Oscar'a neden katılamıyoruz?
Türk sineması, bugüne kadar 25 filmle Oscar'a başvuruda bulundu. Henüz hiçbir filmimiz ilk 5'e kalıp final grubunda yer alamadı. Türk filmleri, Oscar'da neden finale kalamıyor? 2020'nin Oscar aday adayı seçilen 'Bağlılık - Aslı' da önceki yıllardaki diğer filmler gibi neden Oscar heyecanı yaratamadı? Habertürk'ten Mehmet Çalışkan, 'Haftanın Portresi'nde yazdı
Türk sinemasında Oscar heyecanı yok...
Sinemacılarla yapılan röportajlarda zaman zaman şu soru sorulur;
"Mesleğiniz adına en büyük hayaliniz nedir?"
Cevap, genellikle şudur;
'Oscar kazanmak.'
Bazı sinemacılar, en büyük hayalini gerçekleştireceği konusunda iddialı bir söylemde de bulunur;
'Bir gün Oscar'ı mutlaka kazanacağım.'
Öz güven iyidir, iddialı olmak iyidir.
Kişiyi çalışmaya, kendini geliştirmeye yönlendirir.
Ne var ki iş, öz güven patlaması yaşamakla, iddialı olmakla bitmemektedir.
Sinemacılar;
Varlık nedeni olan Türk sinemasını Oscar'da temsil etmeye aday olan filmlere ne kadar ilgi göstermektedir?
Türkiye'de Oscar heyecanı neden mi yok?
En yeni Oscar aday adayı olan filmimizden örnek verelim;
'Bağlılık - Aslı'...
'Bağlılık - Aslı'da başrolleri Kübra Kip, Umut Kurt ve Ece Yüksel paylaştı.
Yönetmeni, senaristi, oyuncuları ve konusu filmi 'İzlenesi' kılabilir.
Peki 'İzlenesi' filmden kaç kişinin haberi var?
Ya filmin Türk sinemasının Oscar aday adayı olduğundan kaç kişinin haberi var?
Kısa adı SEK olan Sanatsal Etkinlikler Komisyonu, Kültür ve Turizm Bakanlığı Sinema Genel Müdürlüğü ile sinema alanındaki meslek örgütü temsilcilerinden oluşan 13 kişilik seçici kuruldan oluşuyor.
SEK, 24 Ağustos'ta haber ajanslarına yukarıda gördüğünüz bülteni servis etti.
Türk sinemasının Oscar aday adayı filminin duyurusuna yakışmayacak bir bülten.
Sinemayla hiçbir ilgisi olmayan birinin bile ilk bakışta fark edeceği eksikliklerle dolu bir açıklama.
Örneğin, Türk sinemasının Oscar aday adayı seçilen filmin oyucularının adları yok.
Bülteni görür görmez arama motorlarına girip filmle ilgili bilgilere ulaşmaya çalıştım.
Aramalarım boş çıktı.
'Bağlılık' ve 'Aslı' ile ilgili binlerce döküman vardı ama iki kelimenin yanyana geldiği tek bir bilgi kırıntısı bile yoktu.
Sinema sektöründen birkaç kişiyi aradım.
Filmi hiç duymamışlar.
Arama motorlarına 'Bağlılık - Aslı'nın yanına Semih Kaplanoğlu'nu ekledim, yok.
Konuyla ilgili olabilecek bütün başlıkları da ekledim, yok.
Ekledim de ekledim.
Yok ama yoktu.
Çünkü arama motorlarında böyle bir film yoktu.
Ulu bilge Google bile sanki 'Sen Oscar diyorsun, film diyorsun ama ben bilmiyorum' deyip utancından yüzüme bakamıyordu.
Velhasıl, Türk sinemasının Oscar aday adayı filminin haberi oyuncularının bile kimler olduğu bilinmeden yayımlandı ve yayınlandı.
'Bağlılık - Aslı' hakkında hiçbir bilgi olmaması ve filmle ilgili doyurucu bir açıklama yapılmaması sosyal medyanın alaycı gündeminde yer aldı.
'Bizim bu filmden haberimiz yok. Başvuran diğer filmlerin hangileri olduğundan da haberimiz yok' düşüncesiyle ortaya çıkan komplo teorileri sonucunda ortalığa 'Bağlılık - Aslı'nın Türk sinemasının Oscar aday adayı olmayı hak etmediği yönünde iddialar ve söylentiler saçıldı.
'Bağlılık - Aslı'nın oyuncularının kimler olduğunu ancak ertesi günü PR'cısından gelen bültenle öğrendik.
Sonra da PR'cısının Semih Kaplanoğlu ile yaptığı röportaj geldi.
Filmin Türk sinemasının Oscar aday adaylığı konusundaki tek soru şu;
'Oscar yolculuğu için ne söyleyebilirsiniz, nasıl bir çalışma yapacaksınız?
Semih Kaplanoğlu'nun verdiği cevap sadece şöyle;
"Daha önce 2010'da 'Bal' ile Oscar deneyimim oldu. O dönem yabancı Oscar kurulunun yöneticisi 'Bal'ın ilk 5'e çok yaklaştığını söylemişti. Belki bu sefer bir sonuç alırız. Olursa eğer, ilk kez bir Türk filmi ilk beşe girmiş olacak. Bütün ekip olarak bu konuda hem ortak yapımcımız, hem Kültür Bakanlığı hem de yurt dışındaki dağıtım şirketleri ve tanıtım şirketleriyle koordine bir şekilde çalışıyoruz."
Oscar jürisini etkilemek için;
Yapılan çalışmalar nelerdir, nasıl bir strateji izleniyor?
Dağıtım ve tanıtım şirketleri hangileridir?
Tanıtım için ne kadar bütçe ayrıldı?
Bunlarla ilgili hiçbir bilgi yoktu.
SEK'in doyurucu açıklama yapmaması, Semih Kaplanoğlu'nun heyecansız ifadeleri, yetersiz bilgilendirmesi sonucunda Türk sinemasının Oscar aday adayı filmi için bir heyecan oluşmadı.
Sanki;
Oscar denilen ödül töreni, her yıl dünyada milyonlar kişi tarafından izlenmiyor.
Oscar denilen ödül töreni, küçük bir kasabada ahali eğlensin diye türetilmiş bir organizasyon.
Oysa;
Önce 'Başvuru süresi sona erdiğinde 'Hey ahali! Bu yıl aday adaylığı için şu sayıda başvuru oldu. Onlar da şunlar şunlardır. Seçici kurul olarak filmleri izleyip bir değerlendirme yapacağız. Sonucu da şu tarihte açıklayacağız. Sonuç açıklandığında ise 'Şu kişilerden oluşan seçici kurul, oy birliğiyle şu filmi Türk sinemasının Oscar aday adayı olarak seçmiştir' denmesi çok mu zordu?
'Bağlılık - Aslı'nın Türk sinemasının Oscar aday adayı olduğu Semih Kaplanoğlu'nun da katılacağı bir basın toplantısıyla duyurulamaz mıydı?
Oysa Semih Kaplanoğlu;
Filmin oyuncularını da yanına alarak bir basın toplantısı düzenleyemez miydi?
O toplantıda 'Filmimizin Oscar jürisinin dikkatini çekmesi için şu çalışmaları, bu tanıtımları yapacağız. Bunun için şu kadar kişilik bir ekip oluşturduk' diyemez miydi?
Peki sinema sektörü 'Bağlılık - Aslı'nın Oscar aday adayı olmasına nasıl bir tepki verdi?
Tepkisiz kaldı.
Hiçbir sinemacı sosyal medya hesabından 'Bağlılık - Aslı' ile ilgili bir paylaşımda bulunmadı, hiçbir yorum yapmadı.
Sinema sektörü de Türk sinemasını Oscar'da temsil edecek film için heyecan duymadı.
'Bağlılık - Aslı', filmi Türk sinemasının Oscar aday adayı olarak seçen kurulu heyecanlandırmadı.
Filmin senaristi, yönetmeni ve yapımcısını heyecanlandırmadı.
Sinema sektörünü heyecanlandırmadı.
Bunun sonucunda izleyiciyi hiç heyecanlandırmadı.
Böyle olunca da, 'Bağlılık - Aslı', sadece 2681 izleyiciyle açılırken bir haftada sadece 5073 kişi tarafından izlenerek gösterimde olan 46 film arasında 15'inci sırada yer aldı.
Sonuç olarak kıymetli bir yönetmenin kıymetli filmi, Türk sinemasının Oscar aday adayı, kendi ülkesinde heyecansızlığın kurbanı oldu.
Sonra da 6944 kişiden oluşan Oscar jürisinin heyecanlanıp filmimizi izlemesini bekliyor, beğenerek ilk 5'e almasını umut ediyoruz.
Diyeceksiniz ki 'Önceki yıllarda çok izlenen filmler de aday adayı seçildi ama bir sonuç çıkmadı.'
Çünkü heyecan oluşmamasındaki ana mesele sadece filmlerin izleyici sayısı değil.
Çok izlenen Türk sinemasının Oscar aday adayı filmler için de bir Oscar heyecanı oluşturulamadı.
6944 kişilik Oscar jürisinin temeli Hollywood'un yapımcıları, yönetmenleri, senaristleri, oyuncuları, görüntü yönetmenleri ve yazarlarından oluşuyor.
Bunun yanı sıra ABD dışındaki ülkelerin sinemacıları da Oscar Ödülleri'ni organize eden Sinema Sanatları ve Bilimleri Akademisi'nin davetiyle jüri üyesi oluyor.
Akademi, belirlediği sinemacılara jüri üyeleri olmaları konusunda bir davetiye gönderiyor.
Davetiye gönderilen sinemacı, jüri üyesi olmayı kabul ederse oy hakkına sahip olabiliyor.
Bizden Nuri Bilge Ceylan, Gökhan Tiryaki ve Harika Uygur'un olduğu gibi...
Her yıl, yaklaşık 70 ülkenin filmi 'Yabancı Dilde En İyi Film' dalında Oscar'a aday adayı oluyor.
Oscar jürisi aday adayı film sayısını önce 9'a, sonra da 5'e indiriyor.
Bunu yaparken de jüri üyeleri bütün filmleri izlemiyor.
Buradaki en önemli nokta zaten Türk sineması hakkında fazla bilgiye sahip olmayan jüri üyelerinin dikkatini çekerek filmi izletmek.
Bunun için de;
* Film, önce kendi ülkesinde bir heyecan yaşatmasıyla Oscar'ın jüri üyelerine 'Adamların kendileri bile heyecanlanmamış ki' demesinin önüne geçilmeli.
* Los Angeles'ta bilboardlar afişlerle donatılmalı, gazetelere, dergilere ilanlar, TV ve radyolara reklam verilmeli.
* Jüri üyelerinin de katılımının sağlanacağı özel gösterimler, özel davetler organize edilmeli.
Bütün bunlar için de para harcanmalı.
Bunları yaparak jüri üyelerinin zihinlerinde 'Biz filmimize inanıyoruz arkadaş. Siz de inanın' düşüncesi oluşturulmalı.
Bunlar yapılmadığı sürece bir filmin önce ilk 9'a sonra da ilk 5'e kalması mümkün olmuyor.
Jüri üyelerinin aday adayı olan bütün filmleri izleme zorunluluğu yok.
Jüri, izledikleri filmler üzerinden bir değerlendirme yaparak aday adayı olan filmlerin sayısını 9'a indiriyor. Sonra o 9 film arasında bir değerlendirme daha yapan jüri, film sayısını 5'e indiriyor.
İşte o 5 film, Oscar ödülü için yarışma hakkı kazanıyor.
Kısacası ana hedef, mümkün olduğunca fazla jüri üyesinin filmi izlemesini sağlamak.
Bugüne kadar;
* Aday adayı olan 25 filmlik Oscar macerasındaki en büyük başarımız 2008'de Nuri Bilge Ceylan'ın 'Üç Maymun'un ilk 9'a kalması oldu.
Sadece 2016'da ilk 5'e kalan 'Mustang' ile Deniz Gamze Ergüven, o ünlü kırmızı halıda yürüyüp o ünlü salona girebildi.
Ne var ki 'Mustang', Oscar Ödülleri'nde Türk sinemasını değil, Fransız sinemasını temsil etti.
Nedeni şu; 'Mustang', başvuruda bulunmasına rağmen Türkiye'de aday adayı gösterilmedi.
Bunun üzerine ortak yapım olması nedeniyle 'Mustang'ı Fransa, Oscar aday adayı seçti.
Türkiye'de filmi en çok Oscar aday adayı olan yönetmen Nuri Bilge Ceylan.
Türk sinemasının Oscar yolculuğu 1964'te 'Susuz Yaz' ile başladı.
O zamanlar, ülke adına Oscar aday adayı belirleyen bir komite yoktu.
Yapımcılar, kişisel olarak başvuruda bulunuyordu.
'Susuz Yaz', Ulvi Doğan'ın kişisel başvurusuyla aday adayı olmuştu.
Bu filmden sonra 25 yıl boyunca hiçbir yapımcı, ABD'ye gitmenin maliyetli olması nedeniyle başvuruda bulunmadı.
1989'da Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın devreye girmesiyle Türk sinemasının Oscar macerası yeniden başladı.
Bakanlık, ayrıca aday adayı filmlere maddi destek de sağladı.
1989'dan günümüze kadar 1990, 1991, 1992, 1995, 1997, 1998 ve 2004'te aday adayı olmaya lâyık bir film olmadığı gerekçesiyle Oscar yolculuğu kesintiye uğradı.
TÜRK SİNEMASININ OSCAR ADAY ADAYI FİLMLERİ
SUSUZ YAZ
İzleyici Sayısı: Bilinmiyor
Hasılat: Bilinmiyor
Yönetmen: Metin Erksan
Oyuncular: Hülya Koçyiğit, Ulvi Doğan, Erol Taş
UÇURTMAYI VURMASINLAR
İzleyici Sayısı: Bilinmiyor
Hasılat: Bilinmiyor
Yönetmen: Tunç Başaran
Oyuncular: Ozan Bilen, Nur Süer, Ayla Aslancan
PIANO PIANO
İzleyici Sayısı: Bilinmiyor
Hasılat: Bilinmiyor
Yönetmen: Tunç Başaran
Oyuncular: Rutkay Aziz, Emin Sivas, Yaman Okay
MAVİ SÜRGÜN
İzleyici Sayısı: Bilinmiyor
Hasılat: Bilinmiyor
Yönetmen: Erden Kıral
Oyuncular: Can Togay, Hanna Schygulla, Özay Fecht
MANİSA TARZANI
İzleyici Sayısı: Bilinmiyor
Hasılat: Bilinmiyor
Yönetmen: Orhan Oğuz
Oyuncular: Talat Bulut, Ayton Sert, Özlem Savaş
EŞKIYA
İzleyici Sayısı: 2.571.133
Hasılat: 7.785.793 ₺
Yönetmen: Yavuz Turgul
Oyuncular: Şener Şen, Uğur Yücel, Kamuran Usluer
.pngSALKIM HANIM'IN TANELERİ
İzleyici Sayısı: 357.467
Hasılat: 617.843 ₺
Yönetmen: Tomris Giritlioğlu
Oyuncular: Hülya Avşar, Güven Kıraç, Zafer Algöz
KAÇ PARA KAÇ
İzleyici Sayısı: 15.200
Hasılat: 27.231 ₺
Yönetmen: Reha Erdem
Oyuncular: Taner Birsel, Serra Yılmaz, Ali Düşenkalkar
BÜYÜK ADAM KÜÇÜK AŞK
İzleyici Sayısı: Bilinmiyor
Hasılat: Bilinmiyor
Yönetmen: Handan İpekçi
Oyuncular: Şükran Güngör, Dilara Erçetin, Yıldız Kenter
DOKUZ
İzleyici Sayısı: Bilinmiyor
Hasılat: Bilinmiyor
Yönetmen: Ümit Ünal
Oyuncular: Ozan Güven, Fikret Kuşkan, Cezmi Baskın
UZAK
İzleyici Sayısı: 63.845
Hasılat: 259.198 ₺
Yönetmen: Nuri Bilge Ceylan
Oyuncular: Ebru Ceylan, Mehmet Emin, Nazan Kesal
GÖNÜL YARASI
İzleyici Sayısı: 898.000
Hasılat: 5.606.215 ₺
Yönetmen: Yavuz Tugul
Oyuncular: Şener Şen, Meltem Cumbul, Mine Tugay
DONDURMAM GAYMAK
İzleyici Sayısı: 636.823
Hasılat: 4.591.559 ₺
Yönetmen: Yüksel Aksu
Oyuncular: Turan Özdemir, Gülnihal Demir, Burçin Batu
TAKVA
İzleyici Sayısı: 349.530
Hasılat: 2.490.836 ₺
Yönetmen: Özer Kızıltan
Oyuncular: Erkan Can, Öznur Kula, Güven Kıraç
ÜÇ MAYMUN
İzleyici Sayısı: 127.668
Hasılat:1.173.753 ₺
Yönetmen: Nuri Bilge Ceylan
Oyuncular: Yavuz Bingöl, Ercan Kesal, Hatice Aslan
GÜNEŞİ GÖRDÜM
İzleyici Sayısı: 2.566.435
Hasılat: 19.581.629 ₺
Yönetmen: Mahsun Kırmızıgül
Oyuncular: Mahsun Kırmızıgül, Demet Evgar, Altan Erkekli
BAL
İzleyici Sayısı: 31.910
Hasılat: 293.343 ₺
Yönetmen: Semih Kaplanoğlu
Oyuncular: Bora Altaş, Tülin Özen, Erdal Beşikçioğlu
BİR ZAMANLAR ANADOLU'DA
İzleyici Sayısı: 161.181
Hasılat: 1.599.541 ₺
Yönetmen: Nuri Bilge Ceylan
Oyuncular: Yılmaz Erdoğan, Ercan Kesal, Muhammet Uzuner
ATEŞİN DÜŞTÜĞÜ YER
İzleyici Sayısı: 16.860
Hasılat: 141.252 ₺
Yönetmen: İsmail Güneş
Oyuncular: Elifcan Ongurlar, Yeşim Ceren Bozoğlu, Hakan Karahan
KELEBEĞİN RÜYASI
İzleyici Sayısı: 2.167.456
Hasılat: 20.898.864 ₺
Yönetmen: Yılmaz Erdoğan
Oyuncular: Kıvanç Tatlıtuğ, Mert Fırat, Belçim Bilgin
KIŞ UYKUSU
İzleyici Sayısı: 304.782
Hasılat: 3.577.811 ₺
Yönetmen: Nuri Bilge Ceylan
Oyuncular: Melisa Sözen, Haluk Bilginer, Demet Akbağ
SİVAS
İzleyici Sayısı: 21.298
Hasılat: 213.829 ₺
Yönetmen: Kaan Müjdeci
Oyuncular: Doğan İzci, Okan Avcı, Ozan Çelik
KALANDAR SOĞUĞU
İzleyici Sayısı: 25.766
Hasılat: 229.575 ₺
Yönetmen: Mustafa Kara
Oyuncular: Mustafa Kara, Nuray Yeşilaraz, Haydar Şişman
AYLA
İzleyici Sayısı: 5.589.872
Hasılat: 66.055.255 ₺
Yönetmen: Can Ulkay
Oyuncular: İsmail Hacıoğlu, Kim Seol, Murat Yıldırım
AHLAT AĞACI
İzleyici Sayısı: 246.766
Hasılat: 3.258.117 ₺
Yönetmen: Nuri Bilge Ceylan
Oyuncular: Doğu Demirkol, Murat Cemcir, Hazar Ergüçlü