Varisi olanlar: Ayak parmaklarınız üzerinde yükselip alçalarak bacaklarınızı rahatlatabilirsiniz

Yaz mevsiminde sıcaklıklar yükselişe geçiyor ve varise dayalı şikayetlerde artış yaşanıyor. Bunun nedeninin damarların genişlemesi olduğu belirtiliyor. Bu dönemde sadece görünümde değişim olmuyor yakınmalar da kötüleşiyor. Sıcak hava ve ortamın damarları genişletmesinin vücudun artan sıcaklığa karşı kendini serinletme yolu olduğu belirtiliyor. Varis, venleri (toplardamarları) ilgilendiren bir hastalık olduğu için venler genişlediği zaman kan cilde daha yakın alanda ilerliyor ve bu sayede terleme oluşuyor. Venlerin bazı bölgelerinde normalden fazla kan bulunması durumundaysa varis sorunu oluşuyor ve bu sorun giderek büyüyor. Daha açık ifade etmek gerekirse bacaklardaki kirli kanın temizlenmek üzere akciğerlerimize doğru gidebilmesi için 2 önemli olay gerçekleşiyor. Biz hareket ettikçe baldır kaslarımız bacak venlerimizi dışarıdan sıkıp gevşetiyor. Venlerin içinde yer alan ve tek yönlü çalışan kapakçıklar, kanın aşağıdan yukarıya doğru ilerleyebilmesi için, açılıp kapanıyor. Bu kapakçıkların bozulup geriye kaçırması 'venöz yetmezlik' adı verilen bir damar hastalığına yol açıyor. Bu hastalığın belirtilerine de 'varis' adı veriliyor. Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Semih Barlas, venöz yetmezlik probleminin bir parçası olan varislerin sıcak yaz aylarından önce tedavi edilmesinin olası ciddi sağlık sorunlarını önleme ve yaşam konforunu iyileştirme açısından son derece önemli olduğunu söylüyor ve varisle ilgili önemli noktalara dikkat çekiyor.

UÇAKTA HAYATİ RİSK

Varis şikayetleri arasında olan; ağrı, ağırlık hissi, kaşıntı, yanma ve yorgunluk gibi belirtilerde sıcaklıklarla birlikte artış gözlemleniyor. Prof. Dr. Semih Barlas, “Sıcaklar vücuttaki sıvı kaybını da artırıyor. Uçakla veya karayoluyla tatile giderken bacakların uzun süre hareketsiz kalması özellikle varisleri olanlarda ‘DVT’ (Derin Venoz Trombus) gelişimi riskine yol açabilir. DVT süratle tedavi edilmediği takdirde, akciğer pıhtısı olarak da bilinen ‘Pulmoner Emboli’ meydana gelebilir. Bu olasılık hayati önem taşıdığı için sıcak yaz aylarında yolculuğa çıkan varisli hastaların bu konuya çok dikkat etmeleri gerek” diyor.

SICAKLARA KALMADAN TEDAVİ EDİLMELİ

Tüm bu riskler, varis sorunu olanların sıcaklıkların artışa geçtiği bugünlerde henüz kavurucu yaz sıcakları başlamadan tedavi olmaları gerektiğine işaret ediyor. Modern varis tedavi yöntemleri sayesinde kesiye bile gerek kalmadan yüksek başarı oranlarının yakalandığı belirtiliyor. Günümüzde uygulanan başlıca tedavi yöntemleri: Yüzeysel Köpük Skleroterapi, Ambulatuvar Flebektomi, Endovenöz Trunkal Ablasyon ve Doppler Altında Kimyasal Ablasyon/Blokaj olarak sıralanıyor. Doğru tanı ve tedavi yöntemiyle varislerin çok hızlı bir iyileşme sürecine girdikleri belirtiliyor.

SICAK DEĞİL SOĞUK SU

Yazın sıcaktan kaçınmak olası olmasa da durumun venler üzerindeki olumsuz etkilerini azaltmak için aşağıda sıralanan uyarıları dikkate almak gerekiyor:

*Sıcak sudan kaçının: Sauna, sıcak banyo/duş, uzun bir günün sonunda, rahatlamak için ideal gözükse de yaratacağı etki, gevşemekten çok ağrı veriyor. Bu nedenle, sıcak yerine ılık suyla duş alın, sıra bacaklarınıza geldiğinde soğuk suyla masaj yapın.

*Gölgede kalın: Güneşin doğrudan ışınlarından kaçarak gölgeli alanlara geçtiğinizde, venleriniz de bu ısı değişiminin farkına varıyor. Bu nedenle daha serin alanlarda kalmaya çalışın ve venler üzerine binen yükü azaltın.

*Günün sıcak saatlerinden kaçının: Saat 11.00 - 15.00 arası dışarıda olmaktan kaçının.

*Sıvı alın: Yaz ayları vücuttan en fazla sıvı kaybettiğimiz aylardır. Koyulaşan kanı, sıvı alımı ile sulandırıp ven kapakçıkları üzerine binen gerilimi azaltın.

KÜÇÜK AMA ETKİLİ O HAREKET

Sıcak hava genellikle enerjiyi tüketip yorgun hissettirdiği için hareket azlığı, dolaşımı etkileyerek varisleri daha da kötüleştiriyor. Bu noktada küçük yürüyüşlerin çok yararlı olduğu belirtiliyor. Yüzme, bizi serinletmesi, baldır kaslarımızı harekete geçirmesi ve genişlemiş venlerimizi daraltması sayesinde, ven sağlığı açısından büyük yarar sağlıyor. Yüzme ve yürüyüş yapamayanların en azından ayak parmak uçları üzerinde yükselip-alçalma hareketi yapmalarının bacakların rahatlamasını sağlayacağı belirtiliyor.

VARİS OLUŞUMUNA YOL AÇABİLECEK NEDENLER

*İçeriğinde hormon bulunduran ilaçlar (doğum kontrol hapları vb.) varise ve/veya bacakta pıhtı oluşumuna yol açabiliyor.

*Hamilelik sırasında (özellikle de sayı arttıkça) kademeli basınçlı çorapların giyilmemesi, varis riskini artırıyor.

*Bacağında varis bulunanların ve kalıtımsal olarak bir pıhtı riski olanların tedavi görmemeleri halinde, geçirecekleri her türlü ameliyat veya hamilelik sırasında oluşacak bacakta pıhtı riski yüksek oluyor.

KREM VE ÇORAPLA TEDAVİ MÜMKÜN MÜ?

Prof. Dr. Semih Barlas, “Bacaklardaki toplardamarların (venlerin) içinde bulunan kapakların bozulması nedeniyle ortaya çıkan ‘venöz yetmezlik’ bir damar hastalığı olup bacaklarda varis meydana getirdiği için bu durumun kremlerle, doğal ürünlerle ve çoraplarla tedavisi mümkün değildir. Buna karşın bu hastalığın güncel tedavilerle tamamen iyileştirilebileceği unutulmamalıdır. Hastalar varis için kendilerine bir tedavi önerildiğinde bunun kanıtlanmış bir tedavi olup olmadığını (FDA onayı, kaç yıldır uygulandığı, uluslararası saygın dergilerde yayınlanıp yayınlanmadığı, yakın ve uzak dönem sonuçları vb.) mutlaka sorgulamalıdırlar” diyor.

HANGİ HASTAYA HANGİ TEDAVİ?

2007’ye kadar uygulanan ve nüks riski oldukça yüksek olan klasik varis ameliyatlarının büyük oranda terk edildiğine dikkat çeken Prof. Dr. Semih Barlas, “Hasta damarın içine bir kateter yerleştirip onu bu yolla kapatma (EVTA) yöntemi bu alandaki en büyük gelişme. Görüntüleme yöntemlerinin geldiği nokta ameliyat sırasında, tüm hasta damarları hedeflememizi mümkün hale getirdi. Bacaklardaki ince kılcal damarların tedavisinde ‘yüzeyel köpük skleroterapi’ (köpük tedavisi) en etkili tedavidir. Yüzeyel lazer ile sadece 0.5mm’den daha ince kılcallara tedavi yapılabilir. Daha kalın olanlara yapıldığında ya başarısız olur veya kalıcı yanık izine yol açar. ‘Spagetti makarna’ görünümlü, 3 mm’den kalın varisler ise lokal anestezi altında, 1mm’lik dikiş gerektirmeyen kesilerle çıkartılmalıdır. Bunlara skleroterapi yapılması aylarca geçmeyen, ağrılı, sert ve koyu renkli damar hatlarına ve yakınmalara neden olur”diyor.

VARİSİN DOĞRU BİLİNEN YANLIŞLARI

Yanlış: Varis bir kozmetik sorundur, tedavi şart değildir.

Doğru: Varislerin sadece bir bölümü estetik boyutunda kalır. Hastaların önemli bölümünde, altta yatan venöz yetmezlik, ciddi bir damar hastalığıdır.

Yanlış: Hayati risk taşımaz.

Doğru: Varislerin içinde bir pıhtı gelişmesi ölümcül sonuç doğurabilir.

Yanlış: Bacak bacak üstüne atmak varise yol açar.

Doğru: Bunun hiçbir doğruluk payı yoktur.

Yanlış: Sıcak su, varislere iyi gelir.

Doğru: Sıcak su, bacaklarda zaten genişlemeye başlamış damarları daha da genişletir ve hastalığın olumsuz gidişini hızlandırır. Varise iyi gelen soğuk sudur.

Yanlış: Bacaklarınızdaki varisler için ameliyat olmayın. Bu damarlar gelecekte koroner by-pass ameliyatı olmanız halinde gerekli olacaktır.

Doğru: Doppler ultrason ile kapaklarında orta-ileri venöz yetmezlik tanısı konmuş, çapları ileri derecede genişlemiş, yer yer kıvrıntılı hale gelmiş bacak venleri, koroner by-pass ameliyatlarında kullanılamaz. Kullanılmaları halinde kısa süre içinde tıkanırlar. Bugün by-pass olacak bir hasta için, hastalıklı bir bacak veni yerine, göğüs kemiğinin arkasındaki, koldaki ve karındaki arterler çok daha güvenle kullanılmaktadır.