İş Bankası’ndan üç dönemin izlerini taşıyan Stratonikeia kazılarına destek

Tarih boyunca birçok medeniyete ev sahipliği yapan Anadolu, bu yönüyle arkeolojik açıdan dünyanın en zengin toprakları arasında yer alıyor. Antik Karia bölgesinin en önemli merkezlerinden olan ve Muğla’nın Yatağan ilçesinde bulunan Stratonikeia Antik Kenti, ülkemizde farklı uygarlıkların izlerini taşıyan nadir yerlerden biri olarak dikkat çekiyor.

Türkiye İş Bankası, Antik Dönemin yanı sıra Osmanlı ve Cumhuriyet Döneminin yapı, kent dokusunun bir arada olduğu Stratonikeia kazı çalışmalarına destek veriyor. Banka; ülkemizin zengin arkeolojik varlığının gün yüzüne çıkarılması ve korumaya alınarak dünya mirasına kazandırılması, aynı zamanda toplumumuzun tarih ve arkeoloji bilincinin pekişmesi amacıyla bilimsel araştırmalarla Anadolu uygarlığına dair bilim insanlarının özverili çalışmalarına ve uzun soluklu projelere katkı sunuyor. İş Bankası, bugüne kadar Patara, Zeugma, Teos, Nysa ve Kaman/Kalehöyük’teki bilimsel çalışmalara destek sağladı.

Stratonikeia Antik Kenti’nde yapılan kazı çalışmalarıyla ilgili olarak İş Sanat Genel Müdürü Zuhal Üreten, İş Bankası Kurumsal İletişim Müdürü Gül Meltem Atılgan ve Stratonikeia Antik Kenti Kazı Başkanı Prof. Dr. Bilal Söğüt’ün katılımlarıyla bir inceleme ziyareti gerçekleştirildi.

“Arkeolojik varlığımızın geleceğe aktarılabilecek biçimde korunması her birimizin sorumluluğu”

İş Sanat Genel Müdürü Zuhal Üreten, Bankanın Stratonikeia’daki kazı çalışmalarına sağladığı katkıya dair yaptığı açıklamada, tarih boyunca sayısız medeniyete ev sahipliği yapmış eşsiz bir coğrafya olan Anadolu’nun, arkeolojik açıdan dünyanın en zengin toprakları arasında yer aldığını vurguladı. “Sahip olduğumuz arkeolojik varlığın gün yüzüne çıkarılması, bugünkü nesillerle buluşturulması ve geleceğe aktarılabilecek biçimde korunmasının her birimizin sorumluluğu olduğunu düşünüyoruz” diyen Üreten, şöyle konuştu: “Biz de bu sorumlulukla İş Bankası olarak, arkeolojik çalışmalara uzun soluklu ve sürdürülebilir bir şekilde destek olmaya çaba gösteriyoruz. Zeugma Muzalar Evi, Patara, Teos, Nysa antik kentleri ve Kaman Kalehöyük kazılarına yönelik desteklerle, taşıdığımız sorumluluğu yerine getirmeye devam edeceğiz. Her projede ortaya çıkan ve çıkacak olan arkeolojik değerlerin, sadece Anadolu topraklarının medeniyet tarihine ışık tutmakla kalmayıp, dünya kültür mirasına da büyük katkı sağlayacağını düşünüyoruz.”

“Sütun başlıkları ve süslemelerin kalitesi, çok önemli bir yapının olduğunu gösteriyor”

Kazı Başkanı Prof. Dr. Bilal Söğüt de Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Pamukkale Üniversitesi adına arkeolojik kazıların yürütüldüğü Stratonikeia’nın, Antik Dönemler ile Osmanlı ve Cumhuriyet Dönemi yapılarının iç içe olduğu, tarihi bir yerleşim yeri olduğunu vurgulayarak, şöyle dedi: “Stratonikeia, Antik Dönem ile Osmanlı ve Cumhuriyet Dönemi yapı, kent dokusunun birlikte görülebileceği nadir yerlerden biridir. Burada Kültür ve Turizm Bakanlığı ile diğer farklı kurumların desteğiyle bu çalışmalar yürütülmektedir. Kentteki yapılardan olan, kent merkezinde Kuzey ve Batı Cadde’nin birleştiği bir noktada yer alan ‘Tapınak-2’ olarak isimlendirilen yapı, İş Bankası’nın desteği ile kazılmaktadır. İş Bankası’nın desteği ile yapılan bu çalışmada Augustus Döneminden MS 4. yüzyıla kadar yazıtlı mozaik ve imar düzenlemelerinin görüldüğü bir yapıya dair eserler ele geçmiştir. Bu yapıda ele geçen sütun başlıkları ve süslemelerin kalitesi, burada çok önemli bir yapının olduğunu göstermektedir. Daha önce yapılan önerilerin dışında, kazılar sonucunda bu yapının ne olduğu ve sonraki dönemlerde geçirmiş olduğu aşamalar net olarak tespit edilecektir. Arkeolojide son kazma, son söz demektir. Biz daha kazmaya devam ediyoruz. Bu nedenle yapının kesin olarak ne amaçla kullanılmış olduğu ve kesin evreleri, kazılar sonucunda belli olacaktır. Böylesine özel bir konumda bulunan ve mimari elemanları ile mozaikleri açısından çok özel bir yapı olduğu anlaşılan bu alanın kazılmasında verdikleri destek için İş Bankası Ailesine çok teşekkür ederim.”

Stratonikeia’da üç dönemin izlerini taşıyan pek çok yapı iç içe

Karia bölgesinin iç kesimindeki kentler arasında yer alan ve denizle iç bölgelerin bağlantısını sağlayan geçiş yolu üzerindeki önemli bir yerleşim yeri olan Stratonikeia Antik Kenti, Helenistik Dönem öncesinde Karialılar’ın toplandığı yer olarak biliniyor.

Antik Dönem ile Osmanlı ve Cumhuriyet Dönemi yapılarının olduğu, aynı anda 2.200 yıllık tarih farkının yaşatıldığı nadir tarihi yerleşimlerden biri olan Stratonikeia; Antik Dönem kalıntılarında, Osmanlı Dönemi’ne ait taş döşeli tarihi sokaklarda zaman tünelindeymiş gibi dolaşılabilen, Erken Cumhuriyet Dönemi köy kahvelerinde molaların verilebildiği tek kent…

Stratonikeia’daki en eski buluntular, MÖ 3. bine kadar gidiyor. Yazılı bilgiler ve yerleşimle ilgili buluntular, MÖ 2. bin sonlarına ait. Antik yazarlardan Herodotos, Strabon, Pausanias ve Bizanslı Stephanos’un aktardıklarına göre, burada Helenistik Dönem öncesine ait bir yerleşmenin bulunduğu biliniyor. Kentin adı, MÖ 3. yüzyılın 2. çeyreğinden itibaren Seleukos kralı I. Antiokhos tarafından, önce üvey annesi daha sonra ise eşi olan Stratonike adına değiştirilmiş.

Antik kentteki Tapınak-2, İş Bankası’nın desteği ile kazılıyor

Kentte İş Bankası’nın desteği ile kazı çalışmaları yürütülen Tapınak-2, tiyatronun güneyindeki üst terasta yer alıyor. Bu yapı ve çevresinin, tiyatro ile birlikte düşünülerek düzenlendiği tahmin ediliyor. Bu nedenle yapı, aynı zamanda bir tiyatro tapınağı olarak da değerlendirilebilir. Peripteral planlı, Ion düzeninde, üç basamaklı bir altyapı üzerine inşa edilen Tapınak, Erken İmparatorluk Dönemine tarihleniyor.

Kentte; aralarında agoralar, hamamlar, latrina ve tapınakların da olduğu pek çok antik yapının yanı sıra, 14-15. yüzyıla uzanan Beylikler Dönemi Türk Hamamı da bulunuyor.

17. yüzyıldan itibaren yerli ve yabancı pek çok seyyah ve araştırmacının uğradığı yerlerden biri olan Stratonikeia’da, ilk bilimsel kazılar 1 Ağustos 1977 tarihinde Prof. Dr. Yusuf Boysal başkanlığında bir ekip tarafından başlatıldı ve 1999 yılına kadar sürdü. Kazıların 2003-2006 yılları arasında Prof. Dr. M. Çetin Şahin başkanlığında yapıldığı Antik Kentte, 2008 yılından bu yana kazı, araştırma ve restorasyon çalışmalarını Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Pamukkale Üniversitesi adına, Bakanlar Kurulu kararı ile Prof. Dr. Bilal Söğüt başkanlığında bir ekip yürütüyor.