Çocuğunuzda bu belirtiler varsa...

Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) Tıp Fakültesi Çocuk-Kalp Damar Cerrahi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hasan Tahsin Keçeligil, doğumsal kalp hastalıklarının genellikle "morarma, kilo alamama ve çabuk yorulma" gibi belirtilerle kendini gösterdiğini, çocuklarında bu tür belirtilere rastlayan anne-babaların çocuk kalp kliniklerine başvurmaları gerektiğini söyledi.

Çocuğunuzu kış hastalıklarından böyle koruyun

Kapalı ortamlardan uzak tutun

Kış aylarında hastalıkların çabuk yayılmasında önemli bir neden, kapalı ortamlarda geçirilen zamanın yaz aylarına göre daha fazla olmasıdır.

Özellikle çocuğunuz okul döneminde ise bu hastalıklara karşı daha savunmasız olur.

Bu nedenle mümkün olduğunca çocuğunuzu kapalı ortamlara sokmayın, hasta iken okula göndermeyin ve diğer çocuklardan uzak tutun.

El hijyenine dikkat edin

Çocuğunuzun bulunduğu ortamlarda her yere dokunmasını engelleyin.

ünkü kış aylarında bu enfeksiyonların görülmesinin nedeni, teneffüs yoluyla ve hapşırıkla oluşan mikroplardır.

Çocuklar bu tip ortamlarda bir yere dokunduğunda mikroplar ellerine bulaşır.

Bu nedenle çocuğunuza ellerini nasıl ve hangi sıklıkla yıkayacağını öğretmeniz gerekir.

Grip aşısı yaptırın

Kış enfeksiyonlarından koruyan grip aşısı 6 aydan büyük her çocuk için önerilir.

Çocuğunuz okula gidiyorsa, sağlık öyküsünde bazı kronik rahatsızlıkları varsa ya da astım, bronşit, kan hastalıkları ve romatizmal hastalıkları geçirdiyse, mutlaka grip aşısı yaptırılması gerekir.

Bağışıklığıı güçlendirin

Kış aylarında çocuklara, ekinezya, mürver çiçeği ve ekstra C vitamini içeren besin takviyeleri verilebilir.

Çocuğunuza bal yedirmek ya da ballı süt içirmek solunum yolu yumuşaklığını artırır.

Çocuğunuza kış aylarında ekstra çinko vermek enfeksiyonları azaltmaya yardımcı olur.

Çocuk iştahsız ya da sağlıksız besleniyorsa vitaminler ile takviye etmek gerekir. Normal beslenen çocuğun vitamin ihtiyacı olmaz. Beslenme düzeni kötü olan çocuğa ise balık yağı desteği verilebilir.

Sıvı tüketimini arttırın

Çocuklar hastalandıkları zaman iştahları da azalır, dolayısıyla daha az sıvı alırlar.

Böyle durumlarda da çocuğunuzun daha fazla sıvı almasını sağlamanız gerekir.

Bu ihtiyacı gidermek için taze sıkılmış meyve suları, bitki çayları (papatya, adaçayı, ıhlamur) ve ballı süt içirilebilir.

Çok kalın giydirmeyin

Kış aylarında tek bir kalın kat giydirmektense, ince birkaç kat giydirmek daha doğru.

Çünkü kat kat giydirilen ince giysi arasındaki hava ısındığı için, tek kat kalın giysiden daha sıcak tutar.

Ayrıca vücut ısısı arttığında ince katlardan birini çıkararak ısısını dengelemek mümkündür.

Bu yüzden, çocuğunuzu normalden bir kat daha fazla giydirmeniz yeterlidir.

Küçük çocuklar daha çok başlarından üşüdüğü için bere ile kaşkol giydirilmesi faydalı olur.

Dinlenmesini sağlayın

Vücudu toparlamak için dinlenmek, normalde harcanan eforu azaltmak gerekir.

Çocuğunuzu uzun süre durdurmak mümkün olmasa da ev içinde, kalabalığa çıkmadan dinlenmesini sağlamanız önerilir.

OMÜ Tıp Fakültesi Çocuk-Kalp Damar Cerrahi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hasan Tahsin Keçeligil, doğumsal kalp hastalıklarının çocuklarda çok önemli sağlık sorunlarından olduğunu söyledi. Konu hakkında açıklamalarda bulunan Prof. Dr. Keçeligil, "Bir ailenin çocukta bazı dikkat etmesi gereken durumlar vardır. Bu çocuk normal büyüme ve gelişme gösterebiliyor mu? Bu önemlidir. Bu rahatsızlıkların önemli birçoğunda büyüme ve gelişme geriliği olur. Bir morarma olabilir. Atar damar sisteminde dolaşan kan düşük oksijen satürasyonu taşır. Bundan dolayı vücutta yaygın görünen morarma olay görünür. Bebekte morarma gören ailenin uyanık olması gerekir. Yürümeye başlanıncaya kadar da bu fark edilmez ise çocuk yürümeye ve oynamaya başladığı zaman dikkat edilmesi gerekenlerden birisi oynarken benzer hareketleri yapabiliyor mu? Doğumsal kalp rahatsızlığı varsa eğer çocuk diğer çocuklar gibi bir yerde çömelir yorulur. Ya da morarmaya başlar. Buradan anlaşılmalıdır ki bu çocukta doğumsal bir kalp rahatsızlığı olabilir" dedi.

SESSİZ SEYREDEN KALP HASTALIKLARI

Dikkat edilmesine rağmen bazı sessiz seyreden doğumsal kalp hastalıklarının da olduğunu söyleyen Prof. Dr. Keçeligil, "Dikkat edilmesine rağmen bazı daha sessiz seyreden doğumsal kalp hastalıkları da vardır. Onlarda teşhis ancak okul çağlarında konulabilir. Düzgün muayene edilemeyen çocuklar ancak okula geldiklerinde okula gelip bir hekim baktığında bir üfürümün duyulması ya da çocuğun gelişme zayıflığını görülmesi gibi durumlar da teşhis olabilir. Morarması olan çocuklarda çomak parmak dediğimiz el parmaklarında, az olasılıkla da ayak parmaklarında görülen 'çomak parmak deformesi' vardır. Parmakların bulunduğu kısımlar şişkin ve tümsekli bir hale gelmiştir. Bu durum doğumsal kalp rahatsızlıkları için bir teşhisidir. Biraz çocuğuna dikkat eden anne ve baba bunları çok rahat fark edebilir" diye konuştu.

Çocuklarda besin alerjisine dikkat!

Bir anda musluk gibi akmaya mı başladı burnu? Ya da gözlerinden şıpır şıpır yaşlar damlamaya? Acaba grip mi oldu derken, öksürüğüne cildinde kırmızı kırmızı döküntüler mi eklendi?

Tam bir panik haline sokuveriyor anneleri bu semptomlar. Zira minik yavruları tam da ek besinlere başlamıştı. Anne sütüne katı gıdalara alışacak olma mücadelesi eşlik edecekti ki bir de bu şikayetler baş gösteriverdi!

İşte tam da sorun burada. Altı aydan sonra bebeğinizin beslenmesine eklenen besinlerden biri veya birkaçı bu gribi andıran besin alerjisine yol açmış olabiliyor.

Besin alerjisi deyince hemen paniğe kapılmamak gerekiyor. Çünkü bunu anlamak son derece basit. Sadece ilk 6 aydan sonra ek besinlere geçişte önemli bir kurala dikkat etmek yeterli!

Bebeğinize vereceğiniz her bir yeni ek gıdayı mutlaka üç gün arka arkaya verin. Ve üç gün bir tek o besini verirseniz, üç gün içinde bu belirtiler ortaya çıkıyorsa besin alerjisi olduğunu anlayabilirsiniz.

Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Özlem Altay Yücel, besin alerjisinin zaman içinde geçebileceğini belirtiyor ama tedavide ilk basamak, alerjiye yol açan besinin diyetten tamamen çıkarılmasını önerisinde bulunuyor.

Mevsim meyve sebzelerinden yedirin - ZBebek beslenmesinde anne sütünün eşsiz üstünlüğü tartışılmaz. Bebeğiniz altı aylık olduğunda ise artık ek besinlerin zamanı gelmiş bulunuyor...

O güne dek sadece sıvı beslenmeye alışkın olan minik yavrunuz artık katı gıdalarla tanışacak olmanın biraz hazzını biraz da sıkıntısını yaşayacak şüphesiz.

Zira çiğneme faktörü girecek işin içine. Anne sütü yeterli olmadığı durumlarda, aylık kilo alımları yetersiz olan (ayda 500 gr'dan az) bebeklerin ek gıdalarla tanışması en erken 4 aya kadar da inebiliyor.

Ek besinlere geçişte öncelikle mevsim sebze ve meyvelerinin tüketilmesi önemli. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Özlem Altay Yücel, patates, havuç ve kabak ile başlanıp mevsimine göre karnabahar, brokoli, brüksel lahanası, bal kabağı...

Ispanak, pırasa, semizotu, fasulye, bezelye, lahana, kereviz, kuşkonmaz ve enginarın dönüşümlü olarak ve üçlü gruplar halinde verilebileceğini belirtiyor.

Listeye ilerleyen günlerde sarımsak da eklenebiliyor. Havuç, bezelye, kuşkonmaz, enginar, maydonoz ve semizotunun tam mevsimi.

Meyvelerden ise, elma, armut ile başlanabiliyor ve mevsimine göre şeftali, kayısı, muz, karpuz ve kavun ile devam ediliyor.

Dr. Yücel, çeşit çeşit mevsim meyvelerinin tezgahlarda bolca yerini aldığı bugünlerde elma, muz, şeftali, kayısı, mürdüm eriği, karpuz ve kavun püresi verilebileceğini belirtiyor. Meyveleri önce tek tek tattırmak, sonra iki meyveyi kombinlemek gerekiyor.

1 yaşına kadar yasak olan besinler - 1 yaşına kadar bebeklere yasak olan besinler de var. Örneğin patlıcanda nikotin olduğu ve besleyici değeri az olduğu için...

Bakla da nadir bir hastalık olan "Glukoz 6 fosfat dehidrogenaz eksikliği" olan kişilerde sarılığı tetiklediği için 1 yaşına kadar önerilmiyor. Çilek, domates, tropikal meyveler de alerjik olduğu için 9 ay ile 1 yaşından önce denenmemeli.

İnek sütü, bal, fındık, fıstık ve yumurta beyazının da 1 yaşından önce verilmemesi gerekiyor. Dr. Yücel, inek sütünün 9 aydan sonra karışımlarda kullanılabileceğini, mecbur kalınırsa sulandırılarak kullanılması gerektiğini belirtiyor.

Portakal ve mandalina suyu asitli olduğu için reflüyü artırabildiğinden direkt değil muz, havuç suyu gibi diğer besinlerle karıştırılarak verilmeli. Üzüm suyu ise fazla tatlı olduğundan çocuğun tatlıya alışmaması açısından yine tek başına verilmemeli.

8'nci aydan sonra pütür boyutunun artırılması önemli

Bebeklerde 8. aya kadar muhallebi kıvamında verilen ek besinleri 8. aydan sonra pütür oranı yükseltilmiş olarak vermek önemli bir püf noktası. Örneğin bezelyenin yarısı veya üçte biri oranında büyük parçaları bebek rahatlıkla yutabiliyor.

9 aylık bebeğin artık sofra yemeklerine geçebileceğini, tuzsuz olmak kaydıyla ve çatalla ezilerek tüm gıdaların verilebileceğini, 9 aylık bebekler için artık blender kullanılmaması gerektiğini belirten Dr. Yücel...

"Katı besinlere geçiş sağlıklı bir şekilde yapılabilirse 3 yaşına kadar blender bebeği denilen en ufak pütürde öğüren çocuklar yaratmamış oluruz" diyor.

Annelerin yaptığı yanlışlardan birisi "Bebeğim bu sebze çorbasını sevmedi" deyip bir daha vermemek. Dr. Yücel, bu durumda annelere değişik sebzeler denemelerini, sevmediği çorbaya bir süre ara verip 1 hafta sonra tekrar deneyebileceklerini belirtiyor.

Sebze pürelerinin zeytinyağı ve tahıllarla (bulgur, irmik, pirinç, tarhana, mercimek vb) ile zenginleştirilmesi, 6 ve 7. aydan sonra et ve tavuk, 7-8 aydan sonra da balık ile kombinlenmesi gerekiyor.

Besin alerjilerinin belirtileri - Bağışıklık sistemi aracılığı ile besinlere gösterilen aşırı duyarlılık reaksiyonlarına "besin alerjisi" deniliyor.

Besin alerjisi olan bebeklerde sıklıkla ailede besin alerjisi veya astım, alerjik nezle, egzema gibi diğer alerjik hastalıklar bulunabiliyor. Yani genetik yatkınlık söz konusu. Peki bebeğinizde, çocuğunuzda besin alerjisi olduğunu nasıl anlayabilirsiniz?

İşte belirtileri...

Deride: Kaşıntı, kızarıklık, kurdeşen, dudak ve göz kapaklarında şişlik, egzema

Üst solunum yollarında: Burun tıkanıklığı-kaşıntısı-akıntısı, hapşırma, geniz akıntısı, boğazda kuruluk veya kaşıntı, damakta kaşıntı, kuru öksürük

Gözlerde: Sulanma, kaşıntı, kızarıklık ve göz kapaklarında şişlik

Alt solunum yollarında: Nefes darlığı, hışıltı-hırıltı, öksürük

Sindirim sisteminde: Bulantı-kusma, karın ağrısı, kanlı ve müküslü ishal, kramplar, besini reddetme

Kalp-damarda: Çarpıntı, morarma, tansiyon düşüklüğü, baş dönmesi, bayılma

Anneler dikkat! Besin alerjisini anlamanın püf noktası...

Bir anda musluk gibi akmaya mı başladı burnu? Ya da gözlerinden şıpır şıpır yaşlar damlamaya? Acaba grip mi oldu derken, öksürüğüne cildinde kırmızı kırmızı döküntüler mi eklendi bir de? Tam bir panik haline sokuveriyor anneleri bu semptomlar.

Oysa 6'ncı aydan sonra bebeğinizin beslenmesine eklenen besinlerden biri veya birkaçı bu gribi andıran besin alerjisine yol açmış olabiliyor. Besin alerjisi deyince hemen paniğe kapılmamak gerekiyor.

Çünkü bunu anlamak son derece basit. Sadece ilk 6 aydan sonra ek besinlere geçişte önemli bir kurala dikkat etmeniz gerekiyor. Bebeğinize vereceğiniz her bir yeni ek gıdayı mutlaka üç gün arka arkaya verin.

Ve üç gün bir tek o besini verin ki, üç gün içinde bu belirtiler ortaya çıkıyorsa besin alerjisi olduğunu anlayabilin.

Dr. Özlem Altay Yücel, besin alerjisinin zaman içinde geçebileceğini belirtiyor ama tedavide ilk basamak, alerjiye yol açan besinin diyetten tamamen çıkarılması. Örneğin inek sütü alerjisi en sık görülen alerjilerden biri.

İlk 6 ayda başlıyor genellikle 2 yaşında düzeliyor, nadiren ileri yaşlarda devam ediyor. Tedavide inek sütü ve sütten yapılan gıdalar diyetten tamamen çıkarılıyor. Özel bir formül mama ile beslenme destekleniyor.

Anne-babaların çocuk hastalıkları uzmanı veya çocuk alerji uzmanları bilgisi dahilinde bu alerjileri takip etmesi gerekiyor. Kan veya deride yapılan testler ile alerji takip altında tutuluyor. Bu testlerde düzelme olduğunda yavaş yavaş gıda deneniyor.

Dr. Yücel bazı hafif gıda alerjilerinde örneğin domates yenildiğinde ağız kenarında bir iki döküntü oluyorsa, bir iki ay sonra denendiğinde döküntü ve ek bulgu yoksa gıdanın yavaş yavaş artırılarak verilebileceğini belirtiyor.

TEDAVİSİ MÜMKÜN

Doğumsal kalp hastalıklarının tedavileri konusunda birçok gelişme olduğunu ifade eden Prof. Dr. Keçeligil, "Doğumsal kalp hastalıklarının tedavileri konularında gelişmeler çok oldu. Teknoloji geliştikçe bu konuda teşhis erken olmaya başladı ve tedavileri farklı yollarla gerçekleştirilebiliyor. Çocuk kalp hastalıkları konusunda günümüzde ki tedaviler son derece etkilidir. Çocukların hemen hemen tamamında düzeltme gerçekleştirilebiliyor. Erişkinde uygulanan cerrahi girişimlerin büyük kısmı tam düzeltici yöntemler değildir. Çocuklardaki cerrahi girişimlerin bir kısmı tam düzeltici yöntemlerdir. Yani çocuk bir kez ameliyata oldukta sonra hayatı boyunca normal bir insan gibi hayatını sürdürür. Doğumsal kalp hastalıklarıyla doğan çocuk tamamen doğal hale döner ve uzun bir yaşam sağlar" şeklinde konuştu.

İHA