OPEC nedir? OPEC üyeleri hangi ülkelerdir?
Petrol fiyatlarındaki hareketlilik "OPEC" terimini merak ettirdi. Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü ya da kısaca OPEC (Organization of Petroleum Exporting Countries) olarak bilinen OPEC nedir, hangi ülkeler üye? İşte ayrıntılar...
Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü ya da kısaca OPEC (Organization of Petroleum Exporting Countries), petrol ihraç eden ve bilinen dünya petrol rezervlerinin üçte ikisini ellerinde bulunduran 12 ülkenin kurduğu bir yapıdır.
14 Eylül 1960 yılında Irak’ın başkenti Bağdat’ta Venezuela, İran, Irak, Suudi Arabistan ve Kuveyt ülkelerinin katılımıyla kuruldu. Daha sonra sırasıyla Katar, Libya, Endonezya, Birleşik Arap Emirlikleri, Cezayir, Nijerya, Ekvador ve Gabon da bu oluşumuna katıldılar.
Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) şuan Suudi Arabistan, Venezuela, İran İslam Cumhuriyeti, Irak, Kuveyt, BAE, Libya, Nijerya, Katar, Cezayir, Angola, Gabon, Endonezya ve Ekvador olmak üzere 14 ülke üyeden oluşuyor.
OPEC’in temel amaçlarından biri örgüte üye olan devletlerin petrol politikalarını birleştirerek bir koordinasyon sağlamak.
Kurucu üyelerin yeni üyelerin kuruluşa kabul edilmesinde sahip oldukları veto hakkından başka ayrıcalıkları yoktur. Net petrol ihracatçısı olan ve petrol konusundaki çıkarları OPEC üyeleriyle aynı doğrultuda olan ülkeler kuruluşa katılabilirler.
OPEC bir kartel değil, bağımsız petrol üreten ülkeler arasında işbirliğini geliştirmeyi amaçlayan bir kuruluştur. Öte yandan petrol fiyatlarını ve üretim miktarlarını belirlemesi açısından kartel özelliği göstermektedir. Ancak uygulamada OPEC’in aldığı kararlara uyulmasını fiilen sağlayacak bir mekanizma yoktur.
Dünya petrol üretiminin denetimini elinde tutan ve dünya petrol üretiminin yaklaşık yarısını sağlayan OPEC ülkeleri ham petrol rezervlerinin üçte ikisine ve doğal gaz rezervlerinin de üçte birine sahip bulunmaktadır.
OPEC ÜYELERİ
Afrikalı OPEC Üyeleri: Angola, Nijerya, Libya, Cezayir, Gabon, Sudan
Güney Amerikalı OPEC Üyeleri: Venezuela, Ekvador
Orta Doğulu OPEC Üyeleri: Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Katar, Kuveyt, İran, Irak
Üyeliği beklenenler: Suriye, Bolivya, Meksika, Sudan
OPEC petrolün fiyatını nasıl belirliyor?
Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) karteli dünya ekonomisi açısından önemli rol oynar. Viyana’daki OPEC merkezi her gün kartelin “sepet fiyatını” belirler.
Aralarında Suudi Arabistan, Kuveyt ve Nijerya’nın da bulunduğu kartel üyeleri kendi fiyatlarını merkeze bildirir ve merkez de 14 üyenin fiyatlarından ortalama bir fiyat çıkarır.
Bir gün gecikmeli açıklandığından, OPEC ortalaması piyasadaki güncel fiyat hareketlerini yansıtmaz.
OPEC olmayan ülkeler kimlerdir?
Petrol Piyasası’nda ilk kriz 1973 yılında Arap-İsrail savaşında çıktı. Arap ülkelerinin İsrail’e verilen desteğe karşı ABD ve Batı Avrupa ülkelerine petrol ambargosu uygulaması panik alımlarına ve ilk petrol şokuna yol açtı. 1973 yılında 2,83 dolar olan Arap hafif ham petrolünün varil fiyatı 1974 yılında 10,41 dolara fırladı.
Bu durumdan sonra Batılı ülkeler başta olmak üzere tüm dünya OPEC’e ve petrole alternatif olacak yeni politikalar geliştirmeye başladılar.
OPEC dışı oluşum ABD, Rusya gibi OPEC’in içerisinde yer almayan petrol üreticilerinden oluşmaktadır.
