21. yüzyılda teknolojiyi reddederek yaşayan toplum: Amişler
ABD'de bulunan Amişler topluluğu 1600'lü yıllardan beridir, modern hayatın tüm olanaklarını reddederek hayatlarını devam ettiriyor. Elektrik dahi bulundurmayan Amiş topluluğu 17. yüzyıl alışkanlıklarını ve geleneklerini devam ettirerek yaşıyor. İşte, teknoloji reddederek yaşayan Amiş topluluğu hakkında bilinmesi gerekenler...
TEKNOLOJİYİ TAMAMEN REDDEDERLER
Amişler topluluğu isimlerini Jacop Amman'dan alıyor. Amişlerin kökenleri 1525'de Avrupa'da ortaya çıkan Anabaptist harekete kadar uzanır. Jacop Ammon'un önderliğinde kendi gruplarını kuran Amişler, kilisenin reformistlerinde uyguladığı acımazsız politakalar nedeniyle 1700'lü yılların başında Amerika'ya göç eder.
1600'lü yıllarda Amişler Reform hareketi sırasında, doğumdan sonra bir çocuğun vaftiz olmasının mantıksız olduğunı ve 18 yaşında kendi iradesiyle karar vermesini savunduğu için kilise tarafından tepki görmüş ve yüzlerce insanı öldürülmüştür. Böylece Amişler, ABD'nin çeşitli bölgelerine dağılmıştır.
KENDİ ARALARINDA ALMANCA KONUŞURLAR
Kendi toplum kurallarına göre yaşamaya başlayan Amişler, kilise binaları yerine kendi pazar ayinleri, evlenme ve dinsel törenlerini kendi evlerinde yaparlar. Amişler kendi aralarında Pensilvanya Almancası dilini konuşurlar, ancak İngilizceyide bilirler.
TARIM İLE GEÇİNİRLER
Geçimlerini tarım yoluyla sağlayan Amişler, marangozluk ve mobilya işleriyle de uğraşırlar ancak teknolojik araç ve gereçleri kullanmadan çalışırlar.
ASKERLİK YAPMAZLAR
Askerlik yapmayı reddeden Amişler, askeriyeyle ilgili işlerle ilgilenmezler ve devlete vergi vermezler.
ELEKTRİK VE ARABA GİBİ MODERN İCATLARI REDDEDERLER
Amişler araba ve toplu taşıma araçları yerine, at arabası kullanmayı tercih eder. Ayrıca elektrik gibi modern icatlardan hiçbirini kullanmazlar, akşamları mum ışında otururlar.
SADECE ACİL DURUMLARDA TEK BİR TELEFON KULLANILIR
Elektriği fazla dünyevi bulan Amişler, dünyaya sıkı bağlanmaktan korkarlar. Sadece çok acil durumlarda kullandıkları tek bir telefon bulunur. Bu ankesörlü telefonu hastane, acil müdahale, veteriner ve uzak yerde bulunan akrabalarını aramak için kullanırlar. Evde telefon kullanımı kadınların gereksiz konuşma yaparak zamanlarını harcalamarına ve yüz yüze görüşmelerini engelleyeceği için yasaktır.
ÇOCUKLAR KENDİ CEMAATLERİNDE EĞİTİM GÖRÜR
Amişlerin çocukları kendi okullarında, kendi cemaatlerinde seçtikleri öğretmenler tarafından eğitim 8 sene boyunca eğitim alır. Ayrıca Amişler giyimleri ile dikkat çekerler, düğme ve fermuar kullanmayı tercih etmez, desensiz 17. yüzyıl modasına uygun kıyafetleri giymeyi sürdürürler.
SAKALLI ERKEK VE BEYAZ ÖRTÜLÜ KADIN EVLİDİR
Bıyıksız ama sakallı bir erkeğin en önemli aksesuarı geniş kenarlı şapkadır. Bıyıklı erkek bekar, sakallı erkek ise evlidir. Kadınlarda ise evli kadın beyaz örtü, bekar kadın siyah örtü takar.
ESKİ DÜZEN RİTÜELLERİNİ DEVAM ETTİRMEYE ÇALIŞIYORLAR
Amişlerin bağlı olduğu tüm bu kurallara Ordnung adı verilir. Ordnung kurallar evin mobilyalarına kadar birçok anlamı içerir. Eski Düzen ve dini ritüelleri devam ettirmek anlamına gelir. Amişler günlük yaşantının her alanında görülebilen bu ritüellerin tanrı tarafından insanlar için düzenlenen ilahi sosyal düzenlemeler olduğuna inanır.
KENDİ TOPLUMLARINDAN HARİÇ BİRİYLE EVLENEMEZLER
Amiş gençleri hayat arkadaşlarını seçebilir ancak yine Amiş topluluğundan birisiyle evlenmek zorundalardır. Evlilik çağına gelen gençlerin birbirini görüp tanışması ise Pazar günü düzenlenen ilahi okumalarında gerçekleşir. Evlilik çağı kızlar için genellikle on dört - on altı, erkeklerde ise on altı yaş civarında başlar.
EVLİLİK DIŞI İLİŞKİLER YASAK
Amiş topluluğunda evlilik öncesi veya evlilik dışı ilişki birliktelikler hoş karşılanmaz. Gençler durumu rahibe itiraf etseler bile altı hafta ceza alırlar ve günahlarından kurtulurlar. Evlendiklerinde de gelinin normalde giydiği beyaz önlüğün giyilmesine izin verilmez. Düğün küçük çaplı olur ve akşam eğlencesi yapılmaz.
ORTALAMA ÇOCUK SAYISI YEDİ VEYA DOKUZ
Bir hanede ortalama çocuk sayısı yedi veya dokuzdur. Doğum kontrol hapı yasaktır. Doğumlar genellikle hastanede yapılmaz, doktor veya ebe yardımıyla evlerde gerçekleştirilir.
DIŞ DÜNYAYA SICAK BAKMIYORLAR
İlginç yaşam tarzları zaman zaman turist akımına uğruyor ancak bu durumdan hoşnut değiller. Fotoğraflandıklarında ruhlarının uçup gideceğine inanırlar. Teknoloji reddeden, savaş karşıtı, askere gitmeyen, vergi vermeyeb ve oy kullanmayan Amiş topluluğu yalnızca kendi ürünlerini satıyor ve bunun vergisini ödüyor.
Kaynak: Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi - Selçuk Üniversitesi - Nermin Öztürk
