Maaşlı çalışanların ilk çeyrekteki kaybı 89 milyar TL
İlk çeyrekte işgücü ödemelerinin ekonomideki payı yüzde 31.5'e geriledi. İlk çeyrekler karşılaştırıldığında bu son 14 yılın en düşük oranı oldu. Eğer oran geçen senenin ilk üç ayındaki yüzde 35.5'lik seviyesinde kalsaydı çalışanlara 698.1 milyar TL yerine 787.1 milyar TL maaş ödenecekti. Maaşlı çalışanların bu yılın ilk çeyreğinde geçen seneye göre kaybı 89 milyar TL oldu. 2020 yılının ilk çeyreğinde söz konusu oran yüzde 39.1 seviyesindeydi. Bu oran korunmuş olsaydı ise çalışanlara fazladan 167.9 milyar lira ödeme yapılırdı
TÜİK Türkiye ekonomisinin ilk çeyrekte geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 7.3 büyüdüğünü açıkladı. Büyüme yüzde 7.2'lik piyasa beklentisinin hafif üzerinde geldi.
Türk ekonomisi büyümesini sürdürürken işgücü ödemelerinin yani çalışan maaşlarının ekonomi içerisindeki payı da düşmeye devam etti.
İşgücü ödemeleri 2022'nin ilk çeyreğinde aslında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 59.6 artarak 698 milyar 109 milyon 163 bin lira oldu. Bu büyüme 2000 yılının ikinci çeyreğinden bu yana işgücü ödemelerindeki en yüksek artış oldu. 2000'in ikinci çeyreğinde artış yüzde 60.4 olmuştu. Tabii mart ayında enflasyon yüzde 60.95 olarak açıklandığını göz önünde bulundurmak gerekiyor.
DÖRT PUANLIK DÜŞÜŞ
TÜİK verilerine göre işgücü ödemelerinin cari fiyatlarla Gayrisafi Katma Değer içerisindeki payı ise geçen yılın ilk çeyreğinde yüzde 35.5 iken bu yılın ilk çeyreğinde yüzde 31.5'e geriledi. 2020'nin ilk çeyreğinde ise oran yüzde 39.1 düzeyindeydi.
NASIL HESAPLANIYOR?
TÜİK söz konusu oranı (dünya genelinde olduğu gibi) doğrudan maaşların ekonomik büyümeye bölünmesiyle elde etmiyor. Önce ürün üzerindeki vergilerden sübvansiyonlar çıkartılıyor. Ardından elde edilen vergi miktarı GSYH'den (alıcı fiyatlarıyla) düşülüyor. İşgücü ödemeleri bu kalan rakam üzerinden oranlanıyor.
Yılın ilk 3 ayı zam dönemi olduğu için maaşların ekonomideki oranı her zaman diğer çeyreklere göre daha yüksek oluyor. Yıl içerisinde enflasyonla maaşların erimesiyle genel payları da düşüyor.Dolayısıyla karşılaştırma yaparken önceki yılların ilk çeyreklerini göz önünde bulundurmak gerekiyor.
14 YILIN EN DÜŞÜK SEVİYESİNDE
Aşağıda inceleyebileceğiniz TÜİK verilerine göre 2016'nın ilk çeyreğinde maaşların oranı yüzde 40'ın üzerine çıkarak 1998 yılından bu yana yapılan hesaplamada rekor düzeye çıkmıştı. Bu yıl ise oran 2008'den bu yana en düşük seviyesine geriledi.
Peki bu orandaki düşüş miktar olarak ne anlam ifade ediyor? Yukarıdaki hesapla GSYH'den vergiler düşüldüğünde elimizde 2 trilyon 217 milyar 123 milyon 988 bin lira kalıyor. Eğer 2021'de olduğu gibi işgücü ödemelerinin oranı yüzde 35.5'te kalsaydı çalışanlara toplam 787 milyar 79 milyon 15 bin lira olacaktı. Ancak ilk çeyrekte işgücü ödemeleri 698 milyar 109 milyon 163 bin lira oldu. Yani geçen yılki oran korunamadığı için çalışanlar 88 milyar 969 milyon 852 bin lira daha az ödeme aldı.
2 YILLIK KAYIP 167.9 MİLYAR
2 yıl öncesine dönersek ise kaybın büyüklüğü çok daha fazla artıyor. Eğer işgücü ödemeleri 2 yıl önceki yüzde 39.1'lik payını koruyabilseydi çalışanlara bu yıl ilk çeyrekte 866 milyar 895 milyon 479 bin TL maaş ödemesi yapılacaktı. Bu, iki yılda maaşlı çalışanların kaybının 167 milyar 925 milyon 627 bin TL olduğu anlamına geliyor.
