1.Dünya Savaşı İran Cephesi Tarafları, Nedenleri ve Sonuçları: İran Cephesi Neden ve Ne Zaman Açıldı?
1.Dünya Savaşı sırasında açılan cephelerden biri olan İran Cephesi, savaşın doğu coğrafyasındaki dengeleri derinden etkilemiştir. Peki, İran Cephesi neden açıldı? İran Cephesinin açılma amacı; Osmanlı Devleti'nin, Rusya ve İngiltere'nin Orta Doğu'daki etkisini kırarak, Müslüman halkı kendi safına çekmek istemesiydi. İran Cephesi tarafları arasında Osmanlı İmparatorluğu İle birlikte Almanya yer aldı ve karşılarında ise; İngiltere ve Rusya gibi büyük güçler vardı.
İran Cephesinde Osmanlı, ağırlıklı olarak İngiltere ve Rusya ile savaşmıştır. Bu cephedeki çatışmaların sonucunda, bölge halkının yaşadığı büyük yıkımlar ve savaşın Orta Doğu’ya yayılması gibi etkiler kendini göstermiştir. İşte, İran Cephesi sonuçları…
Tarihin dönüm noktalarından biri olan 1. Dünya Savaşı, İran Cephesi ile geniş bir coğrafyaya yayılmıştır. İran Cephesi nedenlerinin en başında Osmanlı Devleti’nin, bölgedeki İngiliz-Rus etkisini zayıflatma ve doğu sınırlarını güvence altına alma isteği yer alır. 1914’te açılan İran Cephesi tarafları Osmanlı-Alman İttifakı ile İngiliz-Rus ittifakı olarak şekillenmiştir. İran Cephesi sınırları, Osmanlı’nın doğusunda, günümüzdeki İran topraklarının batı kesimlerinde yer almıştır. Bölgedeki siyasi dengeleri değiştirmek amacıyla açılan bu cephe, askeri üstünlük sağlamayı hedeflemiştir. Fakat bu hedeflerin büyük bir kısmı başarıya ulaşamazken, İran Cephesi Osmanlı açısından stratejik bir kazanım elde edilemeden sona ermiştir. Peki, Osmanlı İran Cephesinde hangi devletle savaştı? İşte, İran Cephesi amaçları…
İRAN CEPHESİ NEDEN AÇILDI?
Osmanlı Devleti ile Almanya, İngiltere ve Rusya arasındaki Orta Doğu'ya hakim olma mücadelesi, İran Cephesinin açılmasında etkili olan başlıca faktörlerden biri olmuştur. Hem Hint Yarımadası, hem de Kafkasya’ya yakınlığı nedeniyle İran, stratejik bir bölgede yer alıyordu. 1. Dünya Savaşı öncesinde tarafsız ilan edilen İran, Rusya ve İngiltere’nin nüfuzu altına girmiştir. 1907 yılında gerçekleştirilen İngiltere-Rusya anlaşmasıyla İran, fiilen 3 bölgeye ayrılmıştır. İran, kuzeyde Rusya'nın, güneyde İngiltere'nin, ortada ise tarafsız bir bölge yer alıyordu. Osmanlı Devleti ve Almanya, İngiltere’nin Hindistan’daki nüfuzunu sarsmak için Orta Asya’daki Müslüman halkları harekete geçirmeyi hedeflemiş; bu amaçla İran üzerinden ilerleyerek bir “cihat cephesi” oluşturmayı planlamışlardır.
İRAN CEPHESİ TARAFTARLARI
İran Cephesi'nde Osmanlı Devleti ve Almanya, İngiltere ile Rusya'ya karşı mücadele etmiştir.
Osmanlı Devleti ve Almanya: İttifak Devletleri’nin bu bölgedeki temsilcileri Osmanlı Devleti ve Almanya’ydı. 3. Ordu'ya bağlı birliklerle İran’a asker sevk eden Osmanlı, İran’daki Müslüman aşiretlerin desteğini almaya çalışmıştır.
İngiltere ve Rusya: İtilaf Devletleri cephesinde yer almıştır. İngiltere, Hindistan’daki sömürgesini güvence altına almak amacıyla İran’ın güney kesimlerinde kontrolü ele geçirirken, Rusya'da kuzey İran’daki nüfuzunu genişletti.
İRAN CEPHESİ NEDENLERİ
İRAN CEPHESİ SINIRLARI
Bu stratejik hedefler doğrultusunda, cephe çok geniş bir alana yayılmış ve çeşitli bölgeleri kapsayacak şekilde şekillenmiştir. Coğrafi olarak İran Cephesi sınırları şu şekildedir:
Batıda Osmanlı’nın Hakkâri ve Van sınırlarından başlayan İran Cephesi; İran’ın Urmiye, Kirmanşah ve Tebriz bölgelerine kadar uzanıyordu. Güneyde ise Basra Körfezi’ne kadar etkili olmak isteyen İngiliz kuvvetleriyle çatışmalar yaşanmıştır.
İRAN CEPHESİ AMAÇLARI
Osmanlı ve Almanya’nın amaçları:
İngiltere ve Rusya’nın Amaçları:
İRAN CEPHESİNDE OSMANLI HANGİ DEVLET İLE SAVAŞTI?
Osmanlı Devleti, İran Cephesi’nde İngiltere ve Rusya’ya karşı askeri mücadele yürütmüştür. Çoğu zaman doğrudan çatışmalar şeklinde gerçekleşmeyen bu savaş; aşiretler ve vekil güçler üzerinden sürmüştür. Öte yandan Osmanlı, İran’daki bazı yerel Şii grupları ile zaman zaman gerilim yaşamıştır.
İRAN CEPHESİ SONUÇLARI
Tüm bu gelişmelerin sonucunda, İran Cephesi Osmanlı açısından istenen başarıya ulaşamamış ve cephede şu etkiler gözlemlenmiştir:
