Düzenli rejim akarsu nedir? Rejimi düzenli akarsuların özellikleri ve Türkiye'den örnekleri
Yeryüzünde ya da yerin altında belirli bir yatak üzerinde akan sulara akarsu adı verilmektedir. Yeryüzünde yer alan tüm tatlı suların yaklaşık olarak %2'sini oluşturan ve eriyen karlar ile buzların yanında yer altı kaynak suları ile de beslenen akarsuların yıl içindeki akım miktarı ise farklılık gösterebilmektedir. Rejim adı verilen ve akarsuların taşıdığı su miktarı anlamına gelen bu kavram; düzenli rejim ve düzensiz rejim olarak kendi içinde ikiye ayrılmaktadır. Ayrıntılar yazımızın devamında…
Tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de yer alan akarsular da kendileri has birtakım özelliklere sahiptir ve bu akarsuların rejimleri birtakım değişkenlere bağlı olarak farklılık gösterirler. Peki, Türkiye’den rejimi düzenli akarsu örnekleri hangileridir? Rejimi düzenli akarsular nelerdir? İşte, tüm detaylar…
Düzenli Rejim Akarsu Nedir?
Düzenli rejim akarsu ne demek sorusuna yanıt aramadan önce rejim kavramının ne anlama geldiğinden bahsetmek yerinde olacaktır. Rejim, bir akarsuyun taşıdığı su miktarının yıl içinde yaşadığı değişiklik anlamına gelmektedir. Bir akarsuyun rejimi; bölgede görülen yağışın çeşitleri, bölgenin iklim özellikleri, akarsuyun beslenme kaynakları, arazinin eğimi ve yeryüzü şekilleri gibi birçok faktöre bağlı olarak düzenli rejim, düzensiz rejim ve karma rejim olmak üzere üçe ayrılmaktadır.
Bugünkü yazımızın konusu olan düzenli rejim akarsu; bir akarsuyun taşıdığı su miktarının yıl içinde çok fazla değişikliğe uğramaması anlamına gelmektedir. Çoğunlukla yağış rejimin düzenli olduğu ekvatoral bölgelerde görülen bu akarsularda taşkın riski de oldukça düşüktür.
Rejimi Düzenli Akarsuların Özellikleri
Düzenli Rejim Akarsu Örnekleri
Dünyadaki rejimi düzenli olan akarsular, çoğunlukla ekvatoral bölgede ve ılıman okyanus ikliminin hâkim olduğu coğrafyalarda görülmektedir. Bu bölgede gerçekleşen yağışların rejimlerinin oldukça düzenli olması, bu bölgedeki akarsuların rejimlerinin de düzenli olmasına olanak sağlamaktadır. Bu bölge içinde yer alan Amazon ve Kongo nehirleri, rejimi düzenli olan akarsulara örnek olarak verilebilir.
Amazon Nehri: Güney Amerika’da yer alan ve dünyanın en uzun nehirlerinden bir tanesi olan Amazon Nehri; yıl boyunca taşıdığı su miktarıyla düzenli rejime sahip olan akarsular arasında yer almaktadır. 6000 kilometreyi aşan bir uzunluğa sahip olan bu nehir, Atlas Okyanusu’na dökülmektedir.
Kongo Nehri: Orta Batı Afrika’nın en büyük nehri olan Kongo Nehri de tıpkı Amazon gibi düzenli bir rejime sahiptir. Yaklaşık 4700 kilometre uzunluğa sahip olan bu nehir Amazon ile birlikte dünyanın ikinci büyük yağmur ormanını beslemesiyle de dikkat çekmektedir.
Türkiye’den Rejimi Düzenli Akarsu Örnekleri
Türkiye’de rejimi düzenli olan akarsular çoğunlukla Karadeniz Bölgesi’nde yer almaktadır. Bu bölgenin yağış rejimin diğer bölgelere kıyasla daha düzenli olması, akarsuların da rejimlerinin düzenli olmasını sağlamaktadır.
Bartın Çayı: Karadeniz Bölgesi’nde yer alan Bartın Çayı; sahip olduğu düzenli rejimi ile üzerinde taşımacılık yapılmasına da imkân tanımaktadır. 107 kilometrelik biz uzunluğa sahip olan Bartın Çayı, Karadeniz’e dökülmektedir.
Çoruh Nehri: Karadeniz Bölgesi’nin en önemli nehirlerinden bir tanesi olan Çoruh Nehri de rejimi düzenli olan akarsular arasında yer almaktadır. Türkiye sınırları içinde doğan Çoruh Nehri; Batum sınırları içinde Karadeniz’e dökülmektedir.
