Her şey istihdam için 17 koldan teşvik

4/a (SSK) kapsamında sigortalı çalıştıran özel sektör iş yerlerine kayıtlı istihdamın artırılması, kadın-genç-engelli gibi dezavantajlı grupların istihdamı, bölgesel, büyük ölçekli yatırımlar ile stratejik yatırımların özendirilmesi, bölgesel gelişmişlik farklılıklarının azaltılması gibi amaçlarla çeşitli kanunlarla sigorta primi teşviki, destek ve indirim imkânı sağlanıyor. Bunların sayısı 17’yi buluyor. İşsizliğin daha da artmasını önlemede büyük rol oynayan ve 2020 yılında devam edecek teşvik ve destekler şöyle:

5 PUANLIK PRİM İNDİRİMİ: Özel sektör işverenlerine, çalıştırdıkları sigortalılara ilişkin prime esas kazanç üzerinden hesaplanan sigorta primlerinin işveren hissesinde 5 puanlık indirim uygulanıyor. Bu teşvikten yararlanabilmek için aylık prim ve hizmet belgesinin Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) yasal süresinde verilmesi, primlerin zamanında ödenmesi, yapılandırılmış prim borcu varsa ödemelerin düzenli yapılması gerekiyor. Prim veya idari para cezası borcu olan, kayıt dışı sigortalı çalıştıran, sahte sigortalı bildiriminde bulunan işveren yararlanamıyor. Emekli olduktan sonra sosyal güvenlik destek primine (SGDP) tabi olarak çalışanlar için 5 puanlık prim indirimi uygulanmaz.

2020 yılında işçi başına aylık 147.15 TL ile 1103.62 TL arasında değişen tutarda prim indirimi sağlanacak.

YURT DIŞINA GÖTÜRÜLEN İŞÇİLERDE 5 PUANLIK İNDİRİM: Türk firmalarınca yurt dışındaki iş yerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçilerin genel sağlık sigortası (GSS) primlerinin işveren hissesinin 5 puanlık kısmı Hazine’den karşılanıyor. Yurt dışına götürülen işçiler dolayısıyla GSS için normalde asgari ücretin üç katını aşmamak üzere yüzde 14.5 oranında işveren primi alınıyor. Teşvik kapsamında 2020 yılında işçi başına aylık 147.15 TL ile 441.45 TL arasında prim indirimi uygulanacak.

TEŞVİKLİ YATIRIMLARA İSTİHDAM DESTEĞİ: Teşvik belgeli yatırımlar kapsamında istihdam edilen kişiler için prim teşviki uygulanıyor. Altıncı bölgedeki yatırımlarda asgari ücret üzerinden sigortalı ve işveren hissesi prim tutarının tamamı karşılanıyor. Diğer bölgelerdeki yatırımlarda ise asgari ücret üzerinden ödenen sigorta primlerinin işveren hisseleri Sanayi Bakanlığı bütçesinden karşılanıyor. 2020 yılında işçi başına aylık olarak, 6. bölgede 1025.68 TL, diğer bölgelerde ise 603.31 TL teşvik uygulanacak.

GENÇ GİRİŞİMCİ TEŞVİKİ: Gelir Vergisi Kanunu uyarınca kazanç istisnasından yararlanan ve vergi mükellefiyeti başlangıç tarihi itibarıyla 18 yaşından büyük 29 yaşından küçük gençlerin sigorta primleri bir yıl süreyle bütçeden karşılanıyor. Adi ortaklık ve şahıs şirket ortaklıklarında sadece bir ortak bu teşvikten yararlanabiliyor. Teşvikten yararlanabilmek için 18-29 yaş aralığında olmak ve ilk defa iş yeri açmak gerekiyor. Genç girişimcilere sağlanan prim teşviki tutarı aylık 1015, yıllık 12 bin 184 TL’ye ulaşacak. Genç girişimciler ayrıca üç yıl süreyle kazançlarının yıllık 75 bin liraya kadar olan kısmını indirebiliyorlar. Böylece yıllık 15 bin 720 liraya kadar vergiden kurtulabilecekler.

4/B (BAĞ-KUR) 5 PUAN TEŞVİKİ: 4/b kapsamındaki sigortalılar, primlerini yasal süresi içinde ödemeleri ve SGK’ya prim ya da idari para cezası borçları bulunmaması koşuluyla 5 puan sigorta primi indiriminden yararlanıyorlar. Sigorta primleri bütçeden karşılanıyor. Bu haktan isteğe bağlı sigortalılar yararlanamıyor. Bu teşvik kapsamında 2020 yılında esnaf ve şirket ortağı 4/b’lilere aylık 147.15 TL ile 1103.62 TL arasında teşvik uygulanacak.

ASGARİ ÜCRET DESTEĞİ: Geçen yıl 500’den fazla işçi çalıştırılan iş yerlerinde işçi başına aylık 100 TL, 500’den az işçi çalıştırılan iş yerlerinde ise işçi başına aylık 150 TL asgari ücret desteği uygulandı. 2020 yılında işçi sayısına bakılmadan tüm iş yerlerinde işçi başına aylık 75 TL asgari ücret desteği uygulanacak. Asgari ücret desteği geçen yıl İşsizlik Sigortası Fonu’ndan karşılandı, bu yıl nasıl finanse edileceği henüz belli olmadı.

İŞSİZLİK ÖDENEĞİ ALANLARIN İSTİHDAMINDA PRİM TEŞVİKİ: İşsizlik maaşı almakta olan bir işçiyi işe alan işverene, işsizlik maaşının kalan süresi boyunca prim teşviki uygulanıyor. Bu kapsamda 2020 yılında, asgari ücretle çalıştırılan işçi için aylık 985.90 TL, tavan ücretle çalıştırılan işçi için de 7394.28 TL teşvik uygulanacak. On ay işsizlik maaşı alma hakkı bulunan bir işçiyi, 3. ayda işe alan işveren, 8 ay boyunca teşvikten yararlanabiliyor.

GENÇ, KADIN, MESLEKİ BELGE SAHİBİ İSTİHDAMI TEŞVİKİ: Özel sektör işverenlerine, 31 Aralık 2020 tarihine kadar işe aldıkları 18-29 yaş arasındaki erkekler, 18 yaşından büyük kadınlar ve mesleki belge sahibi sigortalılar için, sigorta primine esas kazançlar üzerinden hesaplanan sigorta primi işveren payının tamamı 6 aydan 48 aya kadar değişen sürelerle İşsizlik Sigortası Fonu’ndan karşılanıyor. Bu kapsamda 2020 yılında işçi başına aylık 603.31 TL ile 4524.86 TL arasında değişen tutarlarda teşvik uygulanacak.

İLAVE İSTİHDAM TEŞVİKİ: 31 Aralık 2020 tarihine kadar işe alınan sigortalılar için imalat sanayi veya bilişim sektöründe faaliyet gösteren iş yerleri için brüt asgari ücreti geçmemek üzere prime esas kazanç üzerinden hesaplanan sigortalı ve işveren hissesi primlerinin tamamı; diğer sektörlerde ise asgari ücret üzerinden hesaplanan primler işsizlik fonundan karşılanacak. Bu destekten yararlanma süresi 12 ay. Bu süre, işe giriş tarihi itibarıyla 18 yaşından büyük kadınlar, 18 yaşından büyük 25 yaşından küçük erkek sigortalılar ile İŞKUR’a kayıtlı engelliler için 18 aya kadar uzatılabiliyor. Yeni bir kanun değişikliği yapılmadığı takdirde teşvik süresi 31 Aralık 2020 tarihini geçemeyecek. Bu kapsamda imalat veya bilişim sektöründe işçi başına aylık 1103.62 TL ile 2943 TL arasında, diğer sektörlerde ise aylık 1103.62 TL teşvik uygulanacak.

ÇOK TEHLİKELİ İŞ YERLERİNDE İŞSİZLİK SİGORTASI TEŞVİKİ: Türkiye genelinde çok tehlikeli sınıfta yer alan iş yerlerinde 10 kişiden fazla çalışanı bulunan işveren, son 3 yıl iş yerinde ölümle veya sürekli iş göremezlikle sonuçlanan iş kazası meydana gelmemişse işsizlik sigortası primini yüzde 50 indirimli ödüyor. Bu kapsamda 2020 yılında işçi başına aylık 29.43 TL ile 220.72 TL arasında değişen tutarda teşvik sağlanacak.

ENGELLİ İSTİHDAMI TEŞVİKİ: Özel sektöre ait iş yerlerinde çalıştırılan engelli sigortalıların, asgari ücret üzerinden hesaplanan sigorta primi işveren hisselerinin tamamı bütçeden karşılanıyor. 2020 yılında işçi başına aylık 603.31 TL ile 1706.03 TL arasında prim teşviki uygulanacak.

AR-GE VE TASARIM TEŞVİKİ: AR-GE/Tasarım ve destek personeli ile Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu uyarınca ücreti gelir vergisinden muaf olan personel için ödenmesi gereken işveren sigortası priminin yarısı bütçeden karşılanıyor. 2020 yılında işçi başına aylık 375.23 TL ile 2814.24 TL teşvik uygulanacak.

KÜLTÜR YATIRIMLARI VE GİRİŞİMLERİNDE PRİM TEŞVİKİ: Kültür yatırım belgesi almış olan iş yerlerinde fiilen çalışanların prime esas kazançları üzerinden hesaplanan işveren sigortası priminin 3 yıl boyunca yüzde 50’si, kültür girişim belgesi almış iş yerlerinde çalışanların ise 7 yıl boyunca yüzde 25’i Kültür ve Turizm Bakanlığı bütçesinden karşılanıyor.

Bu kapsamda 2020 yılında yatırımlarda işçi başına aylık 379.05 TL ile 2842.93 TL arasında, girişimlerde ise 261.19 TL ile 1958.93 TL arasında teşvik uygulanacak.

SOSYAL HİZMETLERDEN FAYDALANAN ÇOCUKLARIN İSTİHDAMI: Sosyal hizmetlerden faydalanan çocukları istihdam eden özel sektör işverenlerinin asgari ücret üzerinden hesaplanan sigorta primlerinin tamamı 5 yıl süreyle bütçeden karşılanıyor. 2020 yılında kişi başına aylık 1103.62 TL ile 2060.09 TL arasında teşvik uygulanacak.

SOSYAL YARDIM ALANLARIN İSTİHDAMI: Son bir yıl içinde düzenli nakdi sosyal yardımlardan en az bir defa yararlanmış olanların ikamet ettiği hanede yaşayan işsiz kişiyi işe alanlara, asgari ücret üzerinden hesaplanan sigorta primi işveren hissesi 12 ay süreyle Aile Bakanlığı bütçesinden karşılanıyor. 2020 yılında işçi başına aylık 603.15 TL ile 1706.77 TL arasında teşvik sağlanacak.

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HİZMETLERİNİN DESTEKLENMESİ: Çalışan sayısı 10’dan az olan tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin desteklenmesi amacıyla prim teşviki uygulanıyor. 2020 yılında işçi başına aylık teşvik tutarı tehlikeli iş yerlerinde 41.20 TL, çok tehlikeli iş yerlerinde ise 47.08 TL olarak uygulanacak.

İŞBAŞI EĞİTİM PROGRAMINI TAMAMLAYANLARIN İSTİHDAMINDA TEŞVİK:31 Aralık 2018 tarihine kadar başlatılan işbaşı eğitim programını tamamlayan kişileri üç ay içinde işe alan özel sektör işverenlerinin, asgari ücret üzerinden ödemeleri gereken primlerinin tamamı işsizlik fonundan karşılanıyor. Teşvik süresi imalat sektöründe 42 ay, diğer sektörlerde 30 ay olarak uygulanıyor. Bu teşvikin, yeni işbaşı eğitim programını tamamlayanlar yönünden güncellenmesi bekleniyor.

İLAVE 6 PUANLIK PRİM İNDİRİMİ: 51 il ile Gökçeada ve Bozcaada’da 2013 yılından beri uygulanmakta olan ilave 6 puanlık prim indirimi teşvikinin süresi 31 Aralık 2019 tarihinde sona erdi. Uzatmaya ilişkin de bir karar alınmadı. Önümüzdeki günlerde bir uzatma kararı alınmadığı takdirde, söz konusu 51 il ve 2 ilçede ilave 6 puanlık prim uygulaması ocak ayından geçerli olmak üzere sona erecek.