ETA ve IRA örnekleri ne söylüyor?
Terör örgütü PKK, düzenlediği kongre sonrası kendini feshettiğini açıkladı. Terör örgütü lideri Abdullah Öcalan'ın çağrısıyla alınan bu karar, örgütün silahlı mücadelesine son verdiğini ilan etmesi açısından tarihi bir dönüm noktası olarak görülüyor. Fesih açıklaması Türkiye'de hem siyasi hem de ekonomik çevrelerde olumlu karşılık bulurken, benzer süreçlerden geçen ETA ve IRA gibi örgütlerin deneyimleri de dikkatle izleniyor. Bu örnekler, silahsızlanmanın genellikle uzun soluklu bir süreç olduğunu gösteriyor. Her iki örnek de önce silahsızlanma sürecinin başladığını daha sonra fesih kararı alındığını anlatıyor. Habertürk'ten Burak Avşar'ın haberi..
İspanya merkezli ETA, 2011’de ateşkes ilan ettikten 6 yıl sonra silahlarını teslim etmiş, ardından 2018’de kendini feshetmişti.
İngiltere merkezli IRA ise 1994’te kalıcı ateşkese gidip 2005’te silahları bırakarak süreci tamamlamıştı. Her iki durumda da silahsızlanma, sivil inisiyatifler ve uluslararası denetimlerle yürütülmüş, bazı reformlarla desteklenmişti.
HER ÜLKENİN DİNAMİKLERİ FARKLI
1998’de tamamlanan ve IRA terörünü bitiren Hayırlı Cuma anlaşması yapılırken, Kuzey İrlanda’da silahların yok edilmesi sürecini takip etmesi için bir tarafsız gözlemci heyeti kuruldu. Bu heyet 3 kişiden oluşuyordu ve komisyon 8 yıl boyunca görev yaptı. Silahların imhası ise eylül 2005’te tamamlandı.
ETA ise 2011 yılında kalıcı ateşkes ilan etti. 2017’de ise Fransa’da elindeki silah ve mühimmatın yerlerini Fransız yetkililere bildirdi. Bu gelişmenin ardından 2018’de örgüt, kendini resmen feshetti.
PKK’nın fesih kararının ardından gözler sürecin nasıl işleyeceğine çevrilmiş durumda. ETA ve IRA gibi örnekler, silahsızlanma ve toplumsal normalleşmenin zaman alan, çok boyutlu adımlarla yürütüldüğünü gösteriyor. Ancak her ülkenin toplumsal ve siyasal dinamikleri farklı.
