Kıdem tazminatı tavanı 6 bin 700 lirayı aştı

Hizmet akdiyle bir işverene bağlı olarak çalışanlar, en az bir yıl çalışmış olmaları şartıyla, çalıştıkları her yıl için 30 günlük brüt ücretleri tutarında kıdem tazminatı alabiliyorlar. Ücreti yüksek olanların kıdem tazminatında ise tavan uygulanıyor. 1475 sayılı İş Kanunu’nun 14. maddesi uyarınca, işçilerinkıdemtazminatlarının yıllık miktarı, enyüksekdevlet memuruna bir hizmet yılı için ödenecek azami emeklilik ikramiyesini geçemiyor.

En yüksek devlet memuruna bir hizmet yılı için ödenmekte olan emeklilik ikramiyesi, memur maaş katsayısı ile belirleniyor. Buna bağlı olarak kıdem tazminatı tavanı, her yıl ocak ve temmuz aylarında artıyor.

2019’un temmuz-aralık döneminde kıdem tazminatı tavanı 6 bin 380 lira olarak uygulandı. 1 Ocak 2020 tarihinden geçerli olmak üzere bu yılın ocak-haziran döneminde uygulanacak kıdem tazminatı tavanı ise 6 bin 730 liraya çıktı. Böylece, aynı işverene bağlı iş yerlerinde 10 yıl çalışan bir kişinin alabileceği maksimum kıdem tazminatı tutarı 63 bin 800 liradan 67 bin 300 liraya yükseldi.

Kıdem tazminatının tavanı, en yüksek devlet memuruna ödenen emekli ikramiyesine endekslenirken, en düşük kıdem tazminatı da asgari ücrete bağlı olarak her yıl ocak ayında artıyor. Asgari ücrete yapılan yüzde 15’lik artışa bağlı olarak asgari ücretle çalışanların kıdem tazminatı da bu oranda arttı.

Aralık ayında emekliye ayrılan veya işten çıkartılan asgari ücretliye her yıl için 2 bin 558 lira kıdem tazminatı ödenirken, ocak ayından itibaren emekliye ayrılan veya işten çıkartılan işçilere en az 2 bin 943 lira kıdem tazminatı ödenecek. On yıl çalışan bir asgari ücretli için ödenecek kıdem tazminatı da böylece 25 bin 580 liradan 29 bin 430 liraya yükselecek.

BRÜT ÜCRETİ 6 BİN 380 TL’Yİ AŞANLARI ETKİLEYECEK

Kıdem tazminatı tavanında 1 Ocak’tan geçerli olan artıştan, brüt ücreti halen 6 bin 380 liranın üzerinde olan kişiler faydalanacak. Örneğin, brüt ücreti 6 bin 800 lira olan ve 15 yıl çalışması bulunan bir kişi 31 Aralık 2019 tarihine kadar iş akdi sona erdiğinde en fazla 95 bin 700 lira kıdem tazminatı alabilecekti. Aynı kişi 1 Ocak’tan sonra iş akdi sona erdiğinde 100 bin 950 lira kıdem tazminatı alabilecek.

Kıdem tazminatı tavanı, brüt ücreti 6 bin 380 liraya kadar olan işçileri ise etkilemeyecek. Onların yıllık kıdem tazminatı, brüt ücretleri ne ise o tutarda ödeniyor.

İŞTEN AYRILIRKEN KIDEM TAZMİNATINA DİKKAT

Emekliye ayrılmayı veya örneğin 15 yıl sigortalılık 3600 prim günü koşulunu tamamlayarak iş akdini sona erdirmeyi planlayanların, kıdem tazminatı tabanı ve tavanındaki artışları dikkate alması gerekiyor.

Asgari ücret artışı 2016 yılından beri yılda bir kere ocak ayında yapılıyor. Asgari ücretle çalışanlar kasım, aralık gibi aylarda işten ayrılmak yerine ocak ayını beklediklerinde daha yüksek kıdem tazminatı alabilirler.

Yüksek ücret alanların ise daha fazla kıdem tazminatı alabilmek için ocak ve temmuz aylarını beklemeleri gerekiyor.

Brüt ücreti kıdem tazminatı tavanının altında kalanların ocak-temmuz aylarını beklemesine gerek bulunmuyor.

Burada bir ayrıntıya daha dikkat etmek gerekiyor. Bazı iş yerlerinde ücretler peşin, bazı iş yerlerinde ise ay sonunda ödeniyor. Örneğin, bazı iş yerlerinde ocak ayının ücreti 31 Ocak veya 1 Şubat’ta ödenebiliyor. Bu durumda, asgari ücretle çalışanların iş akdini sonlandırmak için, asgari ücretteki artışın bordroya yansımasını beklemeleri gerekir.

Brüt ücreti 6 bin 380 liranın üzerinde olanların ise ayın sonunu beklemelerine gerek bulunmuyor.

MEMURLARIN EMEKLİLİK DİLEKÇESİNDE İKRAMİYE AYRINTISI

Devlet memurlarının da emeklilik dilekçesi verirken emeklilik ikramiyesine dikkat etmeleri gerekiyor. Askerler ve öğretmenler gibi yasal bir zorunlulukları yoksa emeklilik dilekçesini 15 Aralık-14 Ocak arasında veya 15 Haziran-14 Temmuz tarihlerinde verenler ocak ve temmuz aylarında memur maaş katsayısında yapılan artıştan yararlanarak daha yüksek emekli aylığı alabilirler.

EN AZ 1 YIL ÇALIŞAN KIDEM TAZMİNATI ALIR

Kıdem tazminatı almaya hak kazanabilmek için, aynı işverene bağlı iş yerlerinde en az bir yıl çalışmak gerekiyor. Kıdem tazminatı emekli olunduğunda, işveren işten çıkarttığında, işçi haklı bir nedenle iş akdini feshettiğinde alınabiliyor. Yaş dışındaki emeklilik koşullarını yerine getiren işçi işten ayrılarak kıdem tazminatı alabiliyor.

Bunun yanı sıra erkek işçiler askere giderken, kadınlar da evlendiklerinde bir yıl içinde işten ayrıldıklarında kıdem tazminatı alabiliyorlar.

KIDEM TAZMİNATI GİYDİRİLMİŞ ÜCRET ÜZERİNDEN ÖDENMELİ

Kıdem tazminatı hesaplanırken, brüt ücrete ilave olarak işçiye sağlanmış olan para ve para ile ölçülmesi mümkün akdi ve kanundan doğan menfaatlerin de dikkate alınması gerekiyor. Bordroda görünen brüt ücret “çıplak” ücrettir. Yemek, servis-yol-ulaşım, barınma-kira yardımları, bayram harçlığı, yakacak-aydınlatma bedeli, giyim yardımı, kıdem ücreti, teşvik primi, ikramiyeler ve primler eklenerek “giydirilmiş ücret” bulunuyor.

Bir menfaat veya ödemenin giydirilmiş brüt ücrete dahil edilebilmesi için devamlılık arz etmesi gerekiyor. İşverenin iş yerinde verdiği yemek veya yemek karşılığı nakit para ya da yemek çekinin karşılığı olan tutar, giydirilmiş ücrete eklenir. İşçinin işe geliş - gidiş saatlerinde verilen servis hizmeti de dahil olmak üzere ulaşım parası şeklindeki ödemeler hesaba katılır.

Özel sağlık sigortası yardımı ya da hayat sigortası primi ödemelerinin de kıdem tazminatına esas ücrete eklenmesi gerekir.

Bir yıl içinde ödenen ayni ve nakdi ödemelerin tamamı toplandıktan sonra 360 güne bölünür. Hesaplanan 1 günlük ayni ve nakdi ödemenin 30 katı, brüt ücrete eklenerek giydirilmiş ücret bulunur.

Örneğin, brüt ücreti 3 bin 500 lira olan bir işçiye aylık 300 lira yemek, 200 lira ulaşım yardımının yanı sıra dini bayramlarda toplam 2 bin lira harçlık ödendiğini var sayalım. Bu kişinin bir yıllık kıdem tazminatı 3.500 + 300 + 200 + 166 = 4.166 TL olur. (166 TL, yıllık 2 bin lira tutarındaki bayram harçlığının 360 güne bölünmesi suretiyle 30 güne karşılık gelen tutardır)

İşverenler genellikle kıdem tazminatını bordrodaki brüt ücret üzerinden hesaplamayı tercih ediyor. Bu noktada, çalışanların, hesaplamaya yemek, ulaşım ve diğer ödemelerin dahil edilip edilmediğini kontrol etmesi gerekiyor.