Sağlıklı ve uzun yaşamın sırrı epigenetikte mi yatıyor?
Vücudumuzun kullanım kılavuzu genlerimizi epigenetik yolu ile doğru okumaya çalışırken hastalıklara neden olan etkenlere de kulak vermek gerekiyor. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Nöroloji Ana Bilim Dalı'ndan Prof. Dr. Derya Uludüz yazdı
Genleriniz sağlığınızda önemli bir rol oynasa da temel olarak ne yediğiniz, fiziksel olarak ne kadar aktif olduğunuz, uyku kaliteniz, stres seviyeniz, kimyasal ürünlerle ne kadar iç içe olduğunuz gibi çevresel faktörler sağlığınızda karar vericidir. Epigenetik, davranışlarınızın ve çevrenizin, genleriniz üzerinde nasıl değişiklikler yaptığını inceleyen bilim dalıdır. Genetiğinizde hastalık riski olsa bile, epigenetik değişiklikler bunu tersine çevirebilir.
Genlerinizi “insan makinesi” için birer kullanma kılavuzu gibi düşünün. Genler, doğuştan yapımızda bulunur, ancak epigenetik o kullanma kılavuzunu okuyan ve kendine göre bazı yerlerin altını çizen, bazı yerleri es geçen ve makineyi kendi bilgi düzeyi ve koşullara göre kullanan makinistin ortaya koyduğu iştir. Aslında vücudumuzun makinisti epigenetiğimizi doğru yönlendirir ve makineyi doğru okuyup çalıştırmasını sağlarsak, uzun ve sağlıklı bir ömrün de sırrını çözmüş oluruz.
Bilim insanları, epigenetik değişiklikleri “vücudu yöneten genlerin bir kısmının aktifleşmesi bir kısmının ise pasif halde sessiz kalması” olarak açıklar. Çok fazla kimyasal maddeye maruz kaldınız diyelim, kanser ve diğer hastalıklara yol açabilecek bazı genleriniz aktif hale geçer. Düzenli spora başladınız, kaslarınıza protein taşıyacak iyi genler aktifleşirken, yağ depolanmasına neden olacak genler sessiz hale geçer. Bu sayede, tek yumurta ikizi kardeşler bile asla birbirinin aynısı olarak büyümez.