Bayramda 9 gün tatil yıllık izinde kaç gün sayılacak?

Kurban Bayramı bu yıl 20 Temmuz Salı günü başlıyor, 23 Temmuz Cuma günü sona eriyor. 15 Temmuz Demokrasi ve Milli Birlik Günü perşembeye rastladığı için 16 Temmuz Cuma gününün de idari izinli sayılarak tatilin 11 güne çıkartılıp çıkartılmayacağı beklentisi vardı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, kabine toplantısının ardından yaptığı açıklamada bayram tatilinin 16 Temmuz Cuma akşamı başlayıp 26 Temmuz Pazartesi sabahı sona ereceğini açıkladı. Böylece 9 günlük bayram tatili kararı alındı.

Hükümetin aldığı idari izin kararı kamuda çalışanları bağlıyor. Özel sektörde çalışan işçilerin yıllık izin hakları İş Kanunu’nda düzenleniyor ve idari izin kararları özel sektör işverenini bağlamıyor.

İş Kanunu’na göre, yıllık ücretli izin günlerinin hesabında izin süresine rastlayan ulusal bayram, hafta tatili ve genel tatil günleri izin sürelerinden sayılmıyor. Buna göre, 15 Temmuz’dan başlayarak 23 Temmuz’a kadar yıllık izin kullanan İş Kanunu’na tabi çalışan bir kişi fiilen 11 günlük tatil yapmasına karşın, 2 gün hafta tatili, 4 gün Kurban Bayramı tatili ve 1 gün 15 Temmuz tatili düşüldükten sonra yıllık izninden 4 gün kullanmış sayılacak.

Tatili 17 Temmuz Cumartesi gününden başlatan İş Kanunu’na tabi çalışanlar ise yıllık izninden 3 gün kullanmış olur.

BAYRAMDA ÇALIŞTIĞI HALDE ÜCRETİNİ ALAMAYAN İŞÇİ HAKLI FESİH YAPABİLİR

Çoğunluğun tatile çıktığı Kurban Bayramı’nda turizm, sağlık, özel güvenlik sektörleri başta olmak üzere birçok sektörde yüz binlerce kişi bayramda da çalışmak zorunda olacak. 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı ile diğer bayramlarda çalışan işçilere, çalıştıkları her gün için bir günlük ücret tutarında ödeme yapılması gerekir. Brüt ücreti 5 bin lira olan işçi bayramda iki gün çalışırsa, günlük 166.67 TL’den brüt 333 TL fazla mesai ücreti alır.

Bayramda çalıştığı halde, çalıştığı günlere ait fazla mesai ücreti ödenmeyen işçi, iş akdini haklı fesih yaparak kıdem tazminatını alıp ayrılabilir. İşçinin bayramda çalıştığını ve bu çalışmasının karşılığı olan ücreti alamadığını kanıtlaması gerekir.

İŞÇİYE İZİN KULLANDIRILMAMASI İŞ AKDİNİ HAKLI FESİH SEBEBİ Mİ?

Yıllık ücretli iznini kullandırma zamanını belirlemek işverenin yönetim hakkı kapsamındadır, ancak işçinin dinlenme hakkı da anayasal güvence altına alınmıştır. Bu nedenle, işçinin yıllık izin hakkının işverence uzun süre kullandırılmaması işçi açısından haklı fesih sebebi olarak kabul ediliyor.

Yargıtay kararlarına göre, işçi açısından haklı fesih sebebinin ortaya çıkabilmesi için işverenin ya çok uzun süre hiç izin kullandırmaması veya talep edildiği halde gerekçesiz olarak işçiye uzun süre izin kullandırmaması gerekiyor. Mevzuatta ve Yargıtay kararlarında “uzun süre”nin ne olduğuna dair somut bir veri olmamakla birlikte, Yargıtay 22. Hukuk Dairesi 2019 yılında verdiği kararında (Esas No: 2016/4819, Karar No: 2019/2876) 3 yıl içinde 14 gün izin kullanan işçinin haklı fesih yapamayacağına hükmederken, Yargıtay 9. Hukuk Dairesi (Esas No: 2017/10772, Karar No: 2019/8028) 6 yılda sadece 14 gün izin kullandırılmasının işçi açısından haklı fesih sebebi olduğuna karar verdi.

Yargıtay kararlarına göre, izin kullandırılmamasının işçiye fesih hakkı verebilmesi için işçinin yazılı olarak talepte bulunduğunu kanıtlaması önem taşıyor.

İŞÇİ KULLANMADIĞI YILLIK İZİN PARASINI İŞTEN AYRILIRKEN ALIR

İşçi kullanmadığı yıllık izinlerin parasını çalışırken alamaz. Çalışmaya devam ederken işverene, “Ben bu yıl izin yapmayayım bana kullanmadığım iznin parasını öde” diyemez. İşçi böyle bir talepte bulunmuş ve ücretini almış olsa bile daha sonra iznini kullanmadığı için hak iddia ettiğinde işveren işten ayrılırken ikinci kez izin parası ödemek zorunda kalabilir.

Yıllık izin hakkının ücrete dönüşmesi için iş akdinin sona ermesi gerekiyor. İşçinin yıllık izin ücretini alabilmesi konusunda sözleşmenin sona erme şeklinin ve iş akdinin feshinin haklı bir nedene dayanıp dayanmadığının hiçbir önemi yok. İş akdi hangi sebeple sona ererse ersin işçi kullanmadığı izinlerin parasını alır.

YILLIK İZİN SÜRELERİ ÇALIŞMA SÜRESİNE GÖRE HESAPLANIR

Yıllık izne hak kazanabilmek için işyerinde en az bir yıl çalışmış olmak gerekiyor. Yıllık izin süresi, aynı işyerindeki toplam çalışma süresine göre belirleniyor. Çalışması bir yıldan beş yıla kadar olanlara 14 gün; 5 yıldan fazla 15 yıldan az olanlara 20 gün; çalışması 15 yıl ve daha fazla olanlara 26 gün yıllık ücretli izin verilir. İzin süreleri bu sürelerin üstünde olabilir ama altında olamaz.