Düzensiz rejim akarsu nedir? Rejimi düzensiz akarsuların özellikleri ve Türkiye'den örnekleri
Belirli bir yatak üzerinde eğim boyunca, yer yüzünde ya da yer altında akan sulara akarsu adı verilmektedir. Büyük bir çoğunlukla tatlı sulardan meydana gelen akarsular, sürekli olarak hareket eden su kütleleri olarak da tarif edilebilirler. Akarsuların bir yıl içinde taşıdığı su miktarındaki değişimlere ise rejim adı verilmektedir ve tüm akarsular düzenli, düzensiz ve karma rejime sahip akarsular olarak üç ayrı kategoride değerlendirilirler. Ayrıntılar yazımızın devamında…
Türkiye’de bulunan akarsuların büyük bir bölümü yağış miktarındaki değişimler, yağışların türleri ve beslenme kaynakları gibi sebeplerle düzensiz bir rejime sahiptir. Peki, Türkiye’de rejimi düzensiz akarsu örnekleri nelerdir? Dünyada düzensiz rejimli akarsu örnekleri hangileridir? İşte, tüm detaylar…
Düzensiz Akarsu Rejimi Nedir?
Düzensiz rejim ne demek sorusuna yanıt vermeden önce rejim kavramından kısaca bahsetmek gerekmektedir. Bir akarsuyun yıl içinde taşıdığı su miktarındaki değişimlere bağlı olarak akarsular; düzenli, düzensiz ve karma rejimli akarsular olarak üçe ayrılırlar.
Taşıdığı su miktarında yıl boyunca büyük değişimler meydana gelen akarsulara düzensiz rejim akarsular adı verilmektedir. Yağış rejiminin düzensiz olduğu bölgelerde görülen düzensiz rejimli akarsuların taşkın yaşanma riski oldukça fazladır.
Rejimi Düzensiz Akarsuların Özellikleri
Düzensiz Rejim Akarsu Örnekleri
Yağış rejiminin düzenli olduğu Ekvator kuşağı dışında kalan tüm bölgelerde düzensiz rejime sahip akarsular görülmektedir. Ganj, İndus ve Tuna gibi dünyanın önemli nehirleri, düzensiz rejime sahip akarsular olarak dikkat çekmektedir.
Ganj Nehirleri: Hindistan ve Bangladeş sınırları içinde akan Ganj Nehri; 2700 metre uzunluğuyla dünyanın önde gelen akarsuları arasında yer almaktadır.
İndus Nehri: Pakistan’ın en önemli nehirlerinden bir tanesi olan İndus Nehri, 3000 kilometreyi aşan uzunluğuyla Pakistan ekonomisinin en önemli su kaynağı olarak değerlendirilmektedir.
Tuna Nehri: Volha Nehri’nden sonra Avrupa’nın en geni havzasına sahip olan akarsuyu olan Tuna Nehri, 11 ülkenin sınırları içinde geçer ve son olarak Karadeniz’e dökülmektedir.
Türkiye’den Rejimi Düzensiz Akarsu Örnekleri
Türkiye’de yer akarsuların büyük bir bölümü, kışın yağan karların ilkbahar aylarında erimesi ve yağış rejiminin düzensiz olması sebebiyle düzensiz rejime sahip olmalarıyla dikkat çekerler. Türkiye’deki akarsuların düzensiz rejime sahip olmasının nedenleri şu şekilde sıralanabilir.
Yağış Rejimi: Türkiye’nin birçok bölgesinde yağış rejiminin düzensiz olması, akarsuların da düzensiz rejime sahip olmasına olanak sağlamaktadır.
Yağış Biçimi: Kış aylarında yağan karların ilkbaharda eriyerek akarsuları beslemesi, Türkiye’deki akarsuların rejiminin düzensiz olmasına neden olurlar.
Barajlar: Üzerinde baraj bulunmayan akarsularda, suların bırakılmaması nedeniyle düzensiz rejim görülmektedir.
Akarsuların Beslendiği Kaynaklar: Türkiye’deki akarsuların beslenme kaynaklarının muhtelif olması, akarsuların rejimlerinin düzensiz olmasının sebeplerinden bir tanesidir.
Türkiye’den rejimi düzensiz akarsu örnekleri ise şu şekildedir:
Kızılırmak: Türkiye sınırları içinde doğan ve denize dökülen Kızılırmak; geçtiği bölgelerdeki tarım arazilerinin sulanmasında da aktif olarak kullanılmaktadır.
Yeşilırmak: Samsun’a bağlı Çarşamba ilçesinden Karadeniz’e dökülen Yeşilırmak Türkiye’deki düzensiz rejime sahip akarsular arasında yer alır.
Fırat Nehri: Güneybatı Asya’nın en uzun nehri olmasıyla da bilinen Fırat Nehri, Basra Körfezi’ne dökülmektedir.
Dicle Nehri: Fırat Nehri ile birlikte bölgesinin en büyük iki nehrinden bir tanesi olan Dicle Nehri; Fırat ile birleşerek Basra Körfezi’ne dökülmektedir.
