Osmanlı'ya sığınan Yahudilerin büyük zaferi
3.5 milyon Sefarad Yahudisi İspanya vatandaşı oluyor... Gani Ömür ÇEKEM / haberturk.com
Yahudi organizasyonları, İspanya Adalet Bakanlığı'nın kabul ettiği kanun teklifi sonrasında, 1492'de Katolik İspanya'dan sürgün edilen Yahudilerin neslinden olan yaklaşık 3,5 milyon Yahudi'nin yeniden İspanya'ya dönerek, vatandaşlık almaya hak kazanacaklarını tahmin ediyorlar.
Madrid hükümeti, bundan 522 yıl önce Kral II. Fernando ve Kraliçe I. Isabella'nın Alhamra Kararları uyarınca ülkeden sürgün edilen Yahudilerin torunlarının ülkeye geri dönüşlerine dair kanunu kabul etti. Kanun, kültürel bağ, miras, dil veya soyismi yoluyla İspanya'yla kan bağlarını kanıtlayabilen kişilere, talepleri üzerine, vatandaşlık verilmesini öngörüyor.
İsrail'deki Latin Amerikalı, İspanyol ve Portekizliler Derneği, Sefarad Yahudileri olarak da bilinen İspanyol asıllı Yahudilerin, Avrupa Birliği'nde de bir kapı sahibi olabilmek için topluca vatandaşlık başvurusunda bulunduklarını bildiriyor. İspanya vatandaşlığı başvuruları ile ilgilenen avukat Maya Weiss-Tamir El Mundo'ya verdiği demeçte, “İnsanlar orada (İspanya'da) çalışmak istiyorlar ve işin içinde duygusal bağlar da var” dedi.
Geri dönüşü serbest bırakan kanun teklifinin kabul edilmesi üzerine konuşan İspanya Adalet Bakanı Alberto Ruiz Gallrdon ise “Bugün geçirdiğimiz kanun; sadece 1492'de Yahudileri sürgün eden kararname gibi gurur duymamamız gereken geçmişimizle alakalı olduğu için değil, ama aynı zamanda bugünün İspanyası'nın açık ve çoğulcu bir toplum olduğu gerçeğini yansıttığı için derin bir tarihi anlama sahiptir” dedi.
İber Yarımadası'ndaki geçmişi Roma dönemine kadar giden İspanya Yahudileri, hoşgörünün ve kültürün altın çağı olarak kabul edilen Endülüs Emevi Devleti'nin yönetimi altında Batı Avrupa'da bir zamanlar Hristiyan ve Müslüman komşularıyla barış içinde yaşayan en büyük ve zengin Yahudi cemaatiydi. İspanyol Yahudi tarihi Katolik hükümdarların ve Alhamra Kararnamesi'nin (1492) takındığı düşmanca tavırla birlikte sona erdi.
Yahudiler ya Katolikliğe geçmeye zorlanmış, ya katledilmiş ya da İspanya'dan sürgün edilmişlerdi. İspanyol Engizisyon mahkemelerinin tüm gücü onlara karşı kullanılmıştı. Birçokları Hollanda'ya, Arap ülkelerine ve Türkiye'ye, Jamaika'ya ve Güney Amerika'ya göç ettiler fakat İspanyol devrinden kalma dua etme stilleri, mutfak kültürü ve Ladino dili gibi kendine has özellikler nesilden nesile yüzyıllar boyunca aktarılmıştı.
