Cumhuriyet nedir? Cumhuriyet rejimi ve Türkiye'de cumhuriyetin nitelikleri hbrt
Cumhuriyet rejiminde halk bağımsızdır. Yöneticilerini de bağımsız ve kanunlara uygun şekilde seçme hakkına sahiptir. Halkın yönetici olma hürriyeti de olduğu için seçilme hakkı da sabittir. Dünyadaki cumhuriyet ile yönetilen her ülkede olduğu gibi, Türkiye'de de cumhuriyetin özgün nitelikleri vardır. Peki cumhuriyet nedir? Türkiye'de cumhuriyet ne zaman ilan edilmiştir? Türkiye'de cumhuriyetin nitelikleri nelerdir?
Cumhuriyet, bir milletin kendi bağımsızlığına sahip olmasını sağlayan siyasi rejimdir. Cumhuriyet rejiminde halk bağımsızdır, yöneticilerini de bağımsız şekilde ve mutlaka kanunlara da uygun şekilde seçme hakkına sahiptir. Yani iktidar halkın seçimine göre şekillenir ve yine halkın seçimiyle değişebilir. İktidarın halk tarafından değiştirilebilir olması cumhuriyetin rejiminin en dikkat çekici özelliklerinden biridir. Nitekim bu durum yönetimin babadan oğula geçemeyeceğini ya da halkın iradesi olmadan devredilemeyeceğinin göstergesidir.
Cumhuriyetin ilanı
Cumhuriyetin ilan edilmesi belli şartların gerçekleşmesine bağlı olduğundan dolayı aşama aşama yapılan çalışmalar ile bir temel hazırlanmıştır. Cumhuriyetin ilanından bir süre önce yani 23 Nisan 1920’de açılan meclis, yönetim şeklinde yapılacak değişikliklerin habercisi olmuştur. Meclisin açılma sebebi halkın kendini yönetecek kişileri seçebilmesine imkân vermek idi. Zaten halk için böyle bir hak tanınması cumhuriyet rejiminin özelliğidir. Ancak saltanat, cumhuriyet rejiminin tam uygulanmasını engelleyici nitelikteydi. Millî egemenlik düşüncesi gereği 1 Kasım 1922’de saltanat kaldırılmıştır. Tam bağımsızlık sağlandıktan sonra 29 Ekim 1923 tarihinde cumhuriyet Mustafa Kemal Atatürk tarafından resmen ilan edilmiştir.
Türkiye Cumhuriyeti’nin nitelikleri
Anayasamızın ikinci maddesinde belirtildiği üzere Türkiye Cumhuriyeti’nin nitelikleri şöyledir:
