İznik'te 'benzersiz' 'Çoban İsa' figürü ortaya çıkarıldı

Bursa’nın İznik ilçesinde yer alan Hisardere Nekropolü’nde yürütülen kazılarda, Anadolu’da bugüne kadar bilinen tek örnek olma ihtimali taşıyan “Çoban İsa” (Good Shepherd) figürü gün yüzüne çıkarıldı.

Kültür ve Turizm Bakanlığı izniyle sürdürülen kazılar, İznik Müzesi Müdürü Tolga Koparal başkanlığında, Dokuz Eylül Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Aygün Ekin Meriç’in bilimsel koordinatörlüğünde gerçekleştiriliyor. Çalışmalara Dr. Gülşen Kutbay’ın da aralarında bulunduğu uzman bir ekip katılıyor.

M.S. 2 ila 5. yüzyıllar arasında hem varlıklı aileler hem de halkın alt tabakası tarafından kullanıldığı değerlendirilen Hisardere Nekropolü’nde, İznik’e özgü “terracota plaka çatılı oda mezarlar” başta olmak üzere farklı mezar tipleri bulunuyor.

2025 yılı kazı sezonunda açığa çıkarılan yer altı mezar, özellikle freskleriyle dikkati çekti. Güney duvarı büyük ölçüde tahrip olan mezarın doğu, batı ve kuzey duvarları ile tavanının ise büyük oranda sağlam kaldığı belirlendi. Bu alanlarda yer alan insan figürlerinin, bölgedeki diğer örneklerden farklı özellikler taşıdığı tespit edildi.

Mezarın kuzey duvarına bitişik klinein (Antik Yunan'da dikdörtgen formlu ve dört ayaklı divan ya da sedir benzeri bir tür mobilya) pişmiş toprak kare levhalarla kaplı olduğu, ölülerin bu levhalar üzerine yatırıldığı belirlendi. Klinein arkasındaki kuzey duvarında ise nadir görülen “Çoban İsa” figürü yer aldı.

Mezar içinde doğrudan tarihlendirmeye imkan verecek bir buluntuya rastlanmadı. Ancak mimari özelliklerinin aynı alandaki diğer mezarlarla benzerlik göstermesi nedeniyle yapının M.S. 3. yüzyıla ait olduğu değerlendiriliyor.

Eser, Erken Hristiyanlık döneminde Anadolu’daki en dikkat çekici örneklerden biri olarak öne çıkarken, Hisardere Nekropolü’nde tespit edilen ilk Hazreti İsa tasviri olma özelliğini taşıyor.