Prigojin depreminin ardından: Çöküş mü, devam mı? Wagner'e ne olacak?

2001 yılında Rus lider Vladimir Putin ve Fransa Cumhurbaşkanı Jacques Chirac'a yemek servisi yapan, 2002'de ABD Başkanı George W. Bush'u restoranında ağırlayan, 2003'te Putin’in, restoranına gelerek doğum gününü kutladığı kişi; Yevgeni Prigojin.

Putin’in özel şefi olarak da bilinen Pigojin, Sovyetler Birliği’nin çöküşünün ardından toplumdaki yıkıntının izlerini silerek güç kazanan Putin liderliğindeki Rusya ile paralel bir şekilde gücüne güç kattı. 2010’lu yıllardan itibaren dış politikada daha agresif bir çizgi çizen Putin yönetimi, Rus devlet geleneğinin en temel taşlarından olan, ‘dış müdahale’ refleksini yeniden göstermeye başladı. Wagner özel savunma şirketi, Ukrayna’nın iç karışıklıklarının patlama noktasına geldiği tarihte, 2014 yılında kuruldu. Bu paramiliter grubun başındaki isim ise Putin’in en güvendiği kişilerden olan Prigojin oldu.

2014 Ukrayna İç Savaşı sonucunda Rusya, Ukrayna’ya ait olan Kırım’ı ilhak ettiğini açıklarken, bu dönemin ardından Wagner, Rusya devletinin resmi kimlikle gerçekleştirmek istemediği hemen her dış müdahaleyi üstlendi. Özellikle Afrika’da büyük roller sergileyen Wagner, bölge devletlerin birçoğunu silahlı kuvveti ve gölgeler ardında kalan Rus devletinin gücüyle dizayn ederek Putin yönetimine müttefikler ve üsler kazandırdı. Orta Afrika Cumhuriyeti, Mali, Libya ve Suriye’de aktif olarak savaşçılar bulunduran Wagner, Belarus’ta da ülkenin ordusunu eğitiyor. Prigojin ölümünden 1 gün önce yayınladığı son videosunda, “Afrika’yı özgürleştiriyoruz” mesajını paylaştı.

Rus ordusu envanterini kullanan, insan kaynağını tamamen Rus hükümetinin politikalarıyla sağlayan Wagner grubu, Rusya-Ukrayna Savaşı’nda da aktif rol oynadı. 25 bin askerle Ukrayna’da ön cephede savaşan Wagner, bölgede kritik etki yarattı. Ancak 10 yıl içinde giderek büyüyen Wagner, Rus lider Putin’i ve Savunma Bakanı Şoygu’yu bir önlem almaya itti. Rusya-Ukrayna Savaşı’nın tıkandığı bir dönemde Putin yönetimi hazırladığı bir planla Wagner dahil tüm paralı asker gruplarını ordunun resmi bir parçası yapacağını duyurdu. Bu kararın ardından ipler gerilirken, Prigojin’in ordu ile mutabakat metnini imzalamamasının ardından ipler koptu.

Wagner güçlerinin 1 Temmuz’dan itibaren Rus ordusunun kontrolüne gireceğinin bildirilmesinin ardından Prigojin, Putin yönetimine isyan etti. Kendilerine aylardır yeteri kadar mühimmat desteğinin verilmediğini belirten Wagner, Ukrayna’nın işgal edilen doğu bölgelerinden sınırı geçerek Rusya’nın güneyindeki Rostov’a geldi. Buradan da M4 otoyolunu kullanarak Voronej üzerinden Moskova yolunu tuttu. Daha sonra araya Belarus lideri Lukaşenko girdi. 24 saatlik kalkışmanın ardından vatana ihanetle yargılanmayacağının sözünü alan Prigojin, Belarus’a geçti. Putin de kameralar karşısına geçerek isyancıların yaptıklarını ‘ihanet’ olarak tanımladı.