Kıbrıs Maraş Bölgesi neden kapatıldı? Kıbrıs Maraş sorunu nedir?
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) Cumhurbaşkanı Ersin Tatar, Kapalı Maraş'ın açılım süreciyle ilgili değerlendirmelerde bulunarak, "47 yıldır kapalı olan Maraş'ın insanlığa açılması gerekiyordu, o yapılmıştır." dedi. Bu açıklamanın ardından "Kıbrıs Maraş Bölgesi neden kapatıldı? Kıbrıs Maraş sorunu nedir?" soruları gündeme geldi
KKTC Cumhurbaşkanı Ersin Tatar, Kapalı Maraş'ın açılması ile ilgili değerlendirmelerde bulundu. Ersin Tatar, KKTC olarak uluslararası hukuka ters düşecek uygulama içerisinde olmadıklarının altını çizerek, 47 yıldan sonra yatırım sahiplerinin de kendi haklarını alabilmeleri için onlara yol göstermek için düzenlemelerin yapıldığını ifade etti.
KIBRIS MARAŞ BÖLGESİ NEDEN KAPATILDI? KIBRIS MARAŞ SORUNU NEDİR?
1974 öncesi Akdeniz'in en ünlü tatil merkezlerinden biri olan Maraş, 13 Ağustos 1974'te (o gün son bulan) İkinci Kıbrıs Harekâtı sırasında Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından ele geçirilmiştir. Türk uçaklarının şehri bombalamasının ardından bölgenin tamamen Kıbrıslı Rumlardan oluşan nüfusu güneye kaçtı. Türk ordusunun eline geçmesinin ardından Maraş, askerî yasak bölge ilan edildi.
1976-77 yıllarında Maraş bölgesinin kuzeyinde kalan bazı sınırlı bölgeler iskâna açılarak önce güneyden göçmen olan Kıbrıslı Türkler, sonrasında da Türkiyeli göçmenler yerleştirildi. Maraş bölgesi, 1974-1990 yılları arasında doğrudan Türk Silahlı Kuvvetlerinin parçası olan Kıbrıs Türk Barış Kuvvetleri Komutanlığı tarafından idare edildi ve 1981'de resmen birinci derece askerî yasak bölge ilan edildi. 29 Temmuz 1990'da bölgenin kontrolü KKTC Güvenlik Kuvvetleri Komutanlığına teslim edildi.
İçerisinde Birleşmiş Milletler'e ait bir adet bina bulunmaktadır. Yaklaşık 400 metre ilerisindeki altı apartman, Türk Silahlı Kuvvetleri'ne orduevi yapılması için tahsis edilmiştir. 2020 öncesinde bölgeye, Türk Silahlı Kuvvetleri mensupları ile orduevinin yanında bulunan kız öğrenci yurdunda kalan kişiler dışında içeriye giriş kesinlikle yasaktı.
"Hayalet Şehir" olarak tabir edilen bu bölgeyi görmek isteyen turistler, Maraş İkon Kilisesi'nden ileriye gidememekteydi. Buna karşın 2016 yılından itibaren turistlerin kiliseye de girmeleri yasaklanmıştı. Askerî kimlikleri olanlar, bölgede bulunan kız yurdunda kalan öğrenciler ve öğrenciler için çalışan kayıtlı taksiler dışında hiçbir şekilde sivil araç ve yaya bu mahalleye alınmamaktaydı.
18 Haziran 2019 tarihinde yapılan KKTC Bakanlar Kurulu Toplantısı'nın ardından Kuzey Kıbrıs Başbakanı Ersin Tatar ve Dışişleri Bakanı Kudret Özersay'ın yaptıkları ortak açıklamalar doğrultusunda Maraş'ta öncelikle bir envanter çalışması yürütüleceği ve ardından şehrin tekrar turizme açılacağı bildirilmiştir.
BMGK'DAN KAPALI MARAŞ AÇIKLAMASI
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) Cumhurbaşkanlığı, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) Dönem Başkanlığı'nın dün Kapalı Maraş'a ilişkin yaptığı "ilkesiz" açıklamayı kınadı.
Cumhurbaşkanlığından yapılan yazılı açıklamada, BMGK Dönem Başkanlığı'ndan dün yapılan açıklamaya yanıt verildi.
Açıklamada, "BMGK'nın Dönem Başkanlığı'nın 23 Temmuz 2021 tarihinde yapmış olduğu açıklamayı Rum tarafı ve Yunanistan'ın baskıları karşısında günü kurtarmaya yönelik ilkesiz bir açıklama olarak değerlendiriyoruz. Dışişleri Bakanlığımız bu konuda gerekli açıklamayı yapmış olmakla birlikte, aşağıdaki hususları bir kez daha hatırlatmakta fayda görüyoruz." ifadeleri yer aldı.
BMGK'nin 550 (1984) ve 789 (1992) sayılı kararlarıyla Güvenlik Konseyi Dönem Başkanlığı'nın 9 Ekim 2020 tarihli açıklamasının, Maraş'ın herhangi bir yerine sakinleri dışında başkalarının yerleşimini engellemeye ve bunu mümkün kılabilmek için söz konusu bölgenin BM yönetimine devredilmesini sağlamaya yönelik olduğu hatırlatılan açıklamada, bölgenin (Maraş) BM yönetimine devrinin, bölgeye eski sakinlerinin dışında başkalarının yerleşmesini önlemeye yönelik bir araç olarak öngörüldüğü kaydedildi.
Açıklamada, "Kapalı Maraş açılımı ile Kıbrıs Türk tarafı tam da BM Güvenlik Konseyi kararları ile 2020 Başkanlık Açıklamasının öngördüğü amacı yerine getirmektedir. Kıbrıs Türk tarafı uluslararası hukuka uygun şekilde Kapalı Maraş'ı münhasıran eski sakinlerine açacağına göre bunu mümkün kılabilmek için sözü edilen kararlarda öngörülen bölgenin BM yönetimine devri artık anlamsız kalmaktadır. Güvenlik Konseyi Dönem Başkanlığı'nın 23 Temmuz 2021 tarihinde yapmış olduğu açıklama geçmiş kararlar ve açıklamanın amacını göz ardı etmekte ve ne yazık ki Rum tarafının baskısı altında esas amacın gerçekleşmesini engelleyecek şekilde anlamını yitirmiş olan bir unsuru öne çıkarmaktadır. Bu nedenle bu kararı, Kapalı Maraş bölgesindeki hak sahiplerinin haklarına kavuşmalarının önüne bir engel çıkarma girişimi olarak görüyor ve kınıyoruz." ifadelerine yer verildi.
BM Genel Sekreteri'nin Nisan'da Cenevre'de gerçekleştirilen gayriresmi Kıbrıs görüşmesinin ardında, sahadaki gerçeklere dayanarak, Kıbrıs'ta iki taraf arasında resmi müzakereleri başlamak için ortak bir zemin olmadığını kabul ettiği kaydedilen açıklamada, böyle bir zeminin oluşturulması için Üst Düzey BM Görevlisi Jane Holl Lute'un çalışmalar yürüttüğü belirtildi.
Açıklamada, "Güvenlik Konseyi Başkanı'nın sözde 'Kıbrıs halkının' istekleri doğrultusunda siyasi eşitliğe sahip iki toplumlu, iki bölgeli bir federasyona dayalı kalıcı, kapsamlı ve adil bir çözüme olan bağlılıktan ve Genel Sekreter'e verdiği destekten söz etmesini ciddi bir çelişki olarak görüyoruz. Bu vesileyle, Kıbrıs'ta, egemen eşit ve eşit uluslararası statü hakkına sahip iki halk ve iki egemen devlet olduğu gerçeğini hatırlatmak isteriz." değerlendirmesi yer aldı.
Açıklamada, Cumhurbaşkanı Ersin Tatar'ın, Cenevre'de düzenlenen 5+BM gayriresmi toplantısı sırasında yaptığı öneriler zemininde Kıbrıs Türk tarafının egemen eşitliği ve eşit uluslararası statüsüne dayalı sürdürülebilir, kazan-kazan bir anlaşmaya varılması çabalarına devam edeceği de vurgulandı.
