KÜRŞAD OĞUZ
Yanlış anlamayın, “bugünün Deniz Gezmiş’i kim” değil soru. Bunu aramak mesnedsiz ya da en azından tarihin kendi dinamizmini inkâr etmek olur.
Sorunun özünde, Deniz Gezmiş ve arkadaşlarının savunduğu fikirlerin bugün neyi ifade ettiği yatıyor ki, Türkiye’nin son yıllarda yaşadığı dönüşüm dikkate alındığında buna cevap vermek hayati önem taşıyor. Önyargısız ve tabusuz yapmak lâzım bunu da; o fikirlerin bugün bir karşılığı var mı, varsa ne, diye sorarak.
Türkiye’nin yine karanlık ve tekinsiz günler yaşadığı, kimin kimi kullandığının hâlâ netleşmediği 1971 yılında, 12 Mart muhtırasından birkaç gün sonra sırayla yakalandı üç arkadaş; Yusuf Aslan ve Deniz Gezmiş Sivas’ta Hüseyin İnan Kayseri’de. Anayasal düzeni değiştirmeye teşebbüsten yargılanıp, 1972’de idam edildiler. Bugün bu idamların yıldönümü.
Aslında savundukları, istedikleri, özledikleri, bugün hâlâ çoğumuzun gönlünde yatan şeylerdi: Bağımsızlık, özgürlük, kardeşlik… Onlar çoğumuzdan farklı olarak bunu seslendirdikleri, dillendirdikleri, slogan haline getirip yaşatmaya çalıştıkları için öldüler…
TEMEL HEDEF UNUTULMAMALI
Bugün, bu kavramlar yine herkesin gönlünde, üstelik itiraf etmek gerekir ki dillendirmek çok daha kolay ve tehlikesiz; en azından asılmıyorsunuz. Ama bu rahatlık, içini de boşaltabiliyor bu kavramların, onları birbirine düşürebiliyor. Herkes kendi yolunda, kendince “kullanıyor” bağımsızlığı, özgürlüğü, kardeşliği… “Bağımsızlık” diye bağıran, “özgürlüğü” göz ardı edebiliyor; “özgürlük” diye bağıran “kardeşinin” özgürlüğünü unutabiliyor. Bu kavramların yeşereceği toprak “demokrasi” çoğu zaman temel hedef olmaktan çıkıyor.
Hadi daha açık söyleyelim, zaten birkaç yıldır tartışılıyor: “Ulusalcı” kanat da Deniz Gezmiş’i sahipleniyor, “liberaller” de, “muhafazakârlar” da… Ortaya, darbeyi savunanların “ben Deniz Gezmiş’çiyim” diyebildiği; “Kürt sorunu” diyemeyenlerin devrimciliğe soyunduğu bir garabet çıkabiliyor. Bu böyle bölüne bölüne uzayıp gidebilir…
DOĞRUDAN ÇIKAN YANLIŞ