Elder Yönetim Kurulu Başkanı Erdeniz: Son 10 yılda elektrikte kayıp/kaçak oranı yüzde 15.9'dan 10.3'e düştü

Elder’in 10. Olağan Genel Kurulu’nda, Yönetim Kurulu Başkanlığı’na seçilen Barış Erdeniz, basın ile ilk toplantısını gerçekleştirirken "Üretiminden tüketiciye kadar uzanan elektrik ekosistemi 2023 rakamlarıyla 915 milyar TL’lik büyüklüğü ile gayrisafi yurtiçi hasılamızın yüzde 3,5’ini oluşturan dev bir yapı. Bizler, bu ekosistemin dağıtım ayağı olarak, bir kamu hizmeti niteliğindeki elektrik dağıtımını kesintisiz, kaliteli ve sürekli bir şekilde yaklaşık 50 milyon abonemize sunmakla mükellefiz. Operasyonel giderleri, yatırım harcamaları ve gelirleri regüle olan sektörümüzde, toplam 21 elektrik dağıtım şirketi doğrudan ve dolaylı olarak yaklaşık 100 bin çalışanıyla tüm vatandaşlarımızın elektriğe 7/24 ulaşması için durmaksızın çalışmalarını sürdürmekte. Dağıtım sektörü, 2011-2023 yılları arasında yaptığı 16 milyar dolarlık yatırım ile özelleştirme sürecinde ülkemizin hazinesine kazandırdığı 13 milyar dolarlık özelleştirme bedelinin üzerinde yatırımı hayata geçirdi. Türkiye ekonomisine bu dönemde sağladığımız katkı 29 milyar doları buldu" dedi.

"YEŞİL DÖNÜŞÜMDE ELEKTRİK DAĞITIM ŞİRKETLERİNİN ROLÜ STRATEJİK"

Dünyada ve Türkiye’deki enerji görümü ile ilgili de bilgi veren Erdeniz, “Araştırmalar bize önümüzdeki dönemde gerçekleştirilecek elektrik üretimi yatırımlarının küresel net-sıfır hedeflerine paralel olarak yenilenebilir kaynaklı olacağını ve 2040 yılında toplam küresel kurulu gücün yarısından fazlasının yenilenebilir kaynaklardan karşılanacağını gösteriyor. Bu öngörünün hayata geçirilmesi ve yeşil dönüşümün sağlanmasında elektrik dağıtım şirketlerinin rolü stratejik” diye konuştu.

Yenilenebilir enerji kaynaklarının kurulu güç içerisindeki artışına da dikkat çeken Erdeniz, “Türkiye’de 2023 yılsonu itibarıyla 330 teravatsaat olarak gerçekleşen elektrik tüketiminin Türkiye Ulusal Enerji Planı projeksiyonları kapsamında 2035 yılında yüzde 55 artışla 511 teravatsaat olması öngörülmekte. Bu talep artışına paralel olarak kurulu gücümüzün de yüzde 78 artışla 190 bin megavatsaat mertebesine çıkacağı tahmin ediliyor. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığımızın projeksiyonları, ülke olarak 2053 net-sıfır hedeflerimiz ve enerji arz güvenliği politikalarımız doğrultusunda, elektrik üretiminde fosil yakıtların kullanımından, yenilenebilir kaynaklara geçişin hızlanarak devam edeceğini gösteriyor. Son 10 yılda ülkemizin kurulu gücü içerisinde rüzgar ve güneşin payı 8 kat artışla yüzde 22 seviyesine ulaşırken, 2035 yılında bu oranın yüzde 43 mertebesine yükselmesi öngörülüyor" dedi.

"TALEP ARTIŞININ DİNAMOSU ELEKTRİFİKASYON"

Hem dünyada hem de Türkiye’de elektrik tüketiminde artış trendi olduğunu belirten Erdeniz, "Farklı enerji formları kullanılan sektör ve süreçlerde elektrik enerjisine geçişe elektrifikasyon diyoruz. Bu yeni yapı, elektriğe olan talebi artırırken, iklim değişikliğiyle mücadelenin bir gereği olarak elektriğin temiz kaynaklardan üretimini de çok daha kritik hale getiriyor. Elektrik üretimindeki yeşil dönüşüm ile elektrifikasyon odaklı artan tüketim arasındaki köprü elektrik dağıtım şirketlerinin gerçekleştireceği şebeke dönüşümü olmadan yeşil dönüşüm döngüsünü tamamlayamayız. Elektrifikasyonun en hızlı yaygınlaştığı sektör ise şüphesiz ulaştırma. 2023 yıl sonu verilerine göre ülkemizde kayıtlı yaklaşık 81 bin adet elektrikli araç bulunuyor. Bu rakam toplam otomobil stoku içinde binde 5’e tekabül ediyor. 2035 yılında bu rakamın 52 kat artışla 4,2 milyon seviyesine çıkması, yani otomobillerin yüzde 13’ünün elektrikli olması öngörülüyor. Elektrikli araçlardaki artışa paralel olarak araç şarj soket sayısının da 29 kat artışla yaklaşık 248 bin mertebesine ulaşması EPDK’nın projeksiyonları dâhilinde. Şüphesiz artan ihtiyacın karşılanabilmesi için önümüzdeki 10 yıl içerisinde elektrik dağıtım şirketlerinin bu bölgelere yeni bağlantı ve trafo yatırımları daha kritik hale gelecek" ifadesini kullandı.

"ELEKTRİKTE KAYIP/KAÇAK ORANI YÜZDE 15.9'DAN 10.3'E DÜŞTÜ"

Soru cevap bölümünde basın mensuplarının sorularını yanıtlayan Erdeniz son dönemlerde de sıklıkla konuşulan kaçak elektriğin ülkeye zararının ve buradan çıkan maliyetin nasıl karşılandığına yönelik soruya "Aslında baktığınız zaman 2013 yılından 2023 yılına kadar 10 yılda 15.9 olan kayıp/kaçak Türkiye oranı bugün itibariyle yüzde 10.3'e gelmiş durumda. Dolayısıyla elektrik dağıtım şirketleri yaptığı yatırımlarla 15.9'dan 10.3'lere düşürerek her yıl ortalama 1 milyar dolar Türkiye ekonomisine katkı sağlamakta. Bu bana göre gurur verici bir tablodur. Dolayısıyla her geçen gün bunun iyileşmesi için çabalıyoruz ama dediğimiz gibi kolay bir mesele değil. Dolayısıyla elimizden geldiğince çok büyük bir mücadele veriliyor. Bu da bunun göstergesidir. Yıllık ortalama 1 milyar dolara yakın bir katkı sağlamış durumdayız" dedi.

"16 BİN KULLANICI ŞUAN KENDİ ELEKTRİĞİNİ ÜRETMEKTE"

Nihai tüketicinin üretici olma durumu ve Türkiye'deki oran ile gelişmiş ülkelerdeki orana değinen Erdeniz "16 bin kullanıcı şu anda kendi elektriğini üretmekte" derken 16 binin son 10 yıllık süreçte kendi elektriğini üretme yönündeki orta ölçekli işletmeler olduğunu ve bunun 50 milyon kullanıcının içerisinde olduğunu belirtti.

Elektrikte sosyal tarife ve fiyat tarifelerinde dar gelirlilere yönelik olarak ayrı bir tarife düzenlenip düzenlenmemesi yönündeki soruya Erdeniz "Maliyet bazlı bir fiyatlama politikasına geçişte sübvansiyon ihtiyacı olan özellikle mesken hane halkımızı destekleme ihtiyacı olan kısımlarla ilgili Aile ve Sosyal Bakanlığı'nın çalışması gerektiğini düşünüyoruz. Çünkü kanun 'sen maliyeti yansıt' diyor. Sonrasında bir sübvansiyon ihtiyacı varsa bunun doğru yeri Aile ve Sosyal Bakanlığı'dır. Aile ve Sosyal Bakanlığı'nın belirlemiş olduğu meskenler veya kişilerin sübvanse ediliyor veya destekleniyor olması gerektiğini savunuyoruz. Çünkü öbür türlü buradaki her zaman bahsettiğim gibi bu enerji dönüşümüne ayak uydurma riski, şebekenin bu dönüşüme ayak uydurma riskleri, enerji arz güvenliğinde riskler gibi riskleri konuşuyoruz" dedi.

"2023'TEKİ TOPLAM SÜBVANSİYON TUTARI 120 MİLYAR TL"

Görevli tedarik şirketlerinden elektrik alan bir mesken tüketicinin ortalama tarifesinde fiyatın ne kadarı sübvanse edildiği ve 2023 yılındaki elektrik sübvansiyonun ne kadar olduğuna yönelik Reuters'ın sorusuna yanıt veren Erdeniz "Şu anda ortalama 480 lira meskenin aktif enerji bedeli. 50 kuruşa biz elektrik satıyoruz. Bunun karşılığında bu şirketler 2 bin 800 lirayla 2 bin 500 lira ortalama aktif enerji bedeli olan, piyasada rekabete açık olan piyasadan, ortalama 2 bin 500 liradan elektriği yer alıyor, 500 liraya satıyor. Dolayısıyla her bir elektrik tüketimi için 2 bin lira bir sübvansiyon vardır. 2 bin 500 lira ortalama maliyet bu. Sadece aktif enerji bedelinden bahsediyorum. Bir de dağıtım bedeli ve diğerleri giriyor. Ama asıl sübvansiyon büyük olduğu kısım, aktif enerji bedeli olduğu için bunu söylemek istedim. 2023 senesindeki sübvansiyon, elektrikte toplam sübvansiyon tutarı 120 milyar TL. Dolayısıyla elektrik maliyetleri her geçen gün artmaya devam ederken, elektrik fiyatlarının sabit oluyor olması her geçen gün sübvansiyon ihtiyacını artırmaktadır" ifadelerini kullandı.