Fiyort kıyı tipi nedir ve nerelerde görülür? Fiyort kıyı tipi nasıl oluşur?
Kara parçaları ile deniz ve okyanus gibi suları birbirinden ayıran şeride kıyı ya da kıyı şeridi adı verilmektedir. Arkasında yer alan yeryüzü şekilleri, yeryüzünde meydana gelen tektonik hareketler ve denizlerin seviyesinde meydana gelen değişikliklere bağlı olarak farklılıklar da gösterebilen kıyılar, alçak ve yüksek kıyılar olmak üzere ikiye ayrılırlar. Ayrıntılar içeriğimizin devamında…
Buzul vadilerini oluşturan buzulların erimesi ve bu bölgenin deniz suları ile dolmasıyla oluşan fiyort kıyı tipi yüksek kıyılar sınıfında yer almaktadır. Bazı durumlarda kıyıda kilometrelerce içeri ulaşabilen fiyort kıyı tipi özellikleri nelerdir? Fiyort kıyı tipi Türkiye’de nerelerde görülür? İşte, tüm detaylar…
Fiyort Kıyı Tipi Nedir?
Buzul vadilerindeki buzların erimesi ve buraların deniz suları ile dolması neticesinde oluşan fiyort kıyı tipi; ince, uzun yapısı ve dik yamaçları ile dikkat çeken bir yeryüzü şeklidir. Sular dolmadan önce buzullar tarafından aşındırılan ve görünümü açısından U harfine benzeyen fiyortların derinliği bazı yerlerde 1000 metrenin üzerine de çıkabilmektedir. Oldukça keskin olan yamaçlardan ve dallı budaklı kollardan meydana gelen bu kıyı tipi, bazı durumlarda kıyıdan yaklaşık 10 kilometre kadar içeri de girebilmektedir.
Fiyort Kıyı Tipi Nasıl Oluşur?
En gelen ifadeyle fiyort kıyı tipi, buzullar tarafından aşındırılan vadilerin deniz ya da okyanus suları tarafından doldurulması neticesinde oluşmaktadır. Oldukça derin olan bu buzul vadilerinde bulunan buzullar, zaman içinde vadi tabanlarını aşındırırlar ve bu vadiler bu şekilde deniz ya da okyanus suyuyla buluşurlar. Su ile ilk temasta bu şekilde bulunan buzulların tamamen erimesi neticesinde ise U şekline benzeyen bu vadi tamamen deniz suları dolar ve fiyort kıyı tipi adı verilen yeryüzü şekli ortaya çıkar. U şeklinde olması sebebiyle oldukça derin ve dik yamaçlı bir kıyı tipi olan fiyortların derinlikleri bazı yerlerde 1000 metrenin üzerine de çıkabilmektedir.
Fiyort Kıyı Tipi Özellikleri
Fiyort Kıyı Tipi Hangi Ülkelerde Görülür?
Bir önceki ara başlığımızda fiyortların yüksek enlemlerde görülen bir kıyı tipi olduğundan bahsetmiştik. Fiyort kıyı tipi ağırlıklı olarak Alaska, Grönland, Norveç ve İsveç gibi yüksek enleme sahip olan coğrafya ve ülkelerde görülmektedir. En güzel örneklerine ise Norveç’te rastladığımız bu kıyı tipi, aynı zamanda bu ülkede balıkçılığın gelişmesine de önemli katkılarda bulunmaktadır.
Fiyort Kıyı Tipi Türkiye’de Nerelerde Görülür?
Türkiye’de yer alan tek fiyort kıyı tipi Hamsilos Koyu’dur. Hamsilos Koyu; Sinop’a yaklaşık 10 kilometre mesafede bulunmakta, buzulların aşındırması ve bu alana deniz sularının dolması ile oluşmuştur. Bunun dışında ise Türkiye’de fiyort kıyı tipi örneklerine rastlanmamaktadır. Bu tip kıyıların oluşmasında buzulların etkili olması ve Türkiye’nin ise buna uygun bir enlem üzerinde yer almıyor oluşu, fiyort kıyı tipinin ortaya çıkmasını engellemiştir.
