Topuk kanında rıza şartı!
Topuk kanı nedir? Topuk kanı neden önemli? Topuk kanı hangi hastalıkları teşhis eder? Topuk kanı yapılmayan bebeklerde hangi sağlık sorunları görülür?
Bebeklerinden topuk kanı vermeyen aile hakkında alınan sağlık tedbirleri kaldırıldı. Mersin'de 1 Kasım 2013'de dünyaya gelen Haydar Ali Bayram'ın ailesi, yasal zorunluluk bulunmadığından çocuğun topuğundan kan alınmasını istemedi ve bu karar tutanak altına alındı.
Ailenin 14 Kasım 2013'te ikinci kez karşı çıkması üzerine Sağlık Bakanlığı Mersin Aile Danışmanı Merkezi Müdürlüğü mahkemeye başvurdu.
Mersin 1. Çocuk Mahkemesi, çocuk hakkında sağlık tedbiri uygulamasına karar verdi. Aile, Anayasa Mahkemesi'ne bireysel başvuruda bulundu.
Mersin Valiliği Halk Sağlık Müdürlüğü, tutulan tutanakları ve mahkeme kararınıMersin Cumhuriyet Başsavcılığı ve Aile ve
Sosyal Politikalar İl Müdürlüğü'ne gönderildiğini Mersin 1. Çocuk Mahkemesi'ne bildirdi.Mahkeme, bunun üzerine dosyayı tekrar elealarak, tıbbi müdahaleleraçısından aydınlatma ve rıza şartının arandığını belirterek, bu kapsamdabaşvurucu hakında topuk kanı alınması için verilen sağlık tedbiri kararının kaldırılmasına karar verdi.
Anayasa Mahkemesi İkinci Bölümü de başvurunun sürdürülmesini haklı kılan bir neden kalmadığından başvuruyu düşürdü.
Peki topuk kanı neden alınır? Topuk kanı hayati önem taşır mı? Topuk kanı hangi hastalıkları tespit eder?
Bebeğin ayağından alınan topuk kanı genetik ve metabolik sağlık sorunlarının belirlenmesi için yapılıyor. Bu sağlık sorunları boy kısalığı, gelişim bozukluklarına kadar birçok alanı kapsıyor. Hastalığın teşhisi için büyük önem taşıyor.
Habertürk TV'ye konuşan Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. İbrahim Şilfeler, "Topuk kanı dediğimiz test yenidoğan tarama programı çerçevesinde uygulanan bir test. Bu bir tarama testidir, kesin tanı koydurmaz ama çok önemlidir. Bizim için erken tanıya hizmet eden en önemli testlerden biridir. Her ülkenin kendine ait farklı uygulamaları var. Biz, bunu yaptığımızda pozitif çıkan sonuçlar kesin tanı amacıyla başka testler yapılır. Bu bağlamda hangi testler dersek, ülkemizde 4 bin 500 canlı doğumda bir sıklıkta karşımıza çıkan fenilketonüri hastalığı taranıyor ayrıca 3 bin canlı doğumda bir görülenhipotiroidi hastalığı, 11 bin canlıda bir görülen biyotinidaz eksikliğine sahip olan hastalıklar ve 3 bin canlı doğumda bir karşımıza çıkan kistik fibroz hastalığı taranmaktadır.
Bu oranlar sık görülen oranlardır. Tarama testlerinin yapılmasının amacı, sık karşımıza çıkan ve önlenebilir olan ve daha sonra çocuklarda negatif sonuçları olabilecek hastalıkları önlemek amacıyla erken tanı açısından yapılan testlerdir."
O halde testlerin yasal olması gerekmez mi?
Doç. Dr. İbrahim Şilfeler, sözlerine şöyle devam etti: "Bu testleri yaptırmamak ne demek onu söyleyeyim, 'Çocuğumun hastalık riski var, zeka özrü dahi oluşturacak hastalıklardır bunlar, bunlar olursa olsun, bu sonuçlara razıyım' demek anlamına geliyor" dedi.
Topuk kanı bir kez mi alınır?
Doç. Dr. İbrahim Şilfeler, "Topuk kanı ilk 48 saat içinde yapıldıysa, ikincisini yaptırmak gerekir. Çünkü bu hastalıkların bir kısmının ortaya çıkması için çocuğun beslenmesi gerekir. Ama kan 48 saatten sonra alındıysa ikinci test gerekmez" açıklamasında bulundu.
Ailelere önerilerde bulunan Doç. Dr. Şilfeler, "Çocuklara bu testleri yaptırmanın herhangi bir negatif etkisi yok. Tam tersi çok ciddi getirileri var. Her ne kadar birçok hastalığın genetik alt yapısı olsa da, bu hastalıklar genetik alt yapısı olmayan ailelerde de ortaya çıkabilir. Bu nedenle bu testleri yaptırmak çok büyük bir önem arz etmektedir.
Topuk kanı testinden sonra bir sorun çıkarsa nasıl bir önlem alınabilir?
Çocukta eğerfenilketonüri varsa çocuğun diyeti düzenlenerek, çocukta meydana gelebilecek zeka geriliği tamamen önlenebiliyor. Hipotiroidi varsa, vücutta olması gereken hormonun olmamasına bağlı olarakbir ilaç kullanılarak, dışarıdan destekle ilerde çocukta meydana gelebilecek zeka geriliğini önleyebiliriz" dedi.
