İş kazası olmayan işveren 3 yıl daha az prim ödeyecek

Tehlikeli işlerde iş kazalarını azaltmak amacıyla 2019 yılında yeni bir teşvik mekanizması uygulanmaya başlandı. Buna göre, çok tehlikeli sınıfta yer alan ve 10’dan fazla çalışanı bulunan, son üç yılda ölümlü veya sürekli iş göremezlikle sonuçlanan iş kazası meydana gelmeyen iş yerlerinde işverenin ödemesi gereken işsizlik sigortası priminde yüzde 50 indirim yapılıyor. İşsizlik sigortası için brüt ücret üzerinden yüzde 1 oranında işçi, yüzde 2 oranında işveren primi alınıyor. Teşvikten yararlanma hakkı elde eden işverenler 2021 yılında işçi başına aylık 35.77 TL ile 268.31 TL arasında daha az prim ödeyecekler.

Teşvikten yararlanan bir işyerinde bu yıl ocak ayında 20 işçi için toplam 150 bin TL prime esas kazanç bildirildi ise bu işçilere ilişkin 3 bin lira yerine 1.500 lira işsizlik sigortası primi işveren hissesi ödenecek.

Teşvikten ilk defa bu yıl yararlanmak için 1 Ocak 2018-31 Aralık 2020 tarihleri arasında iş yerinde ölümlü veya sürekli iş göremezlikle sonuçlanan iş kazası yaşanmamış olması gerekiyor. Bu koşulları sağlayan iş yerlerinde 1 Ocak 2021-31 Aralık 2023 tarihleri arasında işsizlik sigortası işveren priminde indirim uygulanacak.

2018 yılı ocak ayında kurulan ve o tarihten bu yana iş kazası yaşanmamış iş yerleri de teşvikten yararlanabilecek. Ancak, 2018 Şubat ayından sonra kurulan iş yerleri, üç yıl süreyle iş kazası yaşanmaması koşuluyla 1 Ocak 2022 tarihinden itibaren teşvikten yararlanabilecek.

Prim indirimi hakkının kaybedilmemesi için iş yerinde önümüzdeki üç yıl boyunca da ölümlü veya sürekli iş göremezlikle sonuçlanan iş kazası yaşanmaması gerekiyor. Geçen yıl teşvikten yararlanmaya başlayan işverenler, iki yıl daha işsizlik primini indirimli ödeyecek. Teşvik alınan dönemde iş kazası meydana gelmez ise teşvik izleyen dönemde de devam edecek.

Teşvikten yararlanabilmek için iş yerinin iş güvenliği uzmanı ve iş yeri hekimi ile yapılmış bir sözleşmesinin bulunması koşulu aranıyor. İş güvenliği uzmanı ve iş yeri hekimi hizmetini bu amaçla kurulmuş şirketlerden alanlar da teşvikten yararlanabilecek.

Teşvikten yararlanabilmek için iş yerinde çalışan sayısının on kişiden fazla olması gerekiyor. Çalışan sayısının hesabında aynı işveren tarafından Türkiye genelinde çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde 4/a’lı olarak çalıştırılan toplam sigortalı sayısı dikkate alınıyor. Asıl işveren alt işveren ilişkisi kurulan iş yerlerinde alt işverenin çalışanları, asıl işverenin toplam çalışan sayısına dahil edilmiyor.

HAKKINI KAYBEDEN İŞVEREN SGK’YA BİLDİRMEK ZORUNDA

Teşvikten yararlanma şartlarını kaybetmesi nedeniyle daha önce teşviki kesilmiş olanlar dışında, teşvikten yararlanmak için başvuru şartı bulunmuyor.

Tüm iş kazaları ve meslek hastalıkları Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) bildiriliyor. Dolayısıyla, teşvikten yararlanma hakkı bulunan iş yerleri sistem üzerinde SGK tarafından otomatik olarak kontrol ediliyor. Teşvikten yararlanmaya hak kazanmış iş yerlerine teşvik uygulaması otomatik olarak başlatılıyor.

Başvuru yapmasına gerek olmamakla birlikte, işverenin, teşvikten yararlanma hakkını kaybedip kaybetmediğini doğrudan kendisinin kontrol etmesinde yarar bulunuyor. Örneğin, çok tehlikeli sınıftaki iş yerlerinde çalışan işçi sayısının 10’un altına düşmesi halinde, işveren SGK’ya haber vererek, teşvik hakkını kaybettiğini bildirmek zorunda.

Çok tehlikeli grupta yer alan iş yerinin “az tehlikeli” sınıfa düşmesi, sözleşmesi sona eren iş sağlığı uzmanı ve iş yeri hekimiyle bir ay içinde yeni bir sözleşme yapılmaması halinde de teşvik hakkı ortadan kalktığı için, bu durumun SGK’ya bildirilmesi gerekiyor.

Teşvikten yararlanılan üç yıllık sürede, teşvikten yararlanma şartlarından herhangi birinin kaybedilmesi durumunda, tekrar yararlanılabilmesi için işveren başvuruda bulunmak zorunda. Başvurular, teşvikten yararlanılacak takvim yılından önceki yılın son gününe kadar işveren sisteminden “Çok Tehlikeli İşyerleri İçin İşsizlik Sigortası Primi Teşvik Yönetimi” ekranından yapılabiliyor. Sistem tarafından gerekli kontrolün yapılmasının ardından başvuru onaylanıyor.

BEŞ YIL TEŞVİK YASAĞI

Teşvikten yararlanan işverenlerden, ölümlü veya sürekli iş göremezlikle sonuçlanan iş kazalarını bildirmeyenlerin ya da geç bildirenlerin, kapsama giren tüm iş yerleri için beş yıl süreyle teşvik yasağı uygulanacak. Bu işverenlerden, iş kazasının meydana geldiği tarihten itibaren indirim konusu yapılmış primler, gecikme zammı ve faiziyle birlikte istenecek.

Beş yıl teşvik yasağı, işverenin yüzde 51’den fazla payı bulunduğu tüm şirketleri için söz konusu olacak.

Prim indiriminden yararlanırken iş yerinde kaza meydana gelen işverenler ise 3 yıl süreyle teşvikten yararlanamayacak.