Orman yangınlarında bir Zonguldak gitti
Çanakkale'deki orman yangınları, kızıl kâbusu bir kez daha gündeme getirdi. Son 20 yılda ülkemizde meydana gelen yangınlarda Zonguldak'ın il sınırları kadar bir ormanlık alan alevlere teslim oldu. Türkiye'nin ormanlık alanları ne kadar? Orman yangınları, hangi nedenlerden dolayı çıkıyor? Ormanlarımız ve orman yangınlarıyla ilgili çarpıcı istatistik veriler, Haftanın Portresi'nde
• 1 hektar alanda yaklaşık 10 bin ağaç bulunuyor. 10 bin ağaç, günlük 30 bin insanın tükettiği oksijeni üretiyor.
• Ormanlarımız her yıl, 42 milyon tondan fazla oksijen üretiyor.
• 100 yaşındaki bir kayın ağacı, saatte 40 kişinin çıkardığı 2.35 kilogram karbondioksidi yok ediyor.
• 1 hektar iğne yapraklı orman yılda 30 ton, geniş yapraklı orman ise yılda 16 ton oksijen üretiyor.
Sonuç olarak ormanlar yok olursa oksijen üretimi, dolayısıyla yaşam sona erer.
Ayrıca;
• Ormanlar, kenarından geçen 50 metre genişliğindeki bir otobanın trafik gürültüsünü 20-30 desibel azaltıyor.
• Ormanlar aynı iklim koşullarına sahip çıplak toprağa kıyasla yüzeysel akışı 15 - 20 kat, erozyonu da 350 kat azaltyor.
Liste uzayıp gider.
Listede neler olduğunu biliyorsunuz.
Peki Türkiye'deki orman alanlarının ve orman yangınlarıyla ilgili sayısal verileri biliyor musunuz?
O rakamlar ki ormanların korunması adına oluşacak / gelişecek bilincin temelini oluşturuyor.
Kızıl kâbus, her yıl olduğu gibi bu yaz aylarında da ormanlarımızı alev topuna çevirirken psikolojimizin ateşini yine yükseltti.
2023’ün ilk 7 ayında 1022 orman yangını çıkarken yaklaşık 6 bin 900 hektarlık alan zarar gördü.
En son Çanakkale’deki orman yangınları, kızıl kâbusu bir kez daha hayatımızın içine aldı.
Çanakkale’de meydana gelen yangınlarda söndürme çalışmalarına 10 uçak, dördü gece görüş kabiliyetine sahip 38 helikopter, 3 bin 174 personel, 790 kara aracı katıldı. Hava taşıtları, 2828 sorti yaparken 9 milyon tona yakın su kullanıldı.
Yangında; 11 köyün de içinde yer aldığı 2 bin 600 hektarı ormanlık alan olmak üzere toplamda 4 bin 80 hektar alan etkilendi.
• Türkiye, 2020’de ilk kez ‘Bayraktar TB 2’ ile Avrupa'da İHA'ları orman yangınıyla mücadelede kullanan ilk ülke, dünyada ise ikinci ülke oldu.
• 2020’den bu yana 3055 yangın, İHA'lar tarafından tespit edildi. Bunların 1993’ünü ‘Bayraktar TB2’ belirledi.
• İHA'ların da içinde bulunduğu yüksek teknolojinin kullanımıyla birlikte orman yangınlarına ilk müdahale süresi, 40 - 45 dakikadan 10 dakikaya düştü.
Ülkemizdeki ormanlık alanların ne kadar zarar gördüğünü anlamanın en iyi yolu sanıyorum kıyaslamayla olabilir.
Örneğin 331 bin hektarlık alana sahip olan Zonguldak'ın il sınırlarının bir uçtan diğer uca tamamen ormanlık alan olduğunu düşünün. Toplamda işte o kadar ormanlık alan yitip gitti.
Son 20 yıl;
Orman Yangını Sayısı... 47.578
Yanan Ormanlık Alan... 314.788 ha
* Son 20 yılda yanan ormanların alanı, Türkiye’nin alanının % 0.40’ı.
Orman yangınları, ne yazık ki tüm dünyanın acı gerçeği.
Son 10 yılda 82 milyon hektar ormanlık alan yandı.
Ormanlar, dünyadaki toplam kara alanının % 31’ini kaplıyor.
Afrika ülkesi Namibya'yı baştan başa ormanlık alan olarak düşünün.
İşte dünyada son 10 yılda yanan ormanlık alan Namibya kadar.
• Türkiye’nin alanı; 78.356.200 ha
• 2022’de ormanlık alan; 23.245.000 ha (Türkiye’nin alanının % 29.66’sı)
• Ormanlık alanlarımız; son 50 yılda % 3.89 arttı.
TÜRKİYE’NİN ORMAN VARLIĞI
• 1973… 20.199.296 ha (% 25.77)
• 1999… 20.763.248 ha (% 26.49)
• 2005… 21.188.747 ha (% 27.04)
• 2009… 21.389.783 ha (% 27.29)
• 2010… 21.537.091 ha (% 27.48)
• 2012… 21.678.134 ha (% 27.66)
• 2015… 22.342.935 ha (% 28.51)
• 2020… 22.933.000 ha (% 29.26)
• 2021… 23.110.000 ha (% 29.49)
• 2022… 23.245.000 ha (% 29.66)
(Parantez içindeki yüzdeler, ormanlık alanların Türkiye’nin alanına olan oranını gösteriyor.)
* 2022'de orman varlığımızla dünyada 46'ncı sıradan 27'nci sıraya yükseldik.
* Ormanlarımızda 5.886.195 hektarlık alanla en çok meşe ağacı bulunuyor.
TÜRKİYE’NİN ORMAN YANGINLARI
• 2013 – 2022 arasındaki 10 yılda yanan ormanlık alan, bir önceki dönem olan 2003 – 2012’ye oranla % 167.75 arttı.
• 2022’de yanan ormanlık alan; bütün ormanlık alanın % 1.35’i…
• En Çok Yangının Çıktığı Yıl… 2013 (3.755)
• En Çok Alanın Yandığı Yıl… 139.503 ha (2021)
2003 – 2012
• Yangın Sayısı… 20.718
• Yanan Alan… 85.598 ha
SON 10 YILDA ORMAN YANGINLARI
2013
• Yangın Sayısı… 3.755
• Yanan Alan… 11.456 ha
2014
• Yangın Sayısı… 2.149
• Yanan Alan… 3.117 ha
2015
• Yangın Sayısı… 2.150
• Yanan Alan… 3.219 ha
2016
• Yangın Sayısı… 3.188
• Yanan Alan… 9.156 ha
2017
• Yangın Sayısı… 2.411
• Yanan Alan… 11.993 ha
2018
• Yangın Sayısı… 2.167
• Yanan Alan… 5.644 ha
2019
• Yangın Sayısı… 2.688
• Yanan Alan… 11.332 ha
2020
• Yangın Sayısı… 3.399
• Yanan Alan… 20.971 ha
2021
• Yangın Sayısı… 2.793
• Yanan Alan… 139.503 ha
2022
• Yangın Sayısı… 2.160
• Yanan Alan… 12.799 ha
Peki orman yangınlarının nedeni nedir? Orman yangınlarının nedenleri; ‘İhmal ve Kaza’, ‘Kasıt’, ‘Doğal Nedenler’ ve ‘Nedeni Bilinmeyen’ başlıkları altında toplanıyor.
Son 20 yılın istatistiklerine bakacak olursak; orman yangınlarının başlıca çıkma nedeni; ihmal veya kaza... Son 20 yılda 20.228 yangından etkilenen 314.838 hektarlık ormanlık alanın % 48.14’ü ihmal ve kaza nedeniyle yandı.
İHMAL VE KAZAYLA ÇIKAN ORMAN YANGINLARI (% 48.14)
2003 - 2012
• Yangın Sayısı… 10.940
• Yanan Alan… 62.928 ha
2013 – 2022
• Yangın Sayısı… 9.288
• Yanan Alan… 88.636 ha
TOPLAM… 151.564 ha
KASITLI ÇIKARILAN ORMAN YANGINLARI (% 19.93)
2003 - 2012
• Yangın Sayısı… 2.334
• Yanan Alan… 7.739 ha
2013 – 2022
• Yangın Sayısı… 1.317
• Yanan Alan… 55.010 ha
TOPLAM… 62.749 ha
DOĞAL NEDENLERDEN DOLAYI ÇIKAN ORMAN YANGINLARI (% 1.61)
2003 - 2012
• Yangın Sayısı… 2.572
• Yanan Alan… 3.077 ha
2013 – 2022
• Yangın Sayısı… 3.220
• Yanan Alan… 2000 ha
TOPLAM… 5.077 ha
NEDENİ BİLİNMEYEN ORMAN YANGINLARI (% 30.32)
2003 - 2012
• Yangın Sayısı… 4.872
• Yanan Alan… 11.904
2013 – 2022
• Yangın Sayısı… 13.035
• Yanan Alan… 83.544 ha
TOPLAM… 95.448 ha
Toplam 2.160 orman yangınının çıktığı 2022’de Muğla, hem sayısal hem de yanan alan açısından ilk sırada yer aldı. En çok orman yangını çıkan 5 il;
• Muğla… 234 (5.523 ha)
• Antalya… 189 (194 ha)
• İzmir… 169 (720 ha)
• Manisa… 128 (579 ha)
• Çanakkale… 118 (599 ha)
* Mersin, 99 yangınla ilk 5’te yer almasa bile yanan 2.118 ha ile bu alanda ikinci sırada yer aldı.
Orman yangınlarıyla ilgili rakamlar bu şekilde.
Tarım ve Orman Bakanlığı'nın yanı sıra kamu kuruluşları, tüzel kurum, kuruluş ve kişilerin oluşturduğu ormanlar, yangınların ateş düşürdüğü yüreklerimize su serpiyor.
* En çok Ağaçlandırma yapan ülkeler sıralamasında Avrupa'da birinci, dünyada 4'üncü sıradayız.
Kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek ve tüzel kurum, kuruluş ve kişiler tarafından yapılan ağaçlandırma faaliyetlerinde son 6 yılda oluşturulan ormanlık alanlar şu şekilde;
• 2017… 1.361 ha
• 2018… 2.468 ha
• 2019… 3.692 ha
• 2020… 4.374 ha
• 2021… 5.756 ha
• 2022… 6.537 ha
2022’de en çok özel ağaçlandırma faaliyetlerinin gerçekleştirildiği 5 il;
• Şanlıurfa… 951 ha (% 14.54)
• Siirt… 948 ha (% 14.50)
• Batman… 846 ha (%12.94)
• Adıyaman… 748 ha (%11.44)
• Diyarbakır… 575 ha (%8.79)
(Parantez içindeki yüzdeler, özel ağaçlandırma yapılan alanların Türkiye genelindeki oranını gösteriyor.)
