Yazar, yönetmen ve çevirmen Yılmaz Onay yaşamını yitirdi

Oyun Değil, Yazılar Filmatik romanlarının yazarı, yönetmen ve çevirmen Yılmaz Onay 80 yaşında hayatını kaybetti. Oyuncu olarak tiyatroya başlayan, daha sonra ise ilgi alanını yönetmenliğe çeviren Onay Türkiye'de epik tiyatronun öncülerindendi.

YILMAZ ONAY KİMDİR?

Yılmaz Onay (d. 20 Nisan 1937, Gaziantep, ö. 9 Ocak 2018, Bodrum), Türk yazar, yönetmen, çevirmen.

Oyuncu olarak tiyatroya başlayan Yılmaz Onay, ilk deneyimlerini öğrencilik yıllarında İTÜ Tiyatrosu, Genç Oyuncular gibi oluşumlarda kazandı. Bir dönem Ankara Deneme Sahnesi'nde çalışıp, ilgi alanını oyunculuktan yönetmenliğe çevirdi. Ankara Sanat Tiyatrosu'nda yönetmenlik yaptı. Çağdaş Sahne'nin kurulmasında yer alarak, sahneleme çalışmalarını yurt dışında da Hollanda ve Almanya'da sürdürdü. 12 Eylül'de sıkıyönetim mahkemeleri tarafından yargılandı, gözaltına alındı. Bu dönemden sonra bir süre serbest çalışmayı tercih eden Onay, yönetmen ve yazar olarak sanat hayatına devam etti.

Toplumcu gerçekçi bir tiyatro adamı olan Yılmaz Onay, Türkiye'de epik tiyatronun öncülerindendir. Oyun kitapları yazmanın yanında, Bertolt Brecht, işçi tiyatrosu ve diğer çeşitli konular üstüne kuramsal kitaplar da yazdı, çevirdi ve tiyatroya uyarlamalar yaptı. Oyunları Devlet Tiyatrolarında da sergilendi. Romanı "Yazılar FİLMATİK" ve tiyatro oyunu "Sanatçının Ölümü" filme çekildi.

Ödülleri

Savaş Oyunu (Sermet Çağan'ın "Öyle Bir Oyun" adlı radyo oyunundan uyarlama) 1965 İstanbul Uluslararası Gençlik Tiyatro Festivali Ödülü

Uzun Dere (Yaşar Kemal'in "Yer Demir Gök Bakır" romanından Nihat Asyalı uyarlaması) 1966 Festival Mondial du Theatre du Nancy Grand Prix ödülü (Brezilya'lı bir grupla paylaştı)

Hitler Rejiminin Korku ve Sefaleti 1971 Brecht ödülü

Çimento (Gladkov’dan Nihat Asyalı uyarlaması) 1975 Ankara Sanat Severler Derneği Reji Ödülü

Küçük Adam N'oldu Sana? (Hans Fallada'dan Yılmaz Onay uyarlaması) 1981 Sanat Kurumu Reji Ödülü

Dev Masalı 1983 Tobav Oyun Yarışması Üçüncülük Ödülü

Sanatçının Ölümü 1986 Tobav Oyun Yarışması Üçüncülük Ödülü

Barış Plaketi, 5.Barışa Rock Festivali 2007.[13]

17. Troya Kültür - Sanat Ödülleri / 2009 Tiyatro dalında 10.Ocak.2010[14]

Oyunları

İşçi Sınıfının Açık Oturumu (1978)

Tren Gidiyor (1984)

Bu Zamlar Bana Karşı (1985)

Dev Masalı (1985)

Şarkılarımız Ölmesin ( 1985)

Karagöz'ün Muamması (1985)

Arafta Kalanlar (1985)

Sanatçının Ölümü (1986)

Kara Dul Efsanesi (1991)[15]

Kara Kedi Geçti (1992)

Hücre İnsanı (1992)

Prometheia (1993)[16]

Üç Kuruşluk Mahalle Dersleri (2009) - Dilruba Saatçi ile birlikte[17]

Uyarlamaları

Küçük Adam Ne Oldu Sana? - Hans Fallada'nın aynı adlı romanından uyarlama (1981)Sevdalı Bulut - Nazım Hikmet'den uyarlama (1985)

Tartüf 2000 - (Nazım Hikmet'in Moliere'den esinlenerek 1959 yılında yeniden yazdığı Tartüf 59 isimli oyununun günümüze uyarlanması) (2000)

Kitapları

Oyun kitapları

Tren Gidiyor, Hacan Yayınları, Ankara 1984

Dört Oyun, Hacan Yayınları, Ankara 1985

Bu Zamlar Bana Karşı

Dev Masalı

Sevdalı Bulut

Şarkılarımız Ölmesin

Dev Masalı, T.C. Ziraat Bankası Kültür Yayınları, Ankara 1985

Romandan Tiyatroya, Mitos-Boyut Yayınları, İstanbul 1992

Küçük Adam N'oldu Sana?

Toplu Oyunlar 1, Mitos-Boyut Yayınları, İstanbul

Sanatçının Ölümü

Arafta Kalanlar

Karagöz'ün Muamması

Toplu Oyunlar 2, Mitos-Boyut Yayınları, İstanbul

Karadul Efsanesi

Hücre İnsanı

Prometheia

Karakedi Geçti

Tren Gidiyor

Şarkılarımız Ölmesin, Mitos-Boyut Yayınları, İstanbul 2005

Toplu Oyunlar 3, Mitos-Boyut Yayınları, İstanbul 2015 ISBN 9786055127107[18]

Bu Zamlar Bana Karşı

Bir Yiğit Masal Kuranda (Dev Masalı)

Sonsuz Operet

Romanlar

Yazılar FİLMATİK (Roman), Mitos Yayınları, İstanbul 1994; Çınar Yayınları, İstanbul 1996; Evrensel Basım Yayın, İstanbul 2002

Oyun Değil (Roman) Evrensel Basım Yayın, İstanbul 2002

Kuramsal kitaplar

Binalarda Taşıyıcı Sisteme Ait Giderlerin Analiz Ve Tahmin Hesapları İçin Bir Yöntem, Tübitak Yayınları, Yayın No: A10, Ankara 1973[19]

Yığma Binalarla Karkas Binaların Taşıyıcı Sistem Giderleri Yönünden Karşılaştırılması, Tübitak Yayınları, Yayın No: A21, Ankara 1975[20]

Yapı Araştırma Enstitüsü Çalışma Performası Değerlendirme Yöntemi Ön Çalışması, Tübitak Yayınları, Yayın No: H84, Ankara 1977[21]

Gerçekçilik Yeniden, Yordam Kitap 168, 2012 ISBN 978 - 605 - 5541 - 75 - 0

Filmleri

Yazılar Filmatik, Yılmaz Onay'ın aynı adlı romanından 1998 yılında TRT tarafından filme çekildi.

Sanatçının Ölümü, Yılmaz Onay'ın aynı adlı oyunundan TRT tarafından 2006 yılında televizyon filmi olarak çekildi.

Çevirileri

Oyunlar

Bir Halk Düşmanı, H.Ibsen İki Oyun, Hacan Yayınları, İstanbul 1985

Mariena Pineda, F.G.Lorca İki Oyun, Hacan Yayınları, İstanbul 1985

Richard Waverly Davası, R.Schneider, İki Oyun, Yarın Yayınları, İstanbul 1986

Sonuncular, M.Gorki, İki Oyun, Yarın Yayınları, İstanbul 1986

Brecht Dosyası, G.Tabori, Mitos-Boyut Yayınları, İstanbul 2000

Troyalı Kadınlar, Euripides, Eski Yunan Tragedyaları 5, Mitos-Boyut Yayınları, İstanbul

Elektra, Euripides, Eski Yunan Tragedyaları 6, Mitos-Boyut Yayınları, İstanbul

Barış, Aristofanes, Eski Yunan Komedyaları 2, Mitos-Boyut Yayınları, İstanbul

İncil, B.Brecht, Bütün Oyunları Cilt:1, Mitos-Boyut Yayınları, İstanbul; Bertolt Brecht, Bütün Oyunları Cilt:1, Agora Kitaplığı, İstanbul, Ocak 2013[22]

Baal, B.Brecht, Bütün Oyunları Cilt:1, Mitos-Boyut Yayınları, İstanbul

Baal (1919 yazımı), Bertolt Brecht, Bütün Oyunları Cilt:1, Agora Kitaplığı, İstanbul, Ocak 2013

Baal (1922 yazımı), Bertolt Brecht, Bütün Oyunları Cilt:1, Agora Kitaplığı, İstanbul, Ocak 2013

Erkek Baal'in Yaşam Öyküsü, Bertolt Brecht, Bütün Oyunları Cilt:1, Agora Kitaplığı, İstanbul, Ocak 2013

Gecede Trampet Sesleri, B.Brecht, Bütün Oyunları Cilt:1, Mitos-Boyut Yayınları, İstanbul; Bertolt Brecht, Bütün Oyunları Cilt:1, Agora Kitaplığı, İstanbul, Ocak 2013

Düğün, B.Brecht, Bütün Oyunları Cilt:1, Mitos-Boyut Yayınları, İstanbul; Bertolt Brecht, Bütün Oyunları Cilt:1, Agora Kitaplığı, İstanbul, Ocak 2013

Dilenci veya Ölü Köpek, B.Brecht, Bütün Oyunları Cilt:1, Mitos-Boyut Yayınları, İstanbul; Bertolt Brecht, Bütün Oyunları Cilt:1, Agora Kitaplığı, İstanbul, Ocak 2013

Şeytan Kovma, B.Brecht, Bütün Oyunları Cilt:1, Mitos-Boyut Yayınları, İstanbul; Bertolt Brecht, Bütün Oyunları Cilt:1, Agora Kitaplığı, İstanbul, Ocak 2013

Karanlıkta Işık, B.Brecht, Bütün Oyunları Cilt:1, Mitos-Boyut Yayınları, İstanbul; Bertolt Brecht, Bütün Oyunları Cilt:1, Agora Kitaplığı, İstanbul, Ocak 2013

Balık Avı, B.Brecht, Bütün Oyunları Cilt:1, Mitos-Boyut Yayınları, İstanbul; Bertolt Brecht, Bütün Oyunları Cilt:1, Agora Kitaplığı, İstanbul, Ocak 2013

Ova, B.Brecht, Bütün Oyunları Cilt:1, Mitos-Boyut Yayınları, İstanbul; Bertolt Brecht, Bütün Oyunları Cilt:1, Agora Kitaplığı, İstanbul, Ocak 2013

Vahşi Ormanda, B.Brecht, Bütün Oyunları Cilt:2, Mitos-Boyut Yayınları, İstanbul; Bertolt Brecht, Bütün Oyunları Cilt:1, Agora Kitaplığı, İstanbul, Ocak 2013

Kentlerin Vahşi Ormanında, B.Brecht, Bütün Oyunları Cilt:2, Mitos-Boyut Yayınları, İstanbul; Bertolt Brecht, Bütün Oyunları Cilt:1, Agora Kitaplığı, İstanbul, Ocak 2013

Adam Adamdır, 1926, B.Brecht, Bütün Oyunları Cilt:2, Mitos-Boyut Yayınları, İstanbul, Bütün Oyunları Cilt:2, Agora Kitaplığı, İstanbul, 2013

Adam Adamdır, 1938, B.Brecht, Bütün Oyunları Cilt:2, Mitos-Boyut Yayınları, İstanbul, Bütün Oyunları Cilt:2, Agora Kitaplığı, İstanbul, 2013

Mahagonny, B.Brecht, Bütün Oyunları Cilt:2, Agora Kitaplığı, İstanbul, 2013

Mahagonny Kentinin Yükselişi ve Düşüşü, B.Brecht, Bütün Oyunları Cilt:2, Agora Kitaplığı, İstanbul, 2013

Mezbahaların Kutsal Johanna'sı, B.Brecht, Bütün Oyunları Cilt:4, Mitos-Boyut Yayınları, İstanbul, Bütün Oyunları Cilt:3, Agora Kitaplığı, İstanbul, 2013

Sivri Kafalılar ve Yuvarlak Kafalılar / Yuvarlak Kafalılar ve Sivri Kafalılar, B.Brecht, Bütün Oyunları Cilt:5, Mitos-Boyut Kitaplığı, İstanbul

Sivri Kafalılar ve Yuvarlak Kafalılar ya da Devlet ile Servet birleşmeyi Sever, B.Brecht, Bütün Oyunları Cilt:4, Agora Kitaplığı, İstanbul, 2013

Yuvarlak Kafalılar ve Sivri Kafalılar ya da Devlet ile Servet birleşmeyi Sever, B.Brecht, Bütün Oyunları Cilt:4, Agora Kitaplığı, İstanbul, 2013

Küçük Burjuvanın Yedi Ölümcül Günahı, B.Brecht, Bütün Oyunları Cilt:6, Mitos-Boyut Yayınları, İstanbul, Bütün Oyunları Cilt:4, Agora Kitaplığı, İstanbul, 2013

Horasyalılar Kuriasyalılar, B.Brecht, Bütün Oyunları Cilt:6, Mitos-Boyut Yayınları, İstanbul, Bütün Oyunları Cilt:4, Agora Kitaplığı, İstanbul, 2013

Carrar Ananın Silahları, B.Brecht, Bütün Oyunları Cilt:6, Mitos-Boyut Yayınları, İstanbul, Bütün Oyunları Cilt:4, Agora Kitaplığı, İstanbul, 2013

III.Reich’in Korku ve Sefaleti, B.Brecht, Bütün Oyunları Cilt:6, Mitos-Boyut Yayınları, İstanbul, Bütün Oyunları Cilt:4, Agora Kitaplığı, İstanbul, 2013

Puntila Ağa ile Uşağı Matti, B.Brecht, Bütün Oyunları Cilt:9, Mitos-Boyut Yayınları, İstanbul, Bütün Oyunları Cilt:6, Agora Kitaplığı, İstanbul, 2013

Kafkas Tebeşir Dairesi 1949, B.Brecht, Bütün Oyunları Cilt:11, Mitos-Boyut Yayınları, İstanbul, Bütün Oyunları Cilt:8, Agora Kitaplığı, İstanbul, 2014

Kafkas Tebeşir Dairesi 1954, B.Brecht, Bütün Oyunları Cilt:8, Agora Kitaplığı, İstanbul, 2014

Komün Günleri, B.Brecht, Bütün Oyunları Cilt:8, Agora Kitaplığı, İstanbul, 2014

Coriolanus, B.Brecht, Bütün Oyunları Cilt:9, Agora Kitaplığı, İstanbul, 2014

1431 Rhouen’da Jeanne d’Arc Davası, B.Brecht, Bütün Oyunları Cilt:9, Agora Kitaplığı, İstanbul, 2014

Turandot ya da Aklayıcılar Kongresi, B.Brecht, Bütün Oyunları Cilt:9, Agora Kitaplığı, İstanbul, 2014

Henrik Ibsen Toplu Oyunları 1, Mitos-Boyut Yayınları, İstanbul 2011

Catilina

Bir Halk Düşmanı

Largo Desolato, Ağır Yalnızlık, Vaclav Havel, Toplu oyunları 1, Mitos-Boyut Yayınları, İstanbul 2015

Helena, Euripides, Eski Yunan Tragedyaları 15, Mitos-Boyut Yayınları, İstanbul

Hippolütos, Euripides, Eski Yunan Tragedyaları 16, Mitos-Boyut Yayınları, İstanbul

Lisistrata, Aristofanes, Eski Yunan Komedyaları 5, Mitos-Boyut Yayınları, İstanbul 2015

Öyküler

Öyküler, Anna Seghers, Yarın yayınları, Ankara 1983

İlk Adımlar, Anna Seghers, Evrensel Basım Yayın, İstanbul 1998

Romanlar

Evlerde Uyur Uyanık Yalanlar, Botho Strauß, Kırmızı Yayınları, İstanbul 2008

Şiirler

Svendborg Şiirleri, B.Brecht, Bütün Şiirleri Cilt:2, Mitos Boyut Yayınları, İstanbul 2002

Steffin Derlemesi, B.Brecht, Bütün Şiirleri Cilt:2, Mitos Boyut Yayınları, İstanbul 2002

Hollywood Elejileri, B.Brecht, Bütün Şiirleri Cilt:2, Mitos Boyut Yayınları, İstanbul 2002

Sürgün Şiirleri, B.Brecht, Bütün Şiirleri Cilt:2, Mitos Boyut Yayınları, İstanbul 2002

Savaş El Kitabı, B.Brecht, Bütün Şiirleri Cilt:2, Mitos Boyut Yayınları, İstanbul 2002

Alman Taşlamaları (İkinci Bölüm), B.Brecht, Bütün Şiirleri Cilt:2, Mitos Boyut Yayınları, İstanbul 2002

Çocuk Şarkıları, B.Brecht, Bütün Şiirleri Cilt:2, Mitos Boyut Yayınları, İstanbul 2002

Yeni Çocuk Şarkıları, B.Brecht, Bütün Şiirleri Cilt:2, Mitos Boyut Yayınları, İstanbul 2002

Buckow Elejileri, B.Brecht, Bütün Şiirleri Cilt:2, Mitos Boyut Yayınları, İstanbul 2002

Bakır Alımı, B.Brecht, Bütün Şiirleri Cilt:2, Mitos Boyut Yayınları, İstanbul 2002

İşçi B'nin Hikayeleri, Peter Maiwald, Evrensel Basım Yayın, İstanbul 2004

Kuramsal kitaplar

İşçi Tiyatroları Ajitprop Topluluklar, A.Kammrad-F.R.Scheck, İşçi Kültür Yayınları, Ankara 1978

Edebiyat Bilimi, Gennadiy Nikolayeviç Pospelov, Bilim Sanat Yayınları, Ankara 1984; Evrensel Basım Yayın, İstanbul 1995

Brecht'le Yaşamak - Çalışma Günlüğü, Bertolt Brecht, Broy Yayınları, İstanbul 1985

Epik Tiyatro, M.Kesting, Adam Yayınları, 1985; Mitos Boyut Yayınları, İstanbul 2005

Tiyatro Çalışması, Berliner Ensemble, Mitos Boyut Yayınları, İstanbul 1994

Yönetmen Peter Stein, Hazırlayan: Aziz Çalışlar, Çeviriler: Yılmaz Onay, Mitos Boyut Yayınları, İstanbul 1996

Komünist Parti Manifestosu, Friedrich Engels, Mitos-Boyut Yayınları, İstanbul 1998

Ütopyadan Bilime Sosyalizm, Friedrich Engels, Evrensel Basım Yayın, İstanbul 2005

Antik Yunan Tragedyaları, Joachim Latacz, Mitos Boyut Yayınları, İstanbul 2006

Müzik Üzerine Tartışmalar, Derleme, Hazırlayanlar: Yılmaz Onay, Tonguç Ok, Aynur Toraman, Zübeyde Aydemir, Mehmet Erdal, Olcay Geridönmez, Taylan Şahbaz, Evrensel Basım Yayın, İstanbul 2006

Batı Diye Diye, Daniela Dahn, Yordam Kitap, İstanbul 2007

Poetika, Aristoteles, Mitos-Boyut Yayınları, İstanbul 2008