Hafniyum nedir, nerelerde kullanılır? Hafniyum kullanım alanları, özellikleri, periyodik tablodaki simgesi ve yeri
Olağanüstü özellikleriyle kendini birçok metalden ayıran element, zirkonyum elementiyle birçok bakımdan benzerlik taşımaktadır. Korozyon direnci de oldukça yüksek olan element, mükemmel mekanik özelliklere sahiptir. Hafniyum nedir, nerelerde kullanılır? Hafniyum kullanım alanları, özellikleri, periyodik tablodaki simgesi ve yeri nedir? İşte, detaylar.
Adını Kopenhag şehrinin Latince karşılığı olan Hafnia’dan element, 1923’te Dirk Coster ve George Charles de Hevesy tarafından Danimarka’nın Kopenhag şehrinde keşfedilmiştir. Bileşik ve alaşımları pek çok üründe kullanılmaktadır. Hafniyum nedir? Nerelerde kullanılır? Hafniyum simgesi, sembolü ve periyodik tablodaki yeri nedir? Kullanım alanları ve özellikleri nelerdir? İşte, merak edilen detaylar.
Hafniyum Nedir?
Parlak, gümüşî gri renkte ve sünek bir yapıya sahip olan metal, kimyasal özellikleri itibariyle zirkonyumla benzerlik taşımaktadır. Kimyasal tepkimeleri ve bileşikleri aynıdır. Ancak zirkonyumla yoğunlukları bakımından ayrılmaktadır. Hafniyumun yoğunluğu zirkonyumdan yaklaşık iki kat fazladır. Havada oksitlenerek yüzeyinde korozyonu önleyen koruyucu bir film tabakası oluşumu gözlenir. Bu tabaka oldukça yüksek korozyon direncine sahiptir; nitritten bile korur. Hidroflorik asitte çözünür; metal asitlerden ve alkalilerden etkilenmez.
Hafniyum Nerelerde Kullanılır?
En büyük kullanım alanını jet motorları oluşturmaktadır. Jet motorlarının ateşleme bölümündeki türbin fanlarında karışım toplayıcı olarak kullanılmaktadır. İkinci büyük kullanım alanını ise, nükleer reaktör kontrol çubukları oluşturur. Nükleer yakıtı tekrar işleyen santrallerde, bakır elektrot başlıklarda ve kulaklık mıknatıslarında da kullanımına rastlanır.
Hafniyum oksit, nükleer reaktörlerde yaklaşık 200 derecede termobakır ayırma işleminde kullanılmaktadır. Hafniyum bileşikleri özel reaktörlerde, kesici aletlerde ve kimyasal işlemlerde kullanılmaktadır. Ayrıca, vakum tüplerinde gaz giderici olarak da kullanımına rastlanmaktadır. Element; demir, titanyum, nikel, niyobyum ve tantal gibi metallerle alaşımları farklı alanlarda yaygın olarak kullanılır. Bilinen en refrakter bileşiği hafniyum karbürdür.
Hafniyum Simgesi
Element, “Hf” simgesiyle ifade edilmektedir. Doğada az rastlanan elementler arasında bulunur. Yerkabuğunda ağılığına göre milyonda 3,3 oranında bulunduğu öngörülmektedir. Güneş atmosferinde de hafniyum buharı tespit edilmiştir. Doğada serbest olarak bulunmaz; genelde zirkonyum minerallerinde yer alır. Bu mineraller; zirkon, alvit ve thorvetittir. Dünya üzerindeki tüm hafniyum elementinin en önemli kaynağı zirkondur. Zirkonyum minerallerinin çoğu %1 ile %5 oranlarında hafniyum içermektedir.
Hafniyum Sembolü
Element periyodik tabloda “Hf” sembolüyle temsil edilmektedir. Hafniyumun bilinen bir biyolojik rolü yoktur ve düşük toksisiteye sahiptir.
Hafniyum Periyodik Tablodaki Yeri
Periyodik tablonun 6. periyodunun 4. grubunda yer alan bir elementin atom numarası 72'dir. Doğada bulunan kararlı izotopları şöyledir; Hf-174, Hf-176, Hf-177, Hf-179, Hf-180 şeklindedir. Radyoaktif izotoplarının yarılanma ömürleri oldukça kısadır.
Hafniyum Kullanım Alanları
Hafniyum Özellikleri
Türkiye’de bazı sahil kumlarında zirkon mineralleri yer almaktadır ancak ekonomik bulunmadığından dolayı zirkonyum ve hafniyum madenciliği yapılmamaktadır
