Yabancı değil ama yabancı adlara hayranlık var. Sıkıntıların üstesinden eğitim sistemi ve Milli Eğitim Bakanlığı ile gelinebilir.

'Türkçe'ye duyarsızlık var'

Sunucu Ayşe EGESOY: