'Vatanı kahramanlar, kahramanları biz kurtarırız'

HT PAZAR / Ozan KÖSE

Türk Hava Kuvvetleri’ne bağlı F-4 pilotlarının eğitildiği, operasyonlar için havalandığı Eskişehir 1’inci Ana Jet Üssü’ne özel izinle girdik, fotoğrafladık. 13 yıldır F-4 pilotu olan Kurmay Binbaşı Salim Gökhan İlhan ve pilotların kurtarıcı meleği, arama kurtarma helikopteri AS 532 Coger’ın pilotu Kurmay Yüzbaşı Hikmet Melek Şahin, HT Pazar ’a detayları anlattı

Pist başında F-4’lerin kalkışını görüntülerken inanılmaz bir hazırlığa tanık oldum. Her şey öyle sistemli, kontroller öyle detaylı ki izlerken bile sabır gerekiyor. Uçaklar hangardan çıkarken havada küçücük görünen bu savaş makineleri, yaklaştıkça büyüdü, daha azametli bir hal aldı. Kalkış için motorlara güç verildiğindeyse, kulaklarımın zarar görmemesi için taktığım gürültüyü emen özel kulaklığa rağmen güçlü sesi organlarımda hissettim. Eskişehir 1’inci Ana Jet Üssü’ne özel izinle girdim; röportajlar yapıp fotoğraf çektim. Burası F-4 tipi savaş uçaklarının merkezlerinden biri. Türk Hava Kuvvetleri pilotlarının eğitildiği, devriye uçuşlarının yapıldığı ve operasyonlar için uçakların havalandığı merkez, savunmada önemli yere sahip. Hatırlatmak gerekirse, bu üsteki çelik kanatlı kuşlardan biri haziran ayında Akdeniz’de keşif uçuşu yaparken Suriye tarafından düşürülmüş, bu üste bir dönem görevli iki pilot şehit olmuştu... Pilotların ne kadar titiz, zeki, eğitimli, centilmen ve nazik olduklarını görünce ülkenin kaybını daha iyi anlıyor insan. Peki nasıl savaş pilotu olunur, üste hayat nasıl akar; onu da 13 yıldır F-4’lerle uçan Kurmay Binbaşı Salim Gökhan İlhan ve ihtiyaç olduğunda F4 pilotlmarının yanında olan arama kurtarma helikopteri AS 532 Coger’ın pilotu Hava Kurmay Yüzbaşı Hikmet Melek Şahin anlattı.

KURMAY BİNBAŞI SALİM GÖKHAN İLHAN ANLATIYOR

‘99 alan pilot sınavı geçemez’

* Savaş pilotu olmak çocukluk hayaliniz miydi?

- Asker bir ailenin çocuğu olarak üniformaya olan sevgim küçük yaşlarda başladı. İzmir Maltepe Askeri Lisesi’ni kazandım. Askeri lisede okurken savaş pilotu olma hayalleri kurmaya başladım.

* Savaş pilotu olmak için ne tür psikolojik ve fiziksel özelliklere sahip olmak gerekir? Pilotlar bu süreçte ne tür eğitimler alır, hangi aşamalardan geçer?

- Savaş pilotu olmak hem fiziksel hem de psikolojik olarak sağlam bir bünye gerektiriyor. Hava Harp Okulu’ndan teğmen rütbesiyle mezun olunduktan sonra pilotaj eğitim süreci başlıyor. Buradaki 18 aylık uçuş eğitimi, başlangıç, temel ve tekamül olmak üzere üç aşamalı. Uçuş eğitiminin yanında havacılıkla ilgili akademik eğitim de veriliyor. Savaş pilotu sadece uçmayı bilmez, aynı zamanda iyi bir meteoroloji uzmanıdır. Aerodinamiği, havacılık hukukunu da bilir, ona hayatta kalma becerilerine yönelik eğitim de verilir. Düşman arazisinde hayatta kalmak ve bunu gizlenerek yapmak ayrı bir bilgi gerektiriyor.

‘UÇUŞ EMNİYETİ HER ŞEYDEN ÖNDE GELİR’

* Dünya standartlarına göre değerlendirecek olursanız, Türk savaş pilotlarının seviyesi nasıl?

- Silah sistemleri ne kadar mükemmel olursa olsun, sistemin etkinliği kullanıcısına, yani insana bağlı. Savaş uçağı bir silah ve milli menfaatler gereği yurt savunmasında ön saflarda kullanılan hava gücünün bir unsuru. Bu unsuru kullanan pilotların eğitim seviyesinin hat safhada olduğunu söyleyebilirim. Türk savaş pilotlarının NATO’da yaptığı görevler ve terörle mücadelede gösterdikleri üstün başarı, kabiliyetlerini tüm dünyaya gösteriyor.

* Uçağa binmeden önce, uçuş güvenliği için ne tür önlemler alınıyor?

- Hava Kuvvetleri’nde uçuş emniyeti her şeyden önce gelir. Pilotun uçağa binmeden önceki uçuş emniyeti bir ay önceden başlıyor. Her ay uçuş emniyeti sınavına tabi tutuluyoruz. Baraj notu 100, 99 alan pilot sınavı geçemez. Her hafta en az iki kez uçak kazalarını inceleyip ders çıkarıyoruz. Tüm personel, her gün Filo Uçuş Emniyet Subayı tarafından günün uçuş riskleri konusunda bilgilendiriliyor. Yine her gün en az bir acil durum inceleniyor. Simülatörde eğitim pekiştiriliyor. Uçuşu etkileyen, NOTAM adı verilen uçuşa yasak noktalar, meteoroloji, uçulan çoğrafya, kuş göç yolları her uçuş öncesi detaylı olarak gözden geçiriliyor.

YERE DÜŞMEK İÇİN BİLE AYRI BİR EĞİTİM GEREKİYOR

* Pilot, uçuş esnasında karşılaştığı tehlikeyi nasıl atlatır? Acil bir durumda uçaktan nasıl tahliye olur?

- Karşılaşılan tehlike Hava Kuvvetleri’nde “emercensi durum” olarak nitelendiriliyor. Bu durumda nasıl davranılacağı, ilgili dokümanlarda belirtiliyor ve bunun eğitimi de pilotlara veriliyor. Tüm dünya pilotları tarafından bilinen 3 temel kural var: Uçak kontrolünü muhafaza etmek, durumu analiz edip en uygun işlemi yapmak ve şartların elverdiği en kısa zamanda inmek. Bazı acil durumlar vardır ki bunlara “boldface” denir. Bütün pilotlar bunları ezbere bilir ve uygular. Mesela uçağı terk etmek bunlardan biri. Atlama durumunda pilot sandalyesi alt ve üst kısımlarında bulunan atlama kollarından biri çekilerek pilot uçaktan tahliye olur. Sandalyenin altındaki roketler ateşlenir, 1 saniyeden az zamanda önce kanopi sonra da sandalye fırlatılır. Uçaktan çıkan pilot, yere paraşütle iner. Yere düşmek bile ayrı bir eğitim gerektiriyor.

* Savaş pilotu olmak isteyen gençler ne yapsın?

- Havacılık bir meslekten ziyade yaşam tarzı. Bireysel disiplin hayatın her safhasında gerekli. Bunun için savaş pilotu olmak isteyen gençlerin düzenli çalışma temposuna alışması, spor yapması ve sağlıklı beslenmesi gerekiyor. Havacılık dilinin İngilizce olduğunu da unutmamaları lazım.

‘Hava üstünlüğü olmadan olmaz’

“Askeri güç kara, deniz ve hava unsurlarından oluşuyor. Bu unsurların en etkilisi hava gücü. Hava üstünlüğü olmadan, kara ve deniz üstünlüğünden bahsedemeyiz. Hava gücümüzün asli muharip unsurlarıysa F-16 ve F-4 savaş uçakları. F-4 uçaklarının da av bombardıman (F-4 2020) ve keşif (RF-4) olmak üzere iki rolü var. F-4 2020’ler, yapılan modernizasyonlar çerçevesinde yeni sistemlerle etkinliğini artırdı. Uzaktan atılabilen ve modern mühimmatları kullanabilecek seviyeye geldiler. Halen keşif gözlem uydusu olmayan bir ülke olarak, RF-4 keşif uçakları da ayrı bir öneme sahip. RF-4 uçakları, keşif görevleriyle iç güvenlik harekâtında da kullanılıyor...”

‘SERBEST DALIŞ YAPIYORUM’

* İşten arta kalan zamanlarda neler yapıyorsunuz?

- Hobileriniz neler? Düzenli spor yapıyorum, serbest dalış ve olta balıkçılığı, tiyatro, sinema ve grafik tasarım benim hobilerim.

KURMAY YÜZBAŞI HİKMET MELEK ŞAHİN ANLATIYOR

‘Vatanı kahramanlar, kahramanları biz kurtarırız’

* Helikopter pilotu olmaya nasıl karar verdiniz?

- Üniforma giymeye polis dayımdan özendim. Lisede önceliğim asker olmaktı. Ancak o zaman Malatya’da yaşıyorduk. Orada hava üssü olduğu için her gün uçakların ve helikopterlerin sesini duymak, geçişini izlemek, hedefimi belirlerken çok etkili oldu.

* Peki bu karardan hâlâ memnun musunuz?

- 2004’te pilot brövesi takmayı hak ettikten sonra, üniformamı hep gururla taşıdım. Her türlü zorlu arazi koşulunda gece gündüz icra edilen bu iş, beni her zaman çok heyecanlandırdı. Arama kurtarmayla ilgili o telefonu almak, o adrenalini hissetmek her zaman tatmin kaynağı oldu.

* Bir arama kurtarma pilotu ne iş yapar?

- Öncelikli görevimiz, kendi birliğimize ait uçaklardan gelen arama kurtarmaya iştirak etmek. Ama günlük “emercensi” (acil durum) gelebilir. Sonuçta uçaklarla ilgili her türlü olayda mutlaka helikopter başı yapıyoruz. Çoğu zaman buna gerek kalmaz ama o telefon geldiğinde, helikopterin başına gidip kalkışa hazır duruma getirmek asli görevimiz. Onun dışında sivil makamlardan gelen her türlü yardım talebine, Genelkurmay’ın ve Hava Kuvvetleri’nin izin verdiği ölçüde cevap veriyoruz. Uçak kazaları, doğal afetler, deniz kazaları, dağcıların kaybolması gibi her türlü arama kurtarma operasyonunu gerçekleştiriyoruz.

* Hangi tip helikopter kullanıyorsunuz?

- AS 532 Coger helikopteri.

* Günde kaç saat uçuş yaparsınız?

- Normal bir sorti ortalama 1.5 saat sürer. Gerçek arama kurtarma durumunda yakıt bitene kadar uçuyoruz. Yakıt ikmaliyle birlikte 8-10 saat uçtuğumuz oldu.

* Havadan arama yapmak zor mu?

- Yerdeki bir nesne yukarıdan çok küçük göründüğü için arazi maskelemesi zor görev. Özellikle aradığımız kişi hareket edemiyorsa işimiz daha da zorlaşıyor. Arazi şartları kişiyi kamufle edebiliyor. Kendi birliğimize ait uçak düşme olaylarında, pilotun atladığını biliyorsak arama kurtarma kısalıyor. Düşen uçaktaki pilota ulaştığımızda yaşadıklarımı anlatmam zor. Şöyle bir sloganımız var: Vatanı kahramanlar, kahramanları biz kurtarırız. Aslında biz Hava Kuvvetleri’nin görünmeyen kısmıyız. İşimiz daha çok sivillerle. Zaten “Uçaklarımız düşmesin, işimiz olmasın” deriz hep. Dalaman’da bir turist yamaç paraşütüyle kayalıkta kalmıştı. Ağır yaralı değildi ancak hareketsizdi. Onu oradan sağ salim alıp yetkililere teslim ettik. O anki duygular gerçekten anlatılmaz. Her başarılı görevden sonra tüm ekip birbirimize sarılırız, akşam yemeğe çıkarız. Filo komutanlarımızdan tebrik gelir, o andan itibaren hiçbir yorgunluk kalmaz.

* Ya aradığınız kişiye ulaşamazsanız, o zaman neler yaşanıyor?

-Yakın bir zamanda bir çocuğun kaybolduğu haberi geldi. Yakıtımız bitene kadar arama yaptık, çocuğa ait kıyafetleri bulduğumuzda çok heyecanlandık ama bir sonuç çıkmadı. Aklımızda sadece çocuğu annesine kavuşturmak vardı. İki gün sonra cesede ulaşıldı. O çocuğu annesine kavuşturamamak üzüyor insanı. Bir de son zamanlarda bazı sorunlar oldu. Uluslararası sularda arama yapmak da dahil, bölgede en yetenekli ekibe sahibiz. Bir helikopterde minimum 5 kişiyiz: 2 pilot, 1 teknisyen, 2 de arama kurtarma ihtisası olan personel olur. Biz bir ekibiz...

‘Eşimin desteği çok önemli’

* Hem anne hem de pilot olmak nasıl? Oğlunuz pilot olmak isterse onu destekler misiniz?

- İşte asker ve pilot, evde anne olmak kurulması zor bir denge. Ailenin desteği ve anlayışı olmadan devam ettirilmesi çok güç. Eşimin de pilot olması ve desteği çok önemli. Arama kurtarma helikopter pilotluğu tüm aile bireyleri için özveri isteyen bir meslek. Ama oğlum pilot olmak isterse elbette sonuna kadar onu desteklerim.