Tek meskeni olan emekli, ilk yıl emlak vergisi öder mi?

.png

EMEKLİLER İLK YIL TEK MESKENİ İÇİN VERGİ ÖDER Mİ?

Soru: Ben memurum ve mayıs ayında nasipse emekli olacağım. Erkek berberi açmak istiyorum. Sigorta ödemem gerekecek mi? Vergiden muaf olur muyum? Yoksa vergi dairesine kayıt olmam gerekecek mi? Emlak vergisi iki taksitte ödeniyor. Mayısta emekli olduğumda o yıl için evimin emlak vergisinin tamamını ödememe hakkım var mı? (Cengiz S.)

Yanıt: Cengiz Bey, emekli olduktan sonra işyeri açarak, kendi adına faaliyet göstererek 4/b statüsünde çalışanlardan 2016 yılına kadar sosyal güvenlik destek primi (SGDP) alınıyordu. Bu uygulama 2016 yılında sona erdi, dolayısıyla emekli olduktan sonra berber dükkânı açtığınızda sosyal güvenlik destek primi veya başka bir prim ödemeniz gerekmeyecek. İşyeri açacağınız için vergi mükellefi olursunuz. Esnaf muafiyeti, bir işyeri açmaksızın gezici olarak faaliyet gösteren berberlere tanınmıştır.

Açacağınız berber dükkânının yıllık kirası 2019 yılı için büyükşehirde 9000, diğer yerleşim merkezlerinde 6000 liranın altında kaldığı takdirde basit usulde vergiye tabi olursunuz. Söz konusu tutarlar her yıl artırılmaktadır.

Emekli aylığından başka geliri olmayanlar, 200 metrekareyi açmayan tek konutları için emlak vergisi ödemezler. Emlak vergisi her ne kadar mayıs ve kasım aylarında iki taksit halinde ödenir ise de yıl içinde emekli olanlar, emekli oldukları tarihi izleyen yıldan itibaren sıfır emlak vergisi hakkından yararlanabilirler.

Emekli olduktan sonra başka bir işte çalışmaya başlayanlar bu haktan yararlanamazlar. Hakkını kaybettiği halde sıfır vergi hakkından yararlananlardan, ödemedikleri vergiler daha sonra faiziyle tahsil edilir.

İKİNCİ KEZ EMEKLİ OLURKEN KIDEM TAZMİNATI ALINABİLİR Mİ?

Soru: 2014 yılında emekli olup tazminatımı alarak işten ayrıldım ve başka bir iş yerinde 6 yıldır çalışmaktayım. Emekliliğimi bir ay durdurup normal statüde çalışarak tekrar emeklilik dilekçesi verip tazminat alabilir miyim? İş yerinin bunu engelleme hakkı var mı? (K. K.)

Yanıt: 5510 sayılı kanunun yürürlüğe girdiği 1 Ekim 2008 tarihinden önce çalışmaya başlamış olanlar, emekli olduklarında tekrar çalışmak isterler ise iki seçenekleri bulunur. Ya sosyal güvenlik destek primi (SGDP) ödeyerek emekli aylığı almaya devam ederler, ya da emekli aylığını kestirip normal prim ödemek suretiyle çalışabilirler. SGDP ödemekte olanlar, diledikleri an dilekçe vererek emekli aylığını kestirip normal çalışmaya geçiş yapabilirler. Bu konuda yasal bir engel bulunmuyor. Siz bu yönde bir tercihte bulunduğunuzda işveren sizi engelleyemez. Yeniden emeklilik dilekçesi verdiğinizde, emeklilik gerekçesiyle kıdem tazminatını talep edebilirsiniz. İşveren ödemediği takdirde önce arabulucuya başvurmalısınız. Arabulucuda sonuç alamazsanız dava açabilirsiniz.

İHBAR SÜRESİNDE İZİN KULLANILABİLİR Mİ?

Soru: 8/12/1997 SSK girişliyim. 7622 prim günüm bulunuyor. Eylül ayında doğum yaptım, halen analık izni kullanmaktayım. 1 Aralık’ta analık iznim bitiyor. Ardından 13 gün yıllık iznimi kullanmayı planlıyorum. SGK’dan kıdem tazminatı yazısı alıp işten ayrılarak emeklilik yaşımı beklemek istiyorum. Ücretli veya ücretsiz izin döneminde bu yazıyı alıp işten ayrılabilir miyim? İhbar süresi izin dönemi için de geçerli mi? (D.F.)

Yanıt: İşe giriş tarihiniz itibarıyla 15 yıl sigortalılık, 3600 prim günü koşulunu yerine getirmiş olduğunuz için Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan (SGK) “kıdem tazminatı alabilir” yazısını aldıktan sonra işvereninize vererek, kıdem tazminatını almak suretiyle iş akdini feshedeceğinizi bildirebilirsiniz. Ancak, ihbar süresi yükümlülüğünüz devam eder. İhbar süresini ücretli izin dönemine denk getirebilirsiniz. İşveren ile yaptığınız sözleşmede aksine bir süre belirlenmemiş ise ihbar süreniz işyerindeki çalışma sürenize göre belirlenir. İhbar süresi, işyerindeki çalışma süresi 6 aydan az olan işçi için 2 hafta; 6 aydan 1.5 yıla kadar olan işçi için 4 hafta; 1.5 yıldan üç yıla kadar olan işçi için 6 hafta; üç yıldan fazla olan işçi için de 8 haftadır.

450 GÜN ASKERLİK BORÇLANMASIYLA 2 YIL ERKEN EMEKLİ OLURSUNUZ

Soru: Sigorta başlangıcım 21.11.2000. 1999 yılında askere gittiğim için askerlik borçlanması ile işe başlangıcımı öne alma hakkım da var. 17 yıldır bir yerde çalışmaktayım. Daha önce sorduğumda, kendim ayrılarak kıdem tazminatı almam için 25 yıl 4500 gün ya da 7000 prim günü gerektiğini belirtmiştiniz. Şu an 6634 günüm var. Askerlik borçlanması yaparsam 15 bin TL’ye yakın ödeme yapmam gerekiyor. 7000 günü doldurmam için 1 yıl daha çalışmam yeterli oluyor. Sizce 7000 günü mü beklemeliyim? 7000 gün dışında başka bir şart var mı? (Yalçın E.)

Yanıt: Yalçın Bey, 8 Eylül 1999’dan önce işe başlamış olanlar 15 yıl sigortalılık 3600 prim günüyle, bu tarihten sonra işe başlayanlar ise ya 25 yıl sigortalılık ve 4500 prim günü, ya da sigortalılık süresi aranmaksızın 7000 günü tamamladıklarında SGK’dan kıdem tazminatı yazısı alarak kendi istekleriyle ayrıldıklarında işverenden kıdem tazminatı alabilirler. Askerlik borçlanması yapmadan bir yıl daha çalışırsanız 7000 günü doldurarak kıdem tazminatını alıp ayrılabilirsiniz. Fakat 450 gün askerlik borçlanması yaptığınız takdirde emeklilik yaşınızı 60’tan 58’e çekebilirsiniz. Borçlanmayı yapmanız her durumda menfaatinize olur, borçlanma yoluyla emeklilik yaşını iki yıl öne çekebilmek herkese nasip olmaz. Borçlanma yaptığınız takdirde bir yıllık sürenin dolmasını beklemeden SGK’dan alacağınız yazıyla kıdem tazminatınızı talep edebilirsiniz. 450 günlük askerlik borçlanmasını 2019 yılı içinde yaptığınızda 12 bin 280 TL ödersiniz.

YURT DIŞI BORÇLANMA MALİYETİ ARTTI

Soru: 7 Ağustos 1975 doğumluyum, sigorta girişim 01.08.1994. 1996-2003 tarihleri arasında Dubai’de çalıştım ancak hiç prim yatırılmadı. 2003’te Türkiye’ye döndükten sonra farklı zamanlarda SSK ve BAĞ-KUR kapsamında primlerim yattı. Toplam prim günüm 1196. Yurt dışında geçen süre için prim yatırsam faydası olur mu ve tahmini ne kadar tutar? Ayrıca ne zaman emekli olurum? (Aysun T.)

Yanıt: Aysun Hanım, işe giriş tarihiniz itibarıyla SSK’dan normal emeklilikte 5750 günle 51 yaşında, 3600 günle ise 58 yaşında emekli olursunuz. Dubai’deki sürelerinizi daha önce borçlanmış olsaydınız SSK statüsünde sayılırdı. Ancak, 1 Ağustos 2019 tarihinde yürürlüğe giren değişiklik dolayısıyla hem yurt dışı borçlanma maliyeti arttı, hem de bu tarihten sonra yapılan yurt dışı borçlanmalar 4/b statüsünde sayılıyor.

Şimdi yurt dışı borçlanması yaptığınızda 7 yıllık süre için 68 bin lira yerine, 97 bin lira ödersiniz. Normal emeklilik için kalan yaklaşık 2030 günlük sürenin 770 günlük kısmını isteğe bağlı sigorta ile ödedikten sonra en az 1.260 gün 4/a’lı olarak çalışırsanız, 51 yaşında SSK’dan emekli olabilirsiniz. Sadece yurt dışı borçlanmasının ardından toplam prim gününü 5400’e tamamlayacak şekilde isteğe bağlı sigorta ödeyerek ise 58 yaşında emekli olursunuz. Ancak, bir yıl fazla prim ödeyerek 7 yıl erken emekli olmak daha avantajlı görünüyor.

NE ZAMAN EMEKLİ OLURUM?

Soru: Devlette çalışan bir öğretmenim. Doğum tarihim 1972. İlk işe girişim SSK’dan yapıldı ve 01.09.1995-30.06.1996 tarihleri arasında çalıştım. 22 Aralık 1998 tarihinden beri kamuda çalışıyorum. 23.01.2000-23.01.2001 arası bir yıl ücretsiz doğum izni kullandım, borçlanma yapmadım. Bu durumda ne zaman emekli olabilirim? (Çiğdem G.)

Yanıt: Çiğdem Hanım, özel sektörde çalıştığınız 10 aylık süre, Emekli Sandığı’ndan emekli olduğunuzda sigorta başlangıç tarihini 22 Aralık 1998 tarihinden 10 ay önceye çeker. Bu durumda, 23 Mayıs 2002 tarihi itibarıyla toplam 20 yıllık hizmet süresini doldurmaya kalan süre 16 yıldan az 15 yıldan çok olduğu için 54 yaşında emekli olabilirsiniz. Doğum borçlanması yapmak emeklilik tarihinizi öne çekmez. Dolayısıyla doğum borçlanması yapmanıza gerek olmadığını düşünüyorum.

Not: Çalıştıkları işyerlerinde veya sosyal çevrelerinde sorun yaşama olasılığı bulunan okurlarımızın soyadını veya hem adını hem soyadını baş harfleri ile yayımlıyoruz. Adının tamamen gizlenmesini isteyen okurlarımızın isimlerini ise hiç yayımlamıyoruz.