Çelik: Keşke ayrılmasaydık!

'Batsın bu dünya' başka bir devirdir, 'Bu kalp seni unutur mu?' başka bir devirdir, 'Gemiler' başka bir devirdir, 'Fesupanallah' başka bir devirdir, doğal olarak 'Hercai' ve 'Meyhaneci' de başka bir devirdir. 'Devir Değişti' albümünü yaparken tüm bunları ince ince düşündük, üzerine çalıştık ve hiçbir sürprize yer bırakmadık. Belki çok uzattım ama şarkılara ya da albüme isim verme işinin arkasında bir fikir var demek zorundaydım… 'Bir kızın gözüne baktım, o beni yaktı geçti', 'Ben halk adamıyım', 'Biz çok fakir büyüdük, 'Hiç değişmedim, ben ilk günkü gibiyim' tarzındaki söylemleri kendi adıma doğru bulmuyorum… O sebeple yaklaşımım bu şekilde... İşte yaptığımız bu albümün hikâyesi tam da bu şekilde özetlenebilir; Neyi başarabiliriz, nasıl başarabiliriz ve ne zaman başarabiliriz... Açıklamalarım biraz felsefi gibi durabilir ama aslında yaşam gerçekliğinin ta kendisidir.

Bugüne baktığımızda Türk Pop Müziği'nin eski üretkenliğinden uzak olmasının nedeni sizce ne?

İnsan içine doğduğu toplumun kurallarını hayatın gerçekliği zanneder ama öyle değildir. Kurallar birileri tarafından koyuldu, değiştirilebilir… Bu kurallar ve şartlar sizi törpüler, değiştirir, dönüştürür ve bir kalıba sokar. Donar kalırsınız… 1900 ve 1940 yılları arasındaki kuşak iki paylaşım savaşının sonuçlarına mâruz kalmış bir kuşaktır, çaresizdir ve eyleme geçecek takati yoktur! Ancak yaşamayı becerebildiler. Ona da yaşamak denilirse… 1960 ve sonrası kuşak, tam da 18. yüzyıl Alman idealizmi ve aydınlanmasının vaat ettiği barış ve huzura rağmen iki dünya savaşı sonrası atom bombalarının nasıl uçuştuğunu çözemeyen post-modern akıldır. 1960 kuşağının sosyalist demokrat görünümden liberal garibana dönüşmesinin sebebi budur. 1980 yılında Glasnost ve SSCB çöküşü bu tiplerde travma yarattı. İşte 1990 yılları yani benim de müzik yaptığım zaman tam bunların çözümlemesinin yapıldığı yıllardır.

Şimdi bu gelişmeleri yok sayarak 'Onun saçı kısa, öbürünün sesi uzun! Öbürü dekolte giydi, ben daha iyiyim, sen hiçsin' gibi çocukça ruh halleri ile içinde bulunduğumuz dönemin müzik analizleri yapılamaz, yapılır ama adı analiz olmaz, zaten de bir sonuç vermez. Açıklamalarının hepsinin analizini yapan bir akıl, sonradan kendinin de analizinin yapılacağını düşünerek ne yapacağına karar vermek zorunda olduğu bir seçime zorlandı. Bu içinden çıkılmaz durumda, sanat mı yapsın, pop mu yapsın, mücadeleye mi dalsın... Yoksa işine parasına mı baksın. İşin içinden çıkamadı ve 'Gitsem gidemem, yapsam yapamam, hayır mı şer mi bilmem ama ateşteyim' dedi, ama aşk ve sevgi olmadan olmayacağı için 'Hercai' de dedi. Atatürk şarkıları yaparak da ilkeleri ve onların yaşamda tutulmasının zorunluluğunu da söylemeden edemedi! Şimdi ise içinde bulunduğumuz yıllarda yeni kuşaklarda aynı bizim yaşadığımız dönemde karşılaştığımız gerilimli koşullara maruz kalıyorlar… Neoliberal dünyanın kucağına doğdular. Biz nasıl kendi zamanımızın biçerdöver koşulları tarafından biçildiysek onlar da bu dünyanın şartları içinde dondu kaldı. Yaşamı bundan ibaret zannediyorlar. Aynı bizim gibi ve tüm eser üretimlerindeki izler de bu zorunlu çaresizliği gösteriyor. Aynı bizim gibi içinde yaşadığımız antidepresan patlaması yaşanan bir dünya ve buna rağmen mutlu değiller ve ruhlarına bir çare arıyorlar? Bilimsel, tüm psikolojik yöntemler ve ilaçlarla kendini iyi hissetmeyi beceremeyen toplum ruhu yakalayabildiği müziklere dönüş yapmak zorunda kaldı. Hiçbir ekonomi, hiçbir siyaset, hiçbir ideoloji ve hiçbir medya masalı ve hiçbir bilimsel süreç ile kontrol altına alınamayan kesin ve herkes için ortak olgudur; Aşk ve ölüm! Ölüm karşısında aciz, aşk olarak takati bitmiş, kaskatı kesilmiş, pili bitmiş ruhlar! İnsan böyle yaşayamaz, bunlar olmadan yaşamaya da yaşam denemez! Şimdi bu şartlar altında neoliberal ekonomik sürecin yaşam koşullarına maruz kalmış günümüz müzik emekçileri, kusurlu ya da eksik sayılabilir mi? Onlara gerçekçi bir eleştiri yapılabilir mi? Sadece başka yapacak hiçbir şeyleri yok… Ancak mücadele ve bir şey yapma istekleri ve çabaları ve verdikleri emekler takdire şayandır. İşte 'Devir değişti' şarkısı, bu açıklamalarını yaptığım tohumları içinde barındıran, bu düşünce tohumumun filizleneceğini bilen ve bunların filizlenme sabrını içinde taşıyan, ancak yaşandığında anlaşılacağını bilen bir şarkının kodlarının açığa çıktığı bir süreçtir. Ve albüm adı da bu sebeple 'Devir değişti' şeklinde belirlenmiştir.

Bu üretken eksikliğinde 90'lar Türkiyesi ile bugünün Türkiyesinin etkisi var yani...

Evet, tam olarak da öyledir, tüm dünyada ve Türkiye'de bugünün koşullarında ancak bugünün şarkıları ortaya çıkabilir, başka türlüsü de olamazdı. Doğa yasası bu...

Hande Yener, "Tarkan'ın yeri ayrı ama son dönemde Edis, Tarkan'ın yerini aldı" dedi. Edis'in son dönemdeki çıkışı sizce Tarkan'ın yerini alabilecek seviyede mi?

Ben kişisel olarak kimsenin ne söylediğine yorum yaparım ne de ilgilenirim. Ancak sektörel olarak bir şey söylemek gerekirse bir akademisyen olarak bir yorum yaparım, onu da kimse dinlemez, ben de kimsenin dinlemeyeceği şeyleri söylemem. Ancak müzik sektörü ile ilgili analiz gibi görünen yorumları izliyorum…

Son dönemde beğendiğiniz müzisyenler kim?

Pamela, Cem Adrian, Oğuzhan Uğur ve Flört.

90'larda zirve yapan Türk Pop Müziği'nin içindeki biri olarak, bugünün müziğinde 'popta kral ve kraliçe' demek zor mu?

Ben bu tip tanımlamalara karşı değilim tersine de güzel ve eğlenceli de buluyorum… Sanat dünyası renkli bir dünyadır. İhtirası, kibri, rekabeti ve harisliği bile naiftir. Ancak çok da vahşidir. Çok büyük fedakarlıkların yapıldığı, antidepresanların, alkolizmin ve ruhsal bozuklukların havada uçuştuğu bir dünyadır ama bizim dünyamızdır. İsimler, lakaplar, taltifler, iltifatlar, toplum tarafından sanat dünyası tarafından verilebilir ama önemli olan bunları taşıyabilecek gücü bulabilmektir. Bunun sonuçları zaman içerisinde, cenazelerde ve eserleriniz sonraki nesillerde nasıl tınladığı, ne kadar anıldığı ile de taçlanır… Örnek de vereyim kolay anlaşılsın; Kemal Sunal, Münir Özkul, Fikret Kızılok, Müzeyyen Senar, Barış Manço, Cem Karaca... Bu saydığım kült ya da ikon haline gelmiş kişilerden bağımsız olarak siz kendiniz ya da birileri size ne isim verirse versin, sonuç değişmez. Eserlerinizle anılacak ve ölümsüz olacaksınız! Hangi alışveriş merkezinde kimi öperken görüntülendiğiniz ile kimse ilgilenmeyecek, hiç anılmayacak ve sanki yaşamamış gibi olacaksınız. Varoluş ve anlamlandırma sert bir alandır… Yorulacak olan sanat dünyasına girmesin!

İzel-Çelik-Ercan neden MFÖ gibi uzun soluklu olmadı?

Ercan’a da bu soruyu sormuşlardı o da, "Grubun dağılması çocukça. Çevrenin yanlış yönlendirmesi kaynaklıydı, hala mantıklı sebep bulamıyoruz." demişti. Ben de bu yorum altına imzamı atarım. Çok genç ve tecrübesizdik. O zamanlar ülkede menajerlik yoktu. Keşke hiç ayrılmasaydık, hayatımdaki en değerli dostlarımdır. Biz çok erken yaşta şöhret olduk. Başlangıçtaki dönemimiz için söylüyorum; Şöhretin altında ezildik. Ama iyi tarafından bakarsak; Ercan’ı Ercan, beni Çelik, İzel’i de İzel yaptı.

Dışarıdan bakınca rahat bir insan olarak görüyorum sizi ama bir yandan da mükemmeliyetçi ve insanlarda farkındalık yaratmak isteyen bir tarafınız var sanki... Kendinizi nasıl anlatırsınız?

'Dünya mükemmel olmadığı için sanat vardır' diye bir söz var… Ben böyle olmak istemedim, şartlar beni böyle yaptı. Bu soruyu sormanızı gerektirecek yaptığım ve bulaştığım her şeyi irdeledim, pişman değilim ama şu an olsa hiçbirini yapmam. Mesela, 'Ben kim farkındalık yaratmak kim?' diye düşünüyorum. Aristo’yu Mevlana’yı tanıdığı halde yaşadığımız dünyanın hali ortada. Gittikçe kötüye giden bu dünyada, ben bu aciz halimle nasıl farkındalık yaratacağım. Ve asıl sormam gereken soru da şu ki; ben ne kadar farkındayım hakikatin? Yani kendi 'olmamış' biri neden başkaları olsun diye saçma bir ideal edinir ki kendine? İşte ben bu hataya düşmüş bir saman tanesiyim, Kendime önce bunu söyleme cesaretini göstermeden, kimseye söyleyecek bir sözüm yok benim… Ancak şu aşamada emek verdiğim çalışmalarım var, sadece onu gönlü isteyenlerle paylaşıyorum; hepsi budur…

'Hercai'yi müzik dünyasına kazandırmış bir sanatçısınız, peki aşkı nasıl tanımlıyorsunuz?

Şimdi, bir önceki açıklamayı yaptıktan sonra bu soruya nasıl samimi bir cevap vereceğiz? Cevap verirsek inkar etmiş olacağız, cevap vermezsek kendimizi inkar etmiş olacağız? Aşk, yaşamın hakikati benim için, asla kadın-erkek arasındaki kimyasal süreçlere indirgenemez… Bu bağlamda dünyada ve ülkemizde ağza en çok sakız olmuş 'Aşk' ya da 'Özgürlük' gibi kelimelerin neredeyse hezeyan derecesinde yanlış anlaşıldığını düşünüyorum. Kim sorumluluk alıyorsa o özgürdür, sorumluluk almayanların özgürlük kelimesini ağızlarına bile almasına izin verilmemeli. Kişi, aşk yaşadığını, aşkın biri tarafı olarak anlıyorsa o aşktan hiçbir şey anlamamış ve bir takım tutan taraftardan da zerre farkı yok demektir… Aşk, üst düzey bir sürüklenme alanı, sizin içinde akarken asla esamenizin okunmadığı ve 'Ben şöyle aşık oldum, böyle sevdim, böyle aldatıldım, onun gözü çıksın, bunun eli tutulsun, kıymetim bilinmedi' şeklindeki düşük idrak seviyesi titreşimlerinin hiçbir kıymeti olamayan bir başka âlem… Kim aşk ile ilgili bir şey anlatıyorsa o yalancıdır, ben de dahil! Aşk anlatılabilen bir şey değil, o sizi yutan bir şey… Sen 'Aşk' diye istediğin kadar çemkir… Aşk varsa eğer, sizin 'Vır vır' eden dırdırlarınızdan, aşka dair dedikodulardan bahsedilemez…

Tekrar evlenmeyi düşünüyor musunuz?

Asla!

Eski eşiniz (Buket Saygı) ile aranız nasıl?

İyi… En son 'Devir Değişti' albümümde benim seslendirdiğim 'Nazına Ölüyorum' şarkısının klibinde rol aldı. Beni kırmadı, tenezzül etti.

Çelik'in playlist'inde olmazsa olmaz parçalar neler?

Öyle Bir Geçer Zaman Ki, Bu Kalp Seni Unutur Mu?, Fariğ Olmam Eylesen Bin Cefa…

Ordinary World – Duran Duran, Stand By Me – John Lennon, Purple Rain - Prince.

Son olarak gelecek ile ilgili planlarınız veya hayalleriniz neler?

'An'a odaklanmaya çalışıyorum bu 'an'a odaklanmak uykusuz olmak gibi bir şey. Bu odaklanmada zaman yok, mekan yok, gelecek yok, geçmiş yok, gelecek ve geçmiş olmayınca da plan ve hayal yok, kusur yok, günah yok… Sadece o var!