Tazminatı kazanıp istifa edene ihbar süresi yok
Ali Tezel Yazdı...
Sayın Ali Tezel, yazı ve makalelerinizi hem internet sitenizden hem de gazetelerden yakinen takip ediyorum. Ben özel bir şirkette sendika baş
temsilcisi olarak çalışmaktayım; verdiğiniz güncel bilgiler biz çalışanlara ışık
tutuyor. Kıdem tazminatı alabilmek için 3600 gün ve 15 yıllık sigortalılık süresinin yeterli olduğunu yazılarınızdan okudum. İşyerimde bir çalışana bu
uygulamayı yaptık ama bu hak sonucunda ihbar süresini çalışması gerektiğini söylediler. İşçi arkadaş bu ihbar süresini çalışmadığı için, kıdem tazminatının ihbar süresine tekabül eden 8 haftalık süreyi tazminatından kesip öyle ödeme
yaptılar. Bu gibi durumlarda ihbar süresi çalışma zorunluluğu var mıdır? Rüstem Kılınç
Hangi sendikaya ve konfederasyona bağlı olduğunuzu yazmamışsınız,
ama eğer Türk-İş’e bağlı bir sendikalı iseniz sizi de kara listeye alabilirler. Zira, Türk-İş üst yönetimi, doğruları sadece doğruları ifade ettiğimden beni
sevmezler, hatta yöneticisinin bizzat bana söylediği üzere beni öldürmeyi bile düşünürler. Sorunuza gelince, işçi arkadaşınızın iş akdi 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 17’nci maddesine göre feshedilmediğinden ihbar süresi gerekmez. İşçi arkadaşınız işverenden, kendisinden kesilen 8 haftalık parasını istesin. İşveren vermezse de gidip iş mahkemesinde dava açsın.
1- Emeklilikte yaş şartı 1999’da getirildi 8 Eylül 1999 günü Resmi Gazete’de yayınlanan 4447 (daha sonra 4759) Sayılı Kanun ile emeklilik için daha önce
yaş şartı yokken 1999 yılında belli bir süre prim ödeme ile belli sigortalılık süresinden sonra emekli olma şartlarının yanına üçüncü bir şart olarak
da yaş getirildi. Yine 4447 Sayılı Kanun ile getirilen bir uygulamayla, emeklilik için gereken üç şarttan yaş şartı dışındakileri yerine getirenler, çalışmayı bırakıp emekli olacakları yaşı evlerinde beklemek istemeleri nedeniyle işten ayrılmaları halinde kıdem tazminatı alabileceklerdir.
2- Emeklilik yaşını evinde bekleyen kıdemini alabilir 8 Eylül 1999 tarihli Resmi
Gazete’de yayınlanan 4447 Sayılı Yasa ile eklenen 1475 Sayılı Kanun’un 14. maddesine 5. numaralı bent eklenmiş ve işçilere emekli olmadan istedikleri takdirde işlerinden ayrılıp kıdem tazminatı alma hakkı verilmiştir. Bu bent şöyledir: “506 Sayılı Kanun’un 60’ıncı maddesinin irinci fıkrasının (A) bendinin
(a) ve (b) alt bentlerinde öngörülen yaşlar dışında kalan diğer şartları veya aynı
Kanun’un Geçici 81’inci maddesine göre yaşlılık aylığı bağlanması için öngörülen sigortalılık süresini ve prim ödeme gün sayısını tamamlayarak kendi istekleri ile işten ayrılmaları nedeniyle...” Hüküm içinde geçen maddeler ise aşağıdaki gibidir. 506’nın 60/A maddesi,
“A) Bu Kanun’un yürürlüğe girdiği tarihten sonra ilk defa sigortalı olarak çalışmaya başlayanların yaşlılık aylığından yararlanabilmesi için;
a) Kadın ise 58, erkek ise 60 yaşını doldurmuş olması ve en az 7000 gün veya
b) Kadın ise 58, erkek ise 60 yaşını doldurmuş olması, 25 yıldan beri sigortalı bulunması ve en az 4500 gün” şartlarını tamamlamaları gerekmektedir. Yeni emeklilik maddesinde görüleceği üzere sigortalılık süresi diye bir uygulama
yoktur, sadece prim ödeme gün sayısı ile belli bir yaş vardır.
Bentte geçen 506/Geçici 81. maddesi “4759 ile değişik B ve C” bentlerinde de bilindiği üzere “B” bendinde 23.05.2002 itibarıyla kadın ise 20, erkek ise yıllık sigortalılık süresi ve belirli gün sayısı ile yaş şartlarını istemektedir.
“C” bendinde de 15 yıllık sigortalılık süresi ve en az 3600 gün sayısını tamamlayanların emekli olacakları yaşlar verilmektedir ki bu bende göre,
15 yıllık sigortalılık süresi ile en az 3600 gün sayısını tamamlayanlar, işyerlerinden kıdem alarak ayrılabilirler.
SGK’NIN YAZISINI VERİP AYRILABİLİRSİNİZ
Öte yandan, yasal olarak işverenler SGK’dan kıdem hakkı kazanıldığına dair yazı gelmeden de işçilerinin 15 yıl ve 3600 gün sayılarının olduğunu görerek kıdem tazminatlarını ödeyebilirler. Bu yazı illa şart olan bir belge değildir.
3- Böyle ayrılanların önceden haber vermesine gerek yok.
1475 Sayılı İş Kanunu’nun 14’üncü maddesinin 5’inci bendi gereğince işlerinden kıdem tazminatı alarak ayrılmak isteyenler, 4857 Sayılı İş
Kanunu’nun 17’nci maddesine göre istifa etmedikleri için herhangi bir önel (ihbar süresi) vermek zorunda değillerdir. Hatta SGK’dan aldıkları bu yazıyı işverene verir vermez bile işlerini bırakma hakkına sahiptirler.
İşten ayrılmadan önce ihbar süresine uyma zorunluluğu sadece ve sadece 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 17’nci maddesine göre ayrılanlar için vardır.
