1973 Petrol Krizi nedir, neden çıktı? 1973 Petrol Krizi nedenleri, sonuçları ve Türkiye'ye etkileri
Petrol İhraç Eden Arap Ülkeler Birliği'nin (OAPEC) artık petrol ihraç etmeyeceğini açıklaması ve OPEC ülkelerinin de petrol fiyatlarını arttırması sonucu gerçekleşen 1973 Petrol Krizi, tüm dünyayı etkisi altına almıştır. Hem üretimin kısılması hem de petrol fiyatlarının sürekli artması neticesinde özellikle Batı Avrupa ülkeleri ve Amerika Birleşik Devletleri'ni zor bir durumun içine itmiştir. Ayrıntılar içeriğimizin devamında…
1973 yılının başında 3 dolar civarında olan varil petrolün fiyatı, sadece bir yıl içinde 12 dolara yükselmesiyle başlayan bu petrol krizi, ABD ve Batı Avrupa’daki otomotiv sektörünü derinden etkilemiştir. Peki, 1973 Petrol Krizi Nedir? 1973 Petrol Krizi Türkiye’ye etkileri nelerdir? İşte, tüm detaylar…
1973 Petrol Krizi Nedir?
1929 senesinde Amerika Birleşik Devletleri’nde borsanın çökmesiyle başlayan ve tüm dünyayı etkisi altına alan krizden sonra, yaşanan en büyük küresel kriz olarak tanımlanan 1973 Petrol Krizi; OPEC üyesi ülkelerin petrol fiyatlarını yükseltmesi ve petrol üreticisi olan Arap ülkelerinin ise artık petrol ihraç etmeyeceklerini açıklaması neticesinde ortaya çıkmıştır. 15 Ekim 1973 tarihinde ortaya çıkan ve tüm dünyayı etkisi altına alan bu kriz neticesinde, 1973 yılının ocak ayında 3 dolar olan petrolün varil fiyatı, krizden çok kısa bir süre sonra 12 dolara kadar yükselmiştir.
1973 Petrol Krizi Neden Çıktı?
1973 yılında gerçekleşen Petrol Krizi iki temel nedene bağlı olarak gerçeklemiştir. Bunlardan ilki Bretton Woods adı verilen ekonomik sistemin 1971 yılında çökmesi, ikincisi ise 1973 yılında başlamış olan Arap – İsrail Savaşı’dır.
1944 yılında uygulanmaya başlanmış olan Bretton Woods ekonomik sistemine göre, tüm yerel para birimleri dolara endekslenmiş ve dolar, altın ile dönüşebilen tek para birimi olarak kabul edilmiştir. 1971 yılında Amerika Birleşik Devletleri’nin bu ekonomik sistemden çekildiğini söylemesi üzerine, altın fiyatına sabitlenmiş olan dolar, dalgalı bir hale gelmiştir. Amerika Birleşik Devletleri’nin almış olduğu bu kararı önce İngiltere’nin daha sonrasında ise sanayileşmiş Avrupa ülkelerinin de takip etmesi üzerine hem dolar hem de diğer ülkelerin para birimleri ciddi değer kaybetmiştir. Petrol fiyatını dolar üzerinden belirleyen üretici ülkeler, doların değer kaybetmesi üzerine ciddi kayıplar yaşamışlar ve petrol fiyatlarını arttırarak ülkelerine girecek olan gelirleri arttırma yoluna gitmişlerdir.
1973 Petrol Krizi’nin bir diğer sebebi ise, dördüncü Arap – İsrail Savaşı olan Yom Kippur Savaşı’dır. Bu savaşta Amerika Birleşik Devletleri’nin İsrail’e askeri destek vermesi, petrol üreten Arap ülkelerini harekete geçirmiş ve ABD’ye karşı petrol ambargosu başlatılmışlardır. Daha sonra bu ambargonun sınırları Batı Avrupa ve Japonya’yı da kapsayacak şekilde genişletilmiştir.
1973 Petrol Krizi Sonuçları
Kısa bir süre içinde tüm dünyayı etkisi altına alan 1973 Petrol Krizi sonuçları şu şekilde listelenebilir:
1973 Krizi Petrol Krizi Türkiye’ye Etkisi
Her ne kadar yaşanan kriz, sanayisi gelişmiş olan Batı Avrupa ülkelerini etkilemiş gibi gözükse de esasında bu krizden en çok zarar gören devletler, Türkiye gibi gelişmekte olan ülkeler olmuştur. Petrole bağımlı bir sanayisi olan ülkeler, petrolde yaşanan sürekli artışları fiyatlarına yansıtmışlar ve bu fiyat yükseltmeyle zararlarını bir nebze de olsa telafi edebilmişlerdir. Ancak Türkiye gibi, sanayisi gelişmiş ülkelerin ürettiği mamullere ihtiyaç duyan devletler, mali açıdan büyük problem yaşamışlardır.
