YILLIK KART AİDATLARI HUKUKA UYGUN MU?

Tüketici hakkının ihlal edildiğini düşünen ve bu çerçevede yargı yoluyla mücadele edenler yok değil. Ama gerçek şu ki, birçoğumuz nereye ne kadar ödediğimizi bile bilmiyoruz.

Neyse ki tüketici dernekleri var. Milyonlarca tüketici adına mücadale veren bu dernekler, bilgilendirmenin yanısıra sorunlu konuların takibini de kararlılıkla sürdürüyor.

Bu çerçevede, son yıllarda en çok şikayet gelen konuların başında sabit ücret var. Türk Telekom abonesi olan 19 milyon kişiden yılda toplam 3 milyar 690 milyon YTL sabit ücret tahsil ediyor. Kredi kartlarından alınan yıllık ücretler, herhangi bir kredi aldığnızda zorunlu olarak yapılan ve 300 YTL'yi bulan hayat

sigortaları, hesap işletim bedelleri, deprem bölgesine yardım adıyla başlatılan ve hala alınan ÖTV vs... Tüm bunlar hukuka uygun mu? Ödememiz

gerekiyor mu?

Hakkımızın ihlal edildiğini düşünüyorsak ne yapmamız, nereye başvurmamız

gerekiyor? Bugüne kadar mahkeme yoluyla bu tahsilatlara itiraz eden vatandaşlarımız ne gibi sonuçlar aldılar?

Bilmeniz gereken herşey bu dosyada...

Dün, Telekom'un sabit ücretini gündeme getirmiştik, bugün de bankaların

kredi kartlarımızdan tahsil ettiği yıllık aidata bakacağız..

Tüketiciler, 'kart aidatı veya ücreti' adı altında tahsil edilen paranın yasal olmadığını savunarak bankalara itiraz dilekçeleri gönderirken, kart başına alınan ortalama 30 YTL'lik aidat, kredi kartları pazarının toplam büyüklüğüne bakıldığında 1 milyar YTL civarında. 9 milyon kullanıcıda 40 milyona yakın kredi kartı var.

İDDİA: YILLIK AİDAT ALINAMAZ

Bu iddia birçok yargı kararıyla da haklı görülmüş durumda. İtiraz eden tüketicilere göre, zaten yapılan alışverişlerden komisyon alan bankaların bir de her yıl aidat alması haksız bir uygulama.

Bankalar ise tam tersini düşünüyor ve bu aidatları alma konusunda ısrarlı.

Olayın yargı boyutuna gelince, bankalara bu konuda birçok dava açıldığı ve

genellikle tüketicinin lehine sonuçlandığı görülüyor.

BANKALARIN YANITI

Bankalar yıllık kart ücretini şöyle savunuyor: "Kartların basılması, dağıtılması, kullanım ağının oluşturulması gibi altyapı masraflarına karşılık alınıyor."

Bankalar tüketicilere verdikleri para puanların, kesilen yıllık aidattan çok daha fazla olduğunu da iddia ediyor.

MAHKEME KARARLARI GENELLİKLE TÜKETİCİDEN YANA

Bankaların aidatları konusunda bugüne kadar yüzlerce mahkeme kararı çıktı.

Genellikle davacı lehine sonuçlanan davalarda, tüketiciler ödedikleri aidatları geri aldı.

Emsal kararları göz önünde bulunduran birçok banka artık yargı sürecine

taşınmadan, müşterilerden gelen itiraz dilekçeleri ile bile yıllık ücreti iptal ediyor. Ancak farklı yönde kararlar da mevcut. İşte bir örnek:

Çankaya Kaymakamlığı Tüketici Sorunları Hakem Heyeti'nin tüketici lehine

verdiği kararın iptali için bir bankayaaçtığı iptal davası hakkında Ankara 4.Tüketici Mahkemesi'nin banka lehine verdi kararın gerekçesinde "Davalı tarafından davacı Banka'dan alınan kredi kartı ile ilgili olarak üyelik ücretine

yapılan itiraz Hakem Heyeti tarafından kabul edilerek kaldırılmıştır.

Taraflar arasıda imzalanmış bulunan sözleşme getirilip incelenmiştir. Sözleşmenin 12.madde de üyenin belirtilen faiz ve vergileri bankaya ödemeyi kabul ve beyan ettiğini, giriş aidatı; bankanın bu sözleşme uyarınca verdiği / vereceği hizmetler karşılığında kart ve ek kartlar için birer defaya mahsus olmak üzere aldığı aidat olduğu, üyelik aidatı: kart ve ek kart hizmetleri karşılığı her yıl için banka tarafından üyeden alınması belirtilmiştir. Toplanan deliller dikkate

alınarak bilirkişi incelemesine gerek duyulmamıştır.

Taraflar arasındaki sözleşmede yıllık üyelik aidatı ödeneceği kararlaştırıldığından mevcut delil durumu ve dosya kapsamına göre hakem heyeti kararının kaldırılmasına karar verilmiştir" denilmektedir.

İDDİA: SÖZLEŞMEDEKİ HAKSIZ ŞARTLAR TÜKETİCİYİ BAĞLAMAZ

Tüketici Hakları Derneğİ Başkanı Turhan Çakar yıllık kart aidatının haksız şart olduğunu ve sözleşmenin tüketiciyi bağlamayacağını anlatıyor.

"Bankalar tüketicilere verdikleri kredi kartlarından çeşitli miktarlarda yıllık kart ücreti almaktadır. Her banka, tüketicilerden almış olduğu yıllık kart ücretinin miktarını kendisi belirlemektedir.

Kredi kartlarından ne miktarda yıllık ücret alınacağına ilişkin herhangi bir düzenleme bulunmamaktadır. Ancak, Banka Kartları ve Kredi Kartları Yasası'nın "Kurumsal Yönetime ilişkin Hükümler" başlığı altındaki 13.maddesinin 2.fıkrasında "Kart çıkaran kuruluşlar, kredi kartlarına uyguladıkları faiz, gecikme faizi, yıllık ücret ve her türlü komisyon oranları ile istenilen diğer bilgileri kamuoyuna yayınlanmak üzere aylık olarak Kuruma iletir. Yayınlanacak bilgi ve

belgelerin içeriği ve yayınlama usûl ve esasları Kurulca belirlenir." denilmektedir. Fakat, bu hükümde yıllık kart ücretinin açıkça alınacağı belirtilmemektedir. Belirtilmiş olsa bile, hukuki olmaz. Çünkü, Tüketicinin Korunması Hakkında Yasanın

"Sözleşmelerdeki Haksız Şartlar" başlıklı 6.maddesinde ise "Satıcı veya

sağlayıcının tüketiciyle müzakere etmeden, tek taraflı olarak sözleşmeye koyduğu, tarafların sözleşmeden doğan hak ve yükümlülüklerinde iyi niyet kuralına aykırı düşecek biçimde tüketici aleyhine dengesizliğe neden olan sözleşme koşulları haksız şarttır. Taraflardan birini tüketicinin oluşturduğu her türlü sözleşmede yer alan haksız şartlar tüketici için bağlayıcı değildir"

Nitekim bu yönde alınmış bir mahkeme kararı da mevcut:

Keçiören Kaymakamlığı Tüketici Sorunları Hakem Heyeti'nin tüketici lehine verdiği kararın iptali için bir bankanın açtığı iptal davası hakkında Ankara 2.Tüketici Mahkemesi'nin banka lehine verdiği kararın gerekçesinde '4077 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun'un 31. ve 4822 Sayılı Kanunla Değişik 4077 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun 6.maddesine dayanılarak hazırlanan Tüketici Sözleşmelerindeki Haksız Şartlar Hakkında Yönetmelik'in 7.maddesinde ve Yargıtay 13.Hukuk Dairesi 23.11.2005, E. 2005/11428, K. 2005/17306 kararında belirtilen 'satıcı, sağlayıcı ve kredi veren tarafından tüketici ile akdedilen sözleşmede kullanılan haksız sözleşme şartları geçersizdir. Tüketici sözleşmedeki haksız şartın gereğini yerine getirmez. Hukuken haksız şartlar batıldır.Yani geçersizdir.' Hükmüne göre tüketici ile banka arasında akdedilen sözleşme tüketici aleyhine haksız şart içerdiği, kabul edilmiştir. Somut olayda; kredi kartı kullanıcısından alınan üyelik ücretinin sözleşmede yer alan haksız şart niteliğinde olduğu ve bu nedenle "Keçiören Tüketici Sorunları Hakem Heyeti" kararının yasa ve mevzuata uygun olduğu anlaşıldığından davacı bankanın itirazının reddine karar verilmiştir." denilmektedir.

TALEP OLMADAN KART GÖNDEREN BANKALAR BİLE VAR

*5464 sayılı Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanununa göre "Kart çıkaran

kuruluşlar, talepte bulunmayan veya sözleşme imzalamayan kişiler adına

hiçbir şekil ve surette kart veremezler." denilmektedir. Ancak bazı bankalar ısrarla bir şekilde bilgilerine ulaştıkları tüketicilere kredi kartı gönderiyor. Bunu yaparken 'müşterisini ödüllendiriyormuş' süsü veren banka, kanunen sorumluluğu olmasına rağmen müşteriye sormuyor, bütün kararları tek taraflı alıyor ve uyguluyor.

YILLIK KART AİDATINI GERİ ALMAK İÇİN NE YAPMAK GEREKİYOR?

1- Gelen hesap ekstresine karşı 30 gün içinde itiraz dilekçesi yazıp,

iadeli taahhütlü olarak ilgili Bankaya göndermelisiniz.

2- Yapacağınız bu itiraz hesap ekstresini ödeme mükellefiyetinizi ortadan

kaldırmayacaktır. Bu nedenle hesap ekstresinde ödeyeceğiniz

tutarı Banka'ya ödeyiniz.

3- Banka tarafından tahsil edilen kart ücreti size iade edilmez veya bir

sonraki hesap ekstresinde mahsup edilmez ise,

bu takdirde ikamet ettiğiniz ilçenin Kaymakamlık binasında bulunan

Tüketici Sorunları Hakem Heyetine dilekçe başvurunuzu

ücretsiz olarak yapınız.

HABERTÜRK'ÜN NOTU: Yıllık kart aidatını mahkemeye taşıyan tüketici,

parasını geri alıyor.

Bankalar ise mahkemeye kararlarına rağmen itiraz etmeyen müşterilerinden

yıllık aidat almaya devam ediyor.

Uygulamada birlik olması için herkesin tek tek mahkemeye başvurması mümkün olmayacağından, BDDK'nın bu konuda acil bir düzenleme

yapması ve hala kart aidatı ödeyen tüketicilerin mağduriyetini önlemesi

gerekiyor.

Not: Katkılarından dolayı TÜDEF, Tüketiciler Birliği ve TÜBİDER baştaolmak

üzere tüketici derneklerine teşekkür ederiz.