Amilaz nedir, testi nasıl ve hangi durumlarda yapılır? Amilaz yüksekliği ve düşüklüğü nedenleri
Aşırı kilolu olmak, böbrek yetmezliği, Reptüre olmuş dış gebelik, hamilelik, çok fazla alkol tüketmek, kabakulak gibi rahatsızlıklar amilaz değerinin yükselmesine neden olabilir. Peki, Amilaz nedir, testi nasıl yapılır ve amilaz hangi durumlarda düşer ve yükselir? İşte haberimizin detayları...
İnsan vücudunda belirli bir seviyede olması gereken amilaz enziminin yükselmesi ya da düşmesi, sağlık sorunlarının habercisi olabilir. Bu nedenle sürekli ve düzenli olarak kontrol edilmesi gerekmektedir. Peki Amilaz nedir, değeri kaç olmalı, düşüklüğü ile yüksekliği nedenleri ve belirtileri nelerdir? İşte ayrıntılar...
AMİLAZ YÜKSEKLİĞİ VE DÜŞÜKLÜĞÜ NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Amilaz enziminde düşüklüğe oranla yükseklik daha yaygın olarak görülen bir sorundur. Bu gibi durumlarda öncelikli olarak enzimdeki düşüş veya yükselmeye neden olabilecek yukarıda belirtilen olası nedenlerden hangisinin sorunun temelinde yattığına ilişkin ileri tanı tetkikleri yapılmalıdır. Tanıyı destekleyici daha farklı kan testlerinin yanı sıra ultrasonografi, manyetik rezonans (MR), bilgisayarlı tomografi (BT) gibi görüntüleme tekniklerinden de yararlanılarak hastalığın teşhisi net olarak konulduktan sonra tedavi sürecine derhal başlanmalıdır. Altta yatan hastalığa yönelik uygulanan tedaviler sonucunda amilaz enziminin kandaki düzeyleri de normale dönebilir. Özellikle pankreatit vakalarında hastalığa yönelik erken dönemde başlatılan tedaviler ile pankreas hasarları önlenerek ileride karşılaşılabilecek ciddi sorunlar önlenebilmektedir.
Amilaz enzimi pankreas hastalıkları başta olmak üzere birçok hastalığın tanı ve tedavi sürecinde araştırılan bir kan parametresidir. Eğer siz de amilaz enzimini de içeren bir rutin kan testinden geçmek istiyorsanız bir sağlık kuruluşuna başvurarak hekiminize kan testi yaptırmak istediğinizi belirtebilirsiniz. Yapılan testler sonucunda amilaz enzimi veya farklı bir kan değerinizde bozukluk olduğunun tespit edilmesi durumunda ciddi komplikasyonlar gelişmeden tedavi sürecinizi bir an önce başlatabilirsiniz.
AMİLAZ TESTİ NASIL YAPILIR?
Amilaz testi basit bir kan testinin içerisinde farklı enzim ve kan parametreleri ile bir arada incelenerek değerlendirilebilir. Bu testin yapılacağı kişiler genellikle kan testi öncesinde dikkat edilmesi gereken noktalar konusunda hekimleri tarafından bilgilendirilir. Kullanılan bazı ilaçlar kan testlerinden elde edilecek sonuçları etkileyebildiğinden test öncesinde kullandıkları ilaçlar konusunda doktorlarına mutlaka bilgi vermelidir. Testten önceki süreçte belirli bir süre boyunca (8-10 saat) açlık gerekebilir. Aynı zamanda test öncesinde alkol kullanımından da kaçınılmalıdır. Bu konularda hekimleri tarafından bilgilendirilen hastalardan sağlık kuruluşlarının kan alma bölümlerinde kol veya el üzerindeki uygun bir damardan bir iğne yardımıyla kan örneği alınır ve laboratuvara gönderilir. Sonuçlar genellikle aynı gün içinde veya en geç ertesi gün çıkar. Basit bir kan testi olan amilaz testi önemli bir riske sahip değildir. Fakat tüm kan testlerinde olabileceği gibi tansiyon düşüklüğü, bayılma, kanın alındığı bölgede şişlik, morarma ve ağrı hissi gibi sorunlar oluşabilir. Bunların önlenebilmesi için kan örneğinin alınmasının ardından hastalar belirli bir süre oturarak dinlendirilmelidir. Kanın alındığı bölgeye 5-10 dakikalık bir süre boyunca sürekli olarak steril pamuk bastırılmalıdır.
AMİLAZ TESTİ HANGİ DURUMLARDA YAPILIR?
Kandaki amilaz enzimi seviyelerini araştırmaya yönelik yapılan kan testleri, genellikle hekimler tarafından belirli bir hastalığın araştırılması için veya rutin kontroller esnasında istenir. Büyük bir kısmı pankreas tarafından üretilen amilaz enzimi, pankreasta herhangi bir nedene bağlı olarak gelişen hasarlar veya hastalıklar nedeniyle artıp azalabilir. Enzimin kandaki miktarı normal aralıkların altında ise pankreasın yeterli düzeyde çalışmadığı öngörülebilmekle birlikte bu kesin tanı için yeterli değildir. Dolayısıyla böyle bir sonuçla karşılaşılması durumunda daha ileri tanı testlerinin uygulanması gereklidir. Amilaz seviyesinin yüksek olması ise pankreasta oluşabilecek akut ve kronik pankreatitler, iyi veya kötü huylu tümörler ve tıkanıklıklardan kaynaklı olabilir. Buna ek olarak amilaz seviyesinin yükselmesi bazı durumlarda doğrudan bir pankreas hastalığı ile ilgili olmayıp pankreası etkileyebilecek farklı bir hastalığa bağlı olarak da ortaya çıkabilir. Akciğer kanseri, yumurtalık kanseri, safra kesesi hastalıkları, sindirim sistemi hastalıkları, böbrek hastalıkları ve tükürük bezi hastalıkları yüksek amilaz düzeylerine sebep oluşturan bazı hastalıklardır. Tüm bu durumlar kan testinden elde edilen sonuçların hekim tarafından değerlendirildikten sonra detaylı muayene ve görüntüleme tekniklerinin incelenmesiyle birlikte tanının koyulması aşamasında göz önünde bulundurulur. Enzim seviyesinde değişikliklere neden olan sorunun belirlenmesi ile tedavi sürecine vakit kaybedilmeden başlanmalıdır.
