Dövme yaptırmak orucu bozar mı? Diyanet'e göre oruçluyken dövme yaptırmak orucu bozar mı?
Dövme yaptırmanın İslam'daki yeri tarih boyunca farklı mezhepler ve alimler tarafından çeşitli şekillerde değerlendirilmiş bir konudur. Genel anlamda İslam fıkhında dövme yaptırma meselesi iki farklı açıdan ele alınır. Birincisi, insanın bedenine kalıcı bir müdahalede bulunması yönüyle fıtri (doğal) yapıyı değiştirme bağlamındadır. ikincisi ise dövmenin dini hükmü ve bireysel ibadetler üzerindeki etkisi açısındandır.
Kimi İslam alimleri dövme yaptırmanın dinen mekruh ya da haram olduğunu ifade ederken kimileri ise bunun doğrudan yasaklanmadığını ve kültürel bir olgu olarak değerlendirilmesi gerektiğini savunmuştur. Dövme yaptırmanın yasak olduğu yönündeki görüş İslam Peygamberi Hz. Muhammed’in (s.a.v.) sahih hadislerinde geçen “Allah dövme yapana da yaptırana da Allah lânet etsin!” (Buhârî Libâs 87; Müslim Libâs 119) ifadesine dayanmaktadır.
Bu hadise dayanarak dövmenin haram olduğunu savunan alimler insanın Allah tarafından yaratılan fıtri halini değiştirmemesi gerektiğini dövmenin kalıcı olması sebebiyle bu ilkeye aykırı olduğunu belirtmişlerdir. Ayrıca dövmenin yapılma yöntemi nedeniyle vücuda zarar verme ihtimali de bu görüşü destekleyenler tarafından dile getirilmiştir.
DİYANET'E GÖRE ORUÇLUYKEN DÖVME YAPTIRMAK ORUCU BOZAR MI?
Oruç tutmak İslam’ın beş temel şartından biri olup belirli kurallar çerçevesinde yerine getirilmesi gereken bir ibadettir. Oruç sahur vaktinden iftar vaktine kadar yeme içme ve cinsel ilişkiden uzak durmayı gerektirir. Yalnızca fiziksel açlık ve susuzlukla sınırlı olmayan bu ibadet aynı zamanda kötü sözden gıybetten yalandan ve ahlaka aykırı davranışlardan da kaçınmayı gerektirir. Oruç tutan bir kimse niyet etmelidir ve bu niyetin orucun geçerli olması için sahur vaktinden önce ya da en geç öğleye kadar yapılması gerekir.
Unutarak yemek ve içmek orucu bozmazken kasıtlı olarak yeme-içme fiilinde bulunmak orucu geçersiz kılar. Hastalık yolculuk veya kadınların özel halleri gibi durumlarda oruç tutmama ruhsatı verilmiş olup bu haller sona erdiğinde tutulmayan oruçlar kaza edilmelidir. Oruç sadece bedeni değil ruhu da arındırmaya yönelik bir ibadet olduğu için kişinin gün boyunca sabırlı olması, kötü davranışlardan kaçınması ve ibadet bilinciyle hareket etmesi önemlidir. Bu kurallara riayet edildiğinde oruç insanı manevi açıdan olgunlaştıran ve Allah’a yakınlaştıran bir ibadet olarak yerine getirilmiş olur.
Diyanet İşleri Başkanlığı’nın belirttiği üzere orucu bozan temel unsurlar vücuda besleyici ya da keyif verici bir maddenin alınmasıdır. Yani mideye giren ve vücuda doğrudan enerji veren şeyler orucu bozar. Bu bağlamda gıda maddeleri ve suyun doğrudan ağız ya da burun yoluyla mideye ulaşması durumunda oruç bozulur. Ancak dövme yaptırma işlemi doğrudan besleyici bir madde alımına yol açmadığı için orucu bozan bir durum olarak değerlendirilmez. Dövme sırasında cilt altına boya enjekte edilir ve bu süreçte vücuda herhangi bir gıda ya da su alımı söz konusu değildir. Dolayısıyla bu işlem doğrudan orucu bozan etkenler arasında yer almaz.
Dövme yaptırma işlemi sırasında ciltte iğneler aracılığıyla mikro düzeyde yaralanmalar meydana gelir ve bu durum kanamaya yol açabilir. Fıkıhta kan aldırmanın veya vücuttan kan çıkmasının orucu bozup bozmadığı konusunda farklı görüşler bulunsa da Diyanet’in günümüzde verdiği fetvalara göre kan aldırmak orucu bozmamaktadır. Bu bağlamda kanamaya neden olan dövme yaptırmanın da orucu bozmadığını söylemek mümkündür. Kişinin bu işlem sırasında aşırı su kaybetmesi baygınlık geçirmesi ya da kendisini aşırı zorlaması halinde orucunu bozması gerekebilir. Çünkü İslam dininde hastalık ya da aşırı zorlanma gibi durumlarda orucun ertelenmesine izin verilmiştir. Eğer kişi dövme yaptırırken kendisini çok bitkin hissederse ve sağlığı açısından olumsuz bir durum oluşursa orucunu bozup daha sonra kaza etmesi tavsiye edilebilir.
Dövme yaptırmanın İslam’daki genel hükmü de farklı görüşlere konu olmuştur. Bazı İslam alimleri dövmenin caiz olmadığını bazıları ise kalıcı olmayan süsleme amaçlı dövmelerin günah sayılmadığını ifade etmektedir. Bu mesele doğrudan oruçla ilgili bir konu olmadığından oruçluyken dövme yaptırmanın orucu bozup bozmadığı sorusundan ayrı bir şekilde değerlendirilmelidir. Genel olarak Diyanet’in fetvalarına göre dövme yaptırmak orucu bozmaz ancak kişi kendini zorlayacak ya da sağlık açısından risk oluşturacak bir durumla karşı karşıya kalırsa bu durumu göz önünde bulundurarak hareket etmelidir.
Oruç sırasında vücudu aşırı yıpratacak bir işlemden kaçınmak kişinin sağlığını koruması açısından da önemlidir. Bu nedenle dövme yaptırmayı düşünen kişilerin bu durumu göz önüne alarak karar vermesi önerilir. Bazı İslam alimleri ve modern dönem araştırmacılar bu hadisin belirli bir bağlamda söylendiğini ve özellikle cahiliye dönemindeki putperest inançlarla ilişkili dövme uygulamalarını hedef aldığını savunmuşlardır. Günümüzde tamamen estetik veya sanatsal bir amaçla yapılan dövmelerin aynı kapsamda değerlendirilmemesi gerektiğini ifade edenler de vardır.
Bazı mezhepler dövmenin gusül abdesti almayı engelleyebileceğini ileri sürerek bu konunun ibadet açısından da dikkate alınması gerektiğini vurgulamışlardır. Fakat modern fıkıh alimleri deri altına işlenen boyanın guslü engellemediğini ve dolayısıyla abdeste ya da namaza bir mani teşkil etmediğini ifade etmektedir. İslam’da dövme yaptırmanın hükmü konusunda farklı yorumlar bulunmaktadır.
Daha katı yorumlara göre haram veya en azından mekruh kabul edilirken bazı bunu kültürel ve kişisel bir tercih olarak değerlendirmekte ve doğrudan bir haram hükmü vermemektedir. Dövme yaptırmayı düşünen bir Müslümanın bu farklı görüşleri göz önüne alarak kendi inanç ve dini hassasiyetlerine göre karar vermesi en doğru yaklaşım olacaktır.
